نویسنده: راضیه محمد زاده
در دهه ی پنجاه میلادی زمانی که شرایط اقتصادی درآمریکا بسیار خوب بود، خانواده ها بسیار استوارتر بودند و کودکان رفتارهای اجتماعی بهتری داشتند.زمانی که خانه ها مثل قارچ کنار یکدیگر رشد کرده و جوامع یک شبه ساخته می شدند و درست وقتی میزان باروری بالاتر بود و احتیاج به اسباب بازی بیش از هر زمان دیگری احساس می شد، باربی پا به عرصه ی وجود گذاشت.در سال 1959 خانواده متل بر روی باربی مانکنی 17 ساله اولین عروسک با چهره ای بزرگانه و بالغ سرمایه گذاری کرد.قضیه از این قرار بود که خانم روث هندلر هر هفته شنبه ها وقتی که دخترش را به بورلی هیل می برد می دید که دخترش با عروسکهای کاغذی اش بازی می کند.او با خود فکر کرد که ای کاش می شد عروسکی غیر کاغذی با ظاهری واقعاً انسانی درست کرد و این کار، کار ساده ای نبود.تا این که در طول سفرهایی که به آلمان داشت.آنجا با عروسکی به نام لی لی روبه رو شد که ظاهری غیر بچه گانه و کاملاً بالغانه داشت.اما لی لی دختر خوبی نبود او کسی نبود که او بخواهد دخترش مثل وی باشد.او کسی بود که در مقابل برآورده کردن نیازهای جنسی مردان پول دریافت می کرد.ولی باربی الگویی است که هر آمریکایی آرزو دارد دخترش مانند او باشد، او با وجود این که اندامی فوق العاده سکسی و هیجان انگیز دارد ظاهراً دختر خوبی هم هست.
در حالی که آمریکایی ها نسبت به دیدن اندام کامل زنان غریبه نبودند و چهره و اندام سکسی زنانه برای آنان مطلب جدیدی نبود، با وجود این وقتی که باربی برای اولین بار با اندام کاملی از یک زن در جامعه ظاهر شد و در واقع زمانی که باربی با چهره و اندامی شبیه بهترین هنرپیشه های معروف آن زمان از قبیل جین فوندا وارد عرصه ی زندگی مردم آمریکا شد، مادران زیادی از آن متنفر شدند و در اولین همه پرسی اظهار داشتند که باربی بیشتر بازیچه ای برای شوهران ماست تا دختران ما!...باربی در واقع به عنوان چهره ای عرضه شد که قادر به انجام هر کاری هست و موقعیتی کاملاً شبیه به یک انسان واقعی دارد.در مورد باربی هایی اولیه باید گفت که کاملاً نشانگر مد زمان خود بودند حتی ابروهای هشتی شکل و خط چشم های آنان دقیقاً مشابه هنرپیشه های معروف زمان خود بود.کمپانی متل خیلی زود باربی را وارد عرصه ی تبلیغات کرد.
باربی مانکنی بود با انواع و اقسام لباسها، لوازم و ادوات یک زندگی واقعی.از لباس ها و کفش و کلاه های کاملاً رسمی شبیه آنچه که ژاکلین کندی همسر رئیس جمهور در مراسم سوگند پوشیده بود گرفته تا لباس شنا، غواصی و فضانوردی، و خوب ناگفته پیداست که این عروسک تازه وارد با این همه لوازم قابل تعویض چقدر برای کودکان جذابیت داشته و چقدر از پول های آنان صرف خرید کفش، کیف، کلاه، مایو، عینک و دیگر لوازم باربی می شود.
خیلی زود توجه کودکان به این موضوع جلب شد که این مانکن بسیار زیبا با این اندام فریبنده به چه کسی تعلق پیدا خواهدکرد؟ چه کسی می تواند لیاقت دوست پسری او را داشته باشد؟ و او چگونه پسری را انتخاب خواهد کرد؟ این بود که در سال 1961«Ken»کن به عنوان دوست پسر باربی معرفی شد و جالب این جاست که روث هندلر کسی که باربی را در ابتدا تولید کرده بود، می خواست که «کن»را هم با اندام کاملی از یک مرد تولید کرده و به بازار بفرستد ولیکن سازندگان آن مخالفت کردند و اجازه ی این کار را ندادند.
«کن»هم مانند باربی دارای کلیه ی لوازم زندگی یک مرد واقعی از قبیل لباس تنیس، کت و شلوار، پالتو، ماشین، دوچرخه و غیره بود.حدود سالهای 67-66«کن»برای مدتی به عنوان این که برای فرار از سربازی به کانادا رفته، از بازار خارج شد و در سال 69 با اندامی کاملاً مردانه تر و ورزشکارانه تر و دختر پسندتر وارد بازار شد و حدود 30 سال با همان هیکل باقی ماند.با گذشت حدود 40 سال از دوستی و ملاقات های باربی و «کن»این سؤال پیوسته مطرح بود که آیا هرگز آنها با یکدیگر ازدواج خواهند کرد.
در اواسط دهه ی 60، حدود 60 هزار نفر عضو کلوپ باربی شدند و کلکسیونرهای زیادی مشغول جمع آوری باربی های مختلف شدند.کمپانی متل زود متوجه شد که باربی برای این که زندگی کاملاً واقعی داشته باشد، به چیزهایی بیشتر از یک دوست پسر نیاز دارد.او بیشتر از ماشین و لوازم دیگر به دوست احتیاج داشت.این بود که برای او دوستانی با اندام و هیکلی شبیه به باربی ساختند به طوری که می توانستند از لباس های یکدیگر نیز استفاده کنند.در این میان یک باربی به عنوان «باربی سیاه پوست»به بازار عرضه شد که مورد اعتراض گروه زیادی از سیاه پوستان قرار گرفت که چرا از عنوان «باربی سیاه پوست»استفاده شده و می بایست فقط به عنوان یک باربی که اتفاقاً سیاه هم هست عرضه می شده و این خود جنجالی در میان نژادپرستان ایجاد کرد.
اندام سکسی باربی، لوازم، لباس های فوق العاده، خانه ها و اثاثیه هایی که هرگز تمامی ندارند و هر روز به گونه ای جدید و متفاوت به بازار عرضه می شوند هر یک به تنهایی و نهایتاً در مجموع باعث حسرت، حسادت و حتی بیماری های روانی بسیاری در کودکان، نوجوانان و حتی جوانان شده است.
خود باربی هم روز به روز متنوع تر و پیشرفته تر می شد تا اینکه مهندسین کمپانی متل بعد از دو سال تحقیق و ممارست موفق به ساخت نوعی باربی شد که قادر بود زانوهای خود را خم کند و به تدریج عروسک های باربی سخنگو وارد بازار شد.اولین باربی های سخنگو در سال های 69-68 با جملاتی شبیه به این که «بیا خوش بگذرانیم»و یا «بیا موزیک گوش دهیم»وارد میدان رقابت شدند.در آن زمان عروسک گران بوده و برای همه قابل خرید نبود ولی در آن موقعیت هم او بدون توجه به وضعیت اقتصادی مردم، هم چنان با مد پیش می رفت و هرچه که حتی در اروپا مد می شد او نیز می پوشید.او هم زمان با روی کار آمدن هیپی ها در اروپا تغییر شکل داده و مانند آنها شده بود باربی اولین عروسکی بود که از عینک آفتابی هنگام گرفتن آفتاب استفاده می کرد و حتی از کرم های ضد آفتاب بهره می گرفت به گونه ای که وقتی لباس شنای خود را در می آورد خط مایو بر روی بدن او کاملاً پیدا بود که این خود به شهوت انگیزتر کردن این عروسک می افزود.
در اوایل دهه ی هفتاد، زمانی که جنگ بین آمریکا و ویتنام بالا گرفته بود، مردم به شرایط سیاسی اعتراض داشتند و نیکسون بعد از ماجرای واترگیت مجبور به استعفا شده بود، باربی هم چنان با ظاهر سکسی خود معرکه گیر میدان بود.در این میان، اسکیپر دوست باربی به گونه ای جدید تولید شد.به نوعی که وقتی دست هایش را به طرف جلو می چرخاندند سینه هایش بزرگ می شد و وقتی به سمت عقب می چرخاندند، آنها دوباره به صورت اولیه برمی گشتند.
در حدود سال های 1980 میلادی زمانی که ریگان با خوش بینی زیاد روی کار آمد و شرایط اقتصادی و سیاسی هم بهتر شد، زمان شکوفایی باربی هم فرا رسید.قدرت خرید مردم نیز افزایش پیدا کرده بود.در آن دوران باربی با 120 چهره ی جدید هر سال عرضه می شد.او بالغ بر یک میلیارد جفت کفش و صد میلیون یارد پارچه را به خود اختصاص داده بود.
در آن زمان اولین نسلی که با باربی بزرگ شده بودند، شروع به جمع آوری و تهیه کلکسیون های گران قیمتی از باربی کردند به گونه ای که برای باربی های اولیه که از جعبه بیرون نیامده بودند مبالغی حدود 10000دلار پرداخت می کردند. پارچه ها ومدل های لباسی که باربی استفاده می کرد، الگوی لباس های خانم ها شده بود؛ به گونه ای که آنها هم دقیقاً از همان پارچه ها و مدل ها برای خود استفاده می کردند.به تدریج باربی از حالت یک عروسک خارج شده، به صورت تندیسی در آمد که مظهری از قدرت، توانایی، زیبایی، سکس و ثروت بود.
حدود سال های 1984 و 1985 میلادی که دوران طلایی باربی محسوب می شد او شخصیت تازه ای یافت.اینک او به عنوان مدیر وارد عرصه ی مدیریت شد و کیفی دردست داشت که داخل آن تلفن و ماشین حساب بود.ولی نکته این جاست که در همان حال هم نقش سکسی خود را هم چنان ایفا می کرد.در اواسط دهه ی 80 میلادی از باربی به عنوان وسیله ای برای داده چهره ی سیاسی به زنان استفاده شد.به این ترتیب که او کاندیدای ریاست جمهوری نیز شد.غیر از این او وکیلی قابل، معلمی توانا و شناگری ماهر نیز بود.او در حالی که وظیفه و نقش اصلی مانکنی را در هر حال حفظ می کرد، به چهل شغل متفاوت به گونه ای تحسین آمیز مشغول بود.
در حدود سال های 1992-1990 میلادی گروه زیادی به این نتیجه رسیده بودند که برای موفقیت و مورد توجه دیگران قرار گرفتن می بایست مانند باربی زیبا و سکسی بود تا در همه ی محافل و مراحل زندگی موفق بود.حال می بایست به وضعیت گروه بی شماری اندیشید که نه زیبایی صورت و نه زیبایی اندام وی را داشتند در سال 1992 باربی با موهای بلند تا نوک پا ظاهر شد که از کوچک تا بزرگ از آن استقبال زیادی کردند و بالغ بر صدها میلیون دلار از فروش آن به دست آمد.از سال 1959 تاکنون نزدیک به یک میلیارد باربی به فروش رسیده که اگر آنها را کنار یکدیگر قرار دهیم می توانیم 11 بار دور کره ی زمین بچرخیم، به این ترتیب می بینیم که چگونه باربی تمام دنیا را در میان دست های لاغر اندام خود نگه داشته و بازی می دهد.
در اواسط دهه ی 90 به طور متوسط، هر آمریکایی در سال 3 باربی خریداری کرده بود.به دلیل محبوبیت زیاد، باربی به 140 کشور جهان وارد شد.در این موقع بود که خانواده ها نسبت به تأثیر باربی بر روی فرزندانشان نگران شدند، ولی باربی واقعیتی بود که وجود داشت و قابل انکار نبود.او هم چنان مانند تندیسی در میان جامعه برای مدت حدود 40 سال اثرگذاری کرده و می کند.
2)وجود باربی با موهای بلند تا نوک پا چگونه خانم ها را در حسرت موهای آن چنانی انداخته است؟
3)میلیون ها نفر در سراسر دنیا را به خرید و جمع آوری باربی های مختلف مشغول کرده و میلیون ها دلار صرف خرید این مانکن کاملاً سکسی نموده است؟
4)به علت داشتن اندامی شهوت انگیز، این عروسک مایه ی انجام عملیات غیر عروسکی شده به طوری که بعد از حدود 30 سال ناگهان متوجه شده اند که افرادی هم جنس باز شده اند؟
5)آیا می دانید که کودکان از«کن»برای سجده در مقابل باربی استفاده می کردند تا نهایت کرنش و تعظیم مردان را در مقابل اندام شهوت انگیز زنان نشان دهند؟
6)آیا می دانید که چقدر از باربی برای ارضای نیازهای جنسی استفاده می شود که در نهایت بازیگر، با بازی ارضا شده و نیازی به ارضای نیازهای جنسی خود از راه طبیعی نمی بیند؟
7)آیا می دانید که چگونه از باربی برای انتقال فرهنگ مصرفی به کشورهایی مثل ژاپن، شوروی و غیره استفاده شده است؟
8)آیا می دانید که چقدر باربی جای دوستان واقعی را گرفته و خلوت کودکان را به تحسین از خود و حسرت به اندام خود واداشته است؟
9)آیا می دانید که چه تعدادی از دختران را برای سال های متمادی از غذا خوردن های عادی محروم کردند تا شاید اندامی شبیه به باربی پیدا کنند؟ آنها حتی وقتی پس از ساعت ها گرسنگی چیزی می خوردند خود را وادار به استفراغ می کردند تا غذای خورده شده جذب بدن نشده و باعث چاقی ایشان نشود؟
10)آیا می دانید که فرزند خانم روث هندلر تولید کننده ی باربی، همیشه در حسرت داشتن مادری چشم به راه در خانه باقی می ماند؟ آیا می دانید که او همیشه آرزو می کرد که به جای بازی با عروسک هایش مادرش در خانه بود و به جای خدمتکار در را به رویش باز می کرد؟ و آیا می دانید که پس از 40 سال تلاش و سرمایه گذاری برای اثبات مهارت های زن در خارج از خانه و فعالیت های مردانه، تنها دختر خانم هندلر هنوز معتقد است که یک زن باید بیش از همه چیز زن بودن و مادر بودن خود را حفظ کند؟
11)آیا می دانید که خانم هندلر پس از تولید بسیار سودآور باربی به سرمایه گذاری در تولید بسیار سودآور کاشت سینه روی آورد و ثروت هنگفتی به دست آورد؟
و در نهایت آیا می دانید که سالانه حدود 2 میلیارد (چیزی شبیه 15% در آمد نفت کشور 60 میلیونی ما)از فروش باربی عاید فروشندگان آن می شود؟(1).
فرهنگ چهار لایه دارد:
1-فرهنگ نخبگان و خواص جامعه.
2-فرهنگ عمومی.
3-فرهنگ توده ای (عوام)
4-فرهنگ خصوصی (شخصی)
بحث ما فرهنگ توده ای است که گزاره ی کلیدی اش کثرت آحاد مردم است و عواطف حرف اول را می زند نه عقلانیت.
برای فرهنگ توده ای در غرب جنبش های اجتماعی راه انداختند.در ایران هم همین طور.جنبش هایی که در ایران در طول این 40 سال وجود داشته:
1)جنبش اجتماعی بی تل ها (بی تلیزم)(دهه ی 60 میلادی)
2)جنبش هیپیزم (هیپی ها)(دهه ی 70 میلادی)
3)جنبش اجتماعی پانک ها دهه ی 80 میلادی (دهه انقلاب به بعد)
4)جنبش رپ دهه ی 90 که دهه ی 70 ما می شود.
امروزه که ما در ابتدای قرن 21 هستیم، با موج جدیدی برای ده سال آینده مواجهیم.جنبشی که دارند مطرح می کنند برای ده سال آینده، به معنای شیطان و شیطان پرستی است.گزاره ی کلیدی شیطان پرستی بازگشت به تاریخ گذشته ی غرب است.در واقع غرب اولین مرحله ی شروع تاریخی اش با عصر اسطوره ها مشخص می شود.
اولین منبع مکتوبی که از تاریخ غرب به دست آمده دو کتاب «ایلیاد»و «اودیسه»است که کتاب اسطوره ای است شبیه شاهنامه.بشر غرب خیلی با خدا ارتباط نداشته است.از اول خدایانش همه عینی بوده اند.اسطوره خدای مجسمی است که وقتی انسان نمی تواند آن باشد،می نشیند آن را در خیالش ترسیم می کند، بعد می پرستد.
بنیان فکری و فلسفی غرب با اسطوره شروع می شود و امروزه بشر دوباره برمی گردد به عصر اسطوره پردازی.این اسطوره یک بار در عرصه ی سینما ظاهر می شود، مثل «آرنولد»یک غول بی شاخ و دمی با بازوی ستبر و صورت آن چنانی و اسلحه ای در دست می گیرد که همه چیز را از بین می برد؛ و یک بار در فوتبال ظاهر می شود.
صهیونیسم بین المللی تصمیم گرفته فیلم هایی بسازد و شیطان را یک آدم خوش تیپ معرفی کند.نمونه ی آن هری پاتر، جادوگر محبوب است.
با این داستان ها جادو جای خود را در لطافت شاعرانه و خیال پرداز کودکان باز کرده و پدیده ای رخ می نماید که در تاریخ پیدایش و انتشار کتاب های کودکان بی سابقه است.اما این بار، جادو به حس و ذهن بزرگ سالان هم پا می گذارد و دنیای آنها را نیز تسخیر می کند؛ اسطوره ای که همه ی رکودها را می شکند.
جادوی داستان های هری پاتر، کوچک و بزرگ را محسور کرد و برای خالقش شهرتی بی نظیر وثروتی افسانه ای به بار آورد.
آفریننده ی پاتر جادوی اندیشه و قلم خود را تا جلد هفتم کتاب پیش برده است.آخرین جلد مجموعه کتاب های هری پاتر، هفتمین آنهاست که واپسین فصل آن تازگی به اتمام رسیده و در جایی بسیار امن و لابد «تحت تدبیر شدید امنیتی»!نگه داری می شود.
کم تر کسی می توانست تصور کند که اثری بتواند در زمانه ی اینترنت و ماهواره، جامعه ی کتاب خوان جهان را چنین گسترده و دنیای کتاب خوانی را چنین متحول کند(2).
سایت های متعددی در اینترنت ویژه ی هری پاترند، برخی به بررسی و نقد این اثر می پردازند، برخی کتاب های پاتر را به معرض بحث و گفتگو می گذارند و از خوانندگان خود نظر خواهی می کنند، بعضی از آنها به تبلیغ یا عرضه ی محصولات گوناگون هری پاتر می پردازند:پدیده ای که بازارجهانی با آن مواجه است.انواع اسباب بازی، وسایل کمک آموزشی، بازی های کامپیوتری، عروسک هایی با نام و نشان هری پاتر پا به عرصه گذاشته و بازار را تسخیرکرده اند.
دیدار نویسنده ی هری پاتر از مدارس گوناگون، سبب هیجان و شادی بچه ها می شود، رولینگ هر هفته اعداد قابل توجهی نامه و پیام دریافت می کند و شگفتا که شمار زیادی از آنها به طرح پرسش درباره ی سحر و جادوگری اختصاص دارد و بچه های زیادی مشتاق فراگیری جادوگری هستند و چه شخصی بهتر از خالق کتاب های هری پاتر که از نظر آنها استاد بی بدیل جادو و جادوگری است!
به رغم منتقدان و مخالفان آثار جی.کی.رولینگ، موفقیت شگفت آور و روز افزون کتاب های هری پاتر و محبوبیت او در میان مخاطبان همه ی گروه های سنی دیده می شود.تعداد منتقدان رولینگ در قیاس با ستایندگان او واقعاً ناچیز است.بسیاری از این گروه، روحانیون مسیحی یا طرفداران افراطی مسیحیت هستند و برخی از آنان نیز استادان دانشگاه و منتقدان زبده ی ادبی می باشند.
عده ای از این منتقدان باور دارند که سرگرمی و تخیل بیش از حد انسان ها را در ورطه ی پایان ناپذیری می اندازد و از تفکر دور می کند.از نظر این عده که بسیاری از آنها روان شناس و متخصص تعلیم و تربیت هستند،جامعه ی امروز به سرعت به آنچه ها کسلی تصور کرده است نزدیک می شود و انسان ها درمظاهر مدرنتیه غرق می شوند.
یکی از منتقدان رولینگ، فیلمی درباره کارهای او و جادو ساخته است.در این فیلم 60 دقیقه ای، سازندگان به استدلال بر ضد شیوه ی کار و ذهنیت رولینگ در خلق هری پاتر پرداخته اند به طرح این مسئله پرداخته اند که نویسنده ی داستان های هری پاتر«ماسک خندانی بر چهره ی شیطان»زده است و با این کار، جادو را که اساساً پدیده ای شیطانی است -موجه و مثبت جلوه داده است.
گروهی از روان شناسان، خواندن داستان های هری پاتر را برای کودکان و نوجوانان مضر می دانند و کتاب های هری پاتر را سرگرمی های بی ضرری تلقی نمی کنند.باربارا کامبر مدیر مرکز مطالعه سیاست های فرهنگی و آموزشی در دانشگاه استرالیای جنوبی، بازگشت و تسلط بی چون و چرای جاروهای پرنده و کلاه های نوک تیز را مترادف با دورشدن بچه ها از اندیشه و خلاقیت می داند و مطرح شدن جادو و جادوگری را خطرناک برای روح بچه ها.
اما مسلم است که توفیق خارق العاده ی آثار جی.کی.رولینگ که چون طوفانی، جهان را تسخیر کرده است، تصادفی نیست.توانایی فراوان او در پرورش ایده ها و تصویرها و قدرت داستان سرایی او از عوامل موفقیت او به شمار می روند.آثار این نویسنده ی انگلیسی به گونه ای خاص، فکر وذهن خواننده را می ربایند، گونه ای از جنس خیال.
مجموعه داستان های هری پاتر در واقع همان مبارزه ی همیشگی بین خیر و شر است، منتها این بار در دنیای جادوگران.مظهر شر و پلیدی در کتاب «لرد ولدمورت»قدرتمندترین و تبهکارترین جادوگر قرن است که جادوگران دیگر حتی جرأت بردن نامش را ندارند.مظهر نیکی «دامبلدور»مدیر مدرسه ی جادوگری ها گواتز است که جادوگری پیر اما بسیار قدرتمند و نیک نهاد است.تنها کسی است که ولدمورت از او می ترسد.دامبلدور محبتی پدرانه نسبت به هری پاتر دارد و همیشه از دور و نزدیک او را زیر نظر دارد و مستقیماً یا غیر مستقیم کمکش می کند.
نویسنده با تقسیم کردن جادوگران به دو دسته ی خوب و بد، در واقع چهره ی موجهی به سحر و جادو داده است.زیرا فقط جادوگران بد منفور هستند، و جادوگران خوب خیلی هم دوست داشتنی می باشند.جادوگران خوب هیچ گاه از سحر و جادو برای آزار و اذیت مشنگ ها (انسان های معمولی و غیر جادویی)استفاده نمی کنند.بر خلاف جادوگران بد، که عادی ترین تفریحشان آزار مشنگ هاست!همچنین در داستان طوری جلوه داده شده که انگار دنیای جادوگران اصل می باشد و دنیای ما فرع بر آن است.برای مثال در یکی از قسمت ها، یک جادوگر با مشاهده ی اختراعات علمی (مانند تلفن)می گوید:این مشنگ ها عجب راه هایی پیدا کرده اند تا بتوانند بدون سحر و جادو امورشان را بگذرانند!(یعنی اختراعات جانشین جادو هستند.)در دنیای جادوگران خدا نیز طبیعتاً جایی ندارد، و این امر از جمله های کتاب به خوبی مشهود است.مثلاً در جایی که ما به طور طبیعی می گوییم:(محض رضای خدا)جادوگران می گویند:محض ریش مرلین!و ...
در مورد چهره ی منفی داستان نیز نکات قابل توجهی وجود دارد.ولدمورت خصوصیاتی دارد که در ضمن منفور بودنش، ممکن است برای بعضی خیلی هم جالب توجه باشد.نظریه هایی که از زبان او در کتاب بیان می شود، در دنیای ما هم نمودهای زیادی دارد.برای مثال در جلد اول کتاب، کوییرل (همان کسی که ولد مورت جسمش را تسخیر کرده بود)می گوید:(من قبلاً دید دیگری نسبت به خیر و شر داشتم اما پس از ملاقات با اربابم فهمیدم که سالها در اشتباه بوده ام.او چشم مرا روشن کرد و به من فهماند که خیر و شر وجود ندارد فقط قدرت است که وجود واقعی دارد).
هم چنین نظریه ی نژاد پرستانه ی او در باب نابودی جادوگران غیر اصیل در بین اکثر جادوگران اصیل طرفدار پیدا کرده است.و جالب این که خود ولدمورت دورگه و مشنگ زاده است.و ظاهراً این نظریه ی او ناشی از عقده های دوران کودکی است.زیرا پدرش که مشنگ بوده، پس از ازدواج هنگامی که می فهمد همسرش ساحره است بلافاصله او را ترک می کند و مادر ولدمورت پس از زایمان می میرد و پسرش در یک پرورشگاه بزرگ می شود، ولدمورت که به گفته ی دامبلدور بیش ازهر جادوگری زنده ای از جادو سر رشته دارد پس از به قدرت رسیدن، یکی از اولین کارهایش کشتن پدر و پدربزرگ و مادر بزرگش است و به این کار خود افتخار می کند که لکه ی ننگ را از دامن خود پاک کرده است.
او هم چنین به طرفدارانش نیز رحم نمی کند.با دوستانش مانند دشمن رفتار می کند و با کم ترین خطایی آنها را شکنجه می کند.خلاصه با وجود تمام خصوصیات وحشتناکش، اشرافیت طرفدار اوست.
یکی دیگر از دلایل جذاب بودن داستان های هری پاتر این است که این داستان ها به نحو غیر قابل انکاری واقعی و ملموس به نظر می رسند.یعنی با واقعیات دنیای ما کاملاً قابل انطباق هستند.بنابراین خواننده به این باور می رسد که ممکن است به راستی در کنار دنیای معمولی ما یک دنیای جادویی هم وجود داشته باشد که ما تاکنون از آن بی خبر بوده ایم و اگر آن را انکار کنیم همانند عمو ورنون و خاله پتونیا (خاله و شوهر خاله ی هری که به شدت با جادوگران مخالف بودند)سطحی و بی مغز خواهیم بود!شخصیت این دو در داستان که می کوشند جادو را انکار کنند، فرومایه و بد ذات جلوه داده شده، و برعکس آدم هایی مانند والدین هرمیون که جادو را باور دارند و حتی دخترشان را به مدرسه ی جادوگری فرستادند تحصیل کرده و دندان پزشک هستند.سرنخ هایی هم که از مکان های جادویی داده شده واقعی به نظر می رسد.مثلاً مدرسه ی هاگوارتز که یک قلعه ی بزرگ است از دید مشنگ ها یک خرابه است با یک تابلو که رویش نوشته شده:خطر مرگ!وارد نشوید.(آیا ما تاکنون چنین خرابه هایی را ندیده ایم؟).
و یا مکان هایی که قابل پنهان کردن نبوده اند مانند استادیوم ورزشی بازی های جام جهانی کوییدیچ، با طلسم «مشنگ دور کن»جادو شده اند، یعنی مشنگ ها وقتی به نزدیکی آن می رسند ناگهان به یادشان می افتد یک قرار مهم دارند، یا باید به جایی بروند و خلاصه به سرعت از آن جا دور می شوند.(آیا تاکنون چنین اتفاقی برایتان نیفتاده است؟)یا مرگ هایی که به صورتی کاملاً مشکوک بدون هیچ گونه رد پایی، یا بدون هیچ ضربه و جراحتی پیش می آیند، مثلاً با جادوی اجی مجی لاترجی، (آیا نمونه ی چنین مرگ هایی را سراغ نداریم؟)
دانش آموزان مدرسه ی جادوگری نیز بچه هایی هستند همانند همه بچه های دنیا، با همان خصوصیات و همان شیطنت ها و همان قهر و آشتی ها.فقط تفاوتشان در نوع درسشان است و جالب این که تعداد بسیار زیادی از این بچه ها از خانواده ی جادوگران نیستند،بلکه مانند هرمیون،مشنگ زاده هستند و خود نیز از قدرت جادویی درونشان خبر ندارند،تا این که نامه ی مدرسه ی هاگوارتز می رسد و آنها را به تحصیل در مدرسه دعوت می کند و تازه می فهمند امور عجیب و غریبی که گاهی برایشان پیش می آمده، سحر و جادو بوده!و این بچه ها قبل از رسیدن به سن قانونی، حق جادو کردن در خارج از مدرسه را ندارند، و بعد از سن قانونی هم، قانون بین المللی راز داری جادوگری، آنها را از جادو کردن در حضور مشنگ ها و جلب توجه آنها برحذر می دارد.مگر در موارد ضروری و استثنایی که آن هم راه حل دارد، یعنی با طلسم اصلاح حافظه، حافظه ی مشنگ هایی را که شاهد سحر و جادو بوده اند، اصلاح می کنند تا آن واقعه از ذهنشان پاک شود.(بنابراین طبیعی است که هیچ یک از ما تاکنون شاهد سحر و جادو نبوده باشیم!)
خلاصه اینکه نویسنده دنیای جادویی را چنان واقعی جلوه داده که هر خواننده ای به خصوص بچه ها می توانند در دنیای واقعی، سر نخ هایی از این دنیای جادویی پیدا کنند و طبیعتاً بیشتر مشتاق شناخت این دنیا شوند.
قبل از کتاب های هری پاتر داستان های دیگری هم درباره ی موجودات جادویی نوشته شده و مورد استقبال قرار گرفته بود.(مانند ماجراهای سرزمین نارنیا)اما هیچ یک اقبال هری پاتر را نداشته اند و این چنین جای خود را در خانواده ها باز نکرده بودند، زیرا این قدر ملموس و نزدیک نبودند و هم چنین هیجان داستان های هری پاتر را هم نداشته اند.
یکی دیگر از علل جذابیت داستان ها،هم ذات پنداری خواننده با شخصیت های داستان است.هری پاتر و دوستانش با خصوصیت های تمام بچه های معمولی دنیا به علاوه ی شجاعتی که آنها را به ماجراهای گوناگون می کشاند، هر پسری را مشتاق می کند که خود را در قالب هری پاتر ببیند.
نویسنده برای دخترها هم فکری کرده و شخصیت هرمیون را خلق نموده است.هرمیون دختر درس خوان و باهوشی است که باهوش سرشار خویش، در بسیاری از مشکلات، مشکل گشای هری پاتر بوده، و با افکار و راه حل های بکر و بدیع اش باعث تعجب هری و به خصوص رون می شود.کدام دختری است که دلش نخواهد به جای هرمیون باشد؟ (3).
باربی و هری پاتر دو اسطوره برای بچه ها
باربی
شاید با خود فکر می کنید که درباره ی «باربی»همه چیز را می دانید ولی واقعیت غیر از این است.باربی یکی از پراثرترین و بادوام ترین اسباب بازی هایی است که تاکنون ساخته شده است.او ملکه ی مد و شیکی است که بالغ بر 500 چهره متفاوت دارد باربی ممکن است که یک عروسک اسباب بازی باشد ولی نقشی به مراتب بیش تر از آن را در جوامع مختلف بازی می کند.او شاید عروسکی کودکانه باشد لیکن گروهی او را بیش تر بازیچه ی پدرها می دانند تا بچه هایشان، و روز به روز هم بر محبوبیت این عروسک در دنیا افزوده می شود.به طوری که در هر یک ثانیه در گوشه ای از دنیا 2 باربی به فروش می رسد و این عروسک کالایی تجارتی با ارزش بیش از یک میلیارد دلار است که تعداد مقلدانش در سراسر جهان روز به روز بیش تر می شود.در دهه ی پنجاه میلادی زمانی که شرایط اقتصادی درآمریکا بسیار خوب بود، خانواده ها بسیار استوارتر بودند و کودکان رفتارهای اجتماعی بهتری داشتند.زمانی که خانه ها مثل قارچ کنار یکدیگر رشد کرده و جوامع یک شبه ساخته می شدند و درست وقتی میزان باروری بالاتر بود و احتیاج به اسباب بازی بیش از هر زمان دیگری احساس می شد، باربی پا به عرصه ی وجود گذاشت.در سال 1959 خانواده متل بر روی باربی مانکنی 17 ساله اولین عروسک با چهره ای بزرگانه و بالغ سرمایه گذاری کرد.قضیه از این قرار بود که خانم روث هندلر هر هفته شنبه ها وقتی که دخترش را به بورلی هیل می برد می دید که دخترش با عروسکهای کاغذی اش بازی می کند.او با خود فکر کرد که ای کاش می شد عروسکی غیر کاغذی با ظاهری واقعاً انسانی درست کرد و این کار، کار ساده ای نبود.تا این که در طول سفرهایی که به آلمان داشت.آنجا با عروسکی به نام لی لی روبه رو شد که ظاهری غیر بچه گانه و کاملاً بالغانه داشت.اما لی لی دختر خوبی نبود او کسی نبود که او بخواهد دخترش مثل وی باشد.او کسی بود که در مقابل برآورده کردن نیازهای جنسی مردان پول دریافت می کرد.ولی باربی الگویی است که هر آمریکایی آرزو دارد دخترش مانند او باشد، او با وجود این که اندامی فوق العاده سکسی و هیجان انگیز دارد ظاهراً دختر خوبی هم هست.
در حالی که آمریکایی ها نسبت به دیدن اندام کامل زنان غریبه نبودند و چهره و اندام سکسی زنانه برای آنان مطلب جدیدی نبود، با وجود این وقتی که باربی برای اولین بار با اندام کاملی از یک زن در جامعه ظاهر شد و در واقع زمانی که باربی با چهره و اندامی شبیه بهترین هنرپیشه های معروف آن زمان از قبیل جین فوندا وارد عرصه ی زندگی مردم آمریکا شد، مادران زیادی از آن متنفر شدند و در اولین همه پرسی اظهار داشتند که باربی بیشتر بازیچه ای برای شوهران ماست تا دختران ما!...باربی در واقع به عنوان چهره ای عرضه شد که قادر به انجام هر کاری هست و موقعیتی کاملاً شبیه به یک انسان واقعی دارد.در مورد باربی هایی اولیه باید گفت که کاملاً نشانگر مد زمان خود بودند حتی ابروهای هشتی شکل و خط چشم های آنان دقیقاً مشابه هنرپیشه های معروف زمان خود بود.کمپانی متل خیلی زود باربی را وارد عرصه ی تبلیغات کرد.
باربی مانکنی بود با انواع و اقسام لباسها، لوازم و ادوات یک زندگی واقعی.از لباس ها و کفش و کلاه های کاملاً رسمی شبیه آنچه که ژاکلین کندی همسر رئیس جمهور در مراسم سوگند پوشیده بود گرفته تا لباس شنا، غواصی و فضانوردی، و خوب ناگفته پیداست که این عروسک تازه وارد با این همه لوازم قابل تعویض چقدر برای کودکان جذابیت داشته و چقدر از پول های آنان صرف خرید کفش، کیف، کلاه، مایو، عینک و دیگر لوازم باربی می شود.
خیلی زود توجه کودکان به این موضوع جلب شد که این مانکن بسیار زیبا با این اندام فریبنده به چه کسی تعلق پیدا خواهدکرد؟ چه کسی می تواند لیاقت دوست پسری او را داشته باشد؟ و او چگونه پسری را انتخاب خواهد کرد؟ این بود که در سال 1961«Ken»کن به عنوان دوست پسر باربی معرفی شد و جالب این جاست که روث هندلر کسی که باربی را در ابتدا تولید کرده بود، می خواست که «کن»را هم با اندام کاملی از یک مرد تولید کرده و به بازار بفرستد ولیکن سازندگان آن مخالفت کردند و اجازه ی این کار را ندادند.
«کن»هم مانند باربی دارای کلیه ی لوازم زندگی یک مرد واقعی از قبیل لباس تنیس، کت و شلوار، پالتو، ماشین، دوچرخه و غیره بود.حدود سالهای 67-66«کن»برای مدتی به عنوان این که برای فرار از سربازی به کانادا رفته، از بازار خارج شد و در سال 69 با اندامی کاملاً مردانه تر و ورزشکارانه تر و دختر پسندتر وارد بازار شد و حدود 30 سال با همان هیکل باقی ماند.با گذشت حدود 40 سال از دوستی و ملاقات های باربی و «کن»این سؤال پیوسته مطرح بود که آیا هرگز آنها با یکدیگر ازدواج خواهند کرد.
در اواسط دهه ی 60، حدود 60 هزار نفر عضو کلوپ باربی شدند و کلکسیونرهای زیادی مشغول جمع آوری باربی های مختلف شدند.کمپانی متل زود متوجه شد که باربی برای این که زندگی کاملاً واقعی داشته باشد، به چیزهایی بیشتر از یک دوست پسر نیاز دارد.او بیشتر از ماشین و لوازم دیگر به دوست احتیاج داشت.این بود که برای او دوستانی با اندام و هیکلی شبیه به باربی ساختند به طوری که می توانستند از لباس های یکدیگر نیز استفاده کنند.در این میان یک باربی به عنوان «باربی سیاه پوست»به بازار عرضه شد که مورد اعتراض گروه زیادی از سیاه پوستان قرار گرفت که چرا از عنوان «باربی سیاه پوست»استفاده شده و می بایست فقط به عنوان یک باربی که اتفاقاً سیاه هم هست عرضه می شده و این خود جنجالی در میان نژادپرستان ایجاد کرد.
اندام سکسی باربی، لوازم، لباس های فوق العاده، خانه ها و اثاثیه هایی که هرگز تمامی ندارند و هر روز به گونه ای جدید و متفاوت به بازار عرضه می شوند هر یک به تنهایی و نهایتاً در مجموع باعث حسرت، حسادت و حتی بیماری های روانی بسیاری در کودکان، نوجوانان و حتی جوانان شده است.
خود باربی هم روز به روز متنوع تر و پیشرفته تر می شد تا اینکه مهندسین کمپانی متل بعد از دو سال تحقیق و ممارست موفق به ساخت نوعی باربی شد که قادر بود زانوهای خود را خم کند و به تدریج عروسک های باربی سخنگو وارد بازار شد.اولین باربی های سخنگو در سال های 69-68 با جملاتی شبیه به این که «بیا خوش بگذرانیم»و یا «بیا موزیک گوش دهیم»وارد میدان رقابت شدند.در آن زمان عروسک گران بوده و برای همه قابل خرید نبود ولی در آن موقعیت هم او بدون توجه به وضعیت اقتصادی مردم، هم چنان با مد پیش می رفت و هرچه که حتی در اروپا مد می شد او نیز می پوشید.او هم زمان با روی کار آمدن هیپی ها در اروپا تغییر شکل داده و مانند آنها شده بود باربی اولین عروسکی بود که از عینک آفتابی هنگام گرفتن آفتاب استفاده می کرد و حتی از کرم های ضد آفتاب بهره می گرفت به گونه ای که وقتی لباس شنای خود را در می آورد خط مایو بر روی بدن او کاملاً پیدا بود که این خود به شهوت انگیزتر کردن این عروسک می افزود.
در اوایل دهه ی هفتاد، زمانی که جنگ بین آمریکا و ویتنام بالا گرفته بود، مردم به شرایط سیاسی اعتراض داشتند و نیکسون بعد از ماجرای واترگیت مجبور به استعفا شده بود، باربی هم چنان با ظاهر سکسی خود معرکه گیر میدان بود.در این میان، اسکیپر دوست باربی به گونه ای جدید تولید شد.به نوعی که وقتی دست هایش را به طرف جلو می چرخاندند سینه هایش بزرگ می شد و وقتی به سمت عقب می چرخاندند، آنها دوباره به صورت اولیه برمی گشتند.
در حدود سال های 1980 میلادی زمانی که ریگان با خوش بینی زیاد روی کار آمد و شرایط اقتصادی و سیاسی هم بهتر شد، زمان شکوفایی باربی هم فرا رسید.قدرت خرید مردم نیز افزایش پیدا کرده بود.در آن دوران باربی با 120 چهره ی جدید هر سال عرضه می شد.او بالغ بر یک میلیارد جفت کفش و صد میلیون یارد پارچه را به خود اختصاص داده بود.
در آن زمان اولین نسلی که با باربی بزرگ شده بودند، شروع به جمع آوری و تهیه کلکسیون های گران قیمتی از باربی کردند به گونه ای که برای باربی های اولیه که از جعبه بیرون نیامده بودند مبالغی حدود 10000دلار پرداخت می کردند. پارچه ها ومدل های لباسی که باربی استفاده می کرد، الگوی لباس های خانم ها شده بود؛ به گونه ای که آنها هم دقیقاً از همان پارچه ها و مدل ها برای خود استفاده می کردند.به تدریج باربی از حالت یک عروسک خارج شده، به صورت تندیسی در آمد که مظهری از قدرت، توانایی، زیبایی، سکس و ثروت بود.
حدود سال های 1984 و 1985 میلادی که دوران طلایی باربی محسوب می شد او شخصیت تازه ای یافت.اینک او به عنوان مدیر وارد عرصه ی مدیریت شد و کیفی دردست داشت که داخل آن تلفن و ماشین حساب بود.ولی نکته این جاست که در همان حال هم نقش سکسی خود را هم چنان ایفا می کرد.در اواسط دهه ی 80 میلادی از باربی به عنوان وسیله ای برای داده چهره ی سیاسی به زنان استفاده شد.به این ترتیب که او کاندیدای ریاست جمهوری نیز شد.غیر از این او وکیلی قابل، معلمی توانا و شناگری ماهر نیز بود.او در حالی که وظیفه و نقش اصلی مانکنی را در هر حال حفظ می کرد، به چهل شغل متفاوت به گونه ای تحسین آمیز مشغول بود.
در حدود سال های 1992-1990 میلادی گروه زیادی به این نتیجه رسیده بودند که برای موفقیت و مورد توجه دیگران قرار گرفتن می بایست مانند باربی زیبا و سکسی بود تا در همه ی محافل و مراحل زندگی موفق بود.حال می بایست به وضعیت گروه بی شماری اندیشید که نه زیبایی صورت و نه زیبایی اندام وی را داشتند در سال 1992 باربی با موهای بلند تا نوک پا ظاهر شد که از کوچک تا بزرگ از آن استقبال زیادی کردند و بالغ بر صدها میلیون دلار از فروش آن به دست آمد.از سال 1959 تاکنون نزدیک به یک میلیارد باربی به فروش رسیده که اگر آنها را کنار یکدیگر قرار دهیم می توانیم 11 بار دور کره ی زمین بچرخیم، به این ترتیب می بینیم که چگونه باربی تمام دنیا را در میان دست های لاغر اندام خود نگه داشته و بازی می دهد.
در اواسط دهه ی 90 به طور متوسط، هر آمریکایی در سال 3 باربی خریداری کرده بود.به دلیل محبوبیت زیاد، باربی به 140 کشور جهان وارد شد.در این موقع بود که خانواده ها نسبت به تأثیر باربی بر روی فرزندانشان نگران شدند، ولی باربی واقعیتی بود که وجود داشت و قابل انکار نبود.او هم چنان مانند تندیسی در میان جامعه برای مدت حدود 40 سال اثرگذاری کرده و می کند.
آیا می دانید که تحقیقات انجام شده نشان می دهد که
1)رابطه ی مستقیم و بسیار زیادی بین وجود باربی با سینه های برجسته اش و کاشت سینه وجود دارد؟ روز به روز بر تعداد افرادی که دوران کودکی و سپس نوجوانی و جوانی خود را با باربی گذرانده اند و پس از مقایسه ی اندام خود با باربی به کاشت سینه همت گماشته اند، افزوده می شود.2)وجود باربی با موهای بلند تا نوک پا چگونه خانم ها را در حسرت موهای آن چنانی انداخته است؟
3)میلیون ها نفر در سراسر دنیا را به خرید و جمع آوری باربی های مختلف مشغول کرده و میلیون ها دلار صرف خرید این مانکن کاملاً سکسی نموده است؟
4)به علت داشتن اندامی شهوت انگیز، این عروسک مایه ی انجام عملیات غیر عروسکی شده به طوری که بعد از حدود 30 سال ناگهان متوجه شده اند که افرادی هم جنس باز شده اند؟
5)آیا می دانید که کودکان از«کن»برای سجده در مقابل باربی استفاده می کردند تا نهایت کرنش و تعظیم مردان را در مقابل اندام شهوت انگیز زنان نشان دهند؟
6)آیا می دانید که چقدر از باربی برای ارضای نیازهای جنسی استفاده می شود که در نهایت بازیگر، با بازی ارضا شده و نیازی به ارضای نیازهای جنسی خود از راه طبیعی نمی بیند؟
7)آیا می دانید که چگونه از باربی برای انتقال فرهنگ مصرفی به کشورهایی مثل ژاپن، شوروی و غیره استفاده شده است؟
8)آیا می دانید که چقدر باربی جای دوستان واقعی را گرفته و خلوت کودکان را به تحسین از خود و حسرت به اندام خود واداشته است؟
9)آیا می دانید که چه تعدادی از دختران را برای سال های متمادی از غذا خوردن های عادی محروم کردند تا شاید اندامی شبیه به باربی پیدا کنند؟ آنها حتی وقتی پس از ساعت ها گرسنگی چیزی می خوردند خود را وادار به استفراغ می کردند تا غذای خورده شده جذب بدن نشده و باعث چاقی ایشان نشود؟
10)آیا می دانید که فرزند خانم روث هندلر تولید کننده ی باربی، همیشه در حسرت داشتن مادری چشم به راه در خانه باقی می ماند؟ آیا می دانید که او همیشه آرزو می کرد که به جای بازی با عروسک هایش مادرش در خانه بود و به جای خدمتکار در را به رویش باز می کرد؟ و آیا می دانید که پس از 40 سال تلاش و سرمایه گذاری برای اثبات مهارت های زن در خارج از خانه و فعالیت های مردانه، تنها دختر خانم هندلر هنوز معتقد است که یک زن باید بیش از همه چیز زن بودن و مادر بودن خود را حفظ کند؟
11)آیا می دانید که خانم هندلر پس از تولید بسیار سودآور باربی به سرمایه گذاری در تولید بسیار سودآور کاشت سینه روی آورد و ثروت هنگفتی به دست آورد؟
و در نهایت آیا می دانید که سالانه حدود 2 میلیارد (چیزی شبیه 15% در آمد نفت کشور 60 میلیونی ما)از فروش باربی عاید فروشندگان آن می شود؟(1).
هری پاتر
نگاه امنیتی به فرهنگ و اقتصاد و سیاست و ...همواره یک نگاه ویژه است.مثل علم طب که نگاهش به امنیت بدن است.کلمه فرهنگ فارسی از فر و هنگ به معنای کشت و زرع گرفته شده است و در عربی فلاحت و در انگلیسی کالچر همین معنا را دارد.فرهنگ:باوری را ذهن آحاد جامعه کاشتن و در یک مقطع زمانی از آن مراقبت کردن و بعد محصول دادن که محصولش رفتاری است که از فرد سر می زند.حاصل کشت و زرع کشاورزان مانند پدر، مادر، معلمین، دوستان و فامیل به محیط اجتماعی، رسانه ها و ...است.فرهنگ چهار لایه دارد:
1-فرهنگ نخبگان و خواص جامعه.
2-فرهنگ عمومی.
3-فرهنگ توده ای (عوام)
4-فرهنگ خصوصی (شخصی)
بحث ما فرهنگ توده ای است که گزاره ی کلیدی اش کثرت آحاد مردم است و عواطف حرف اول را می زند نه عقلانیت.
برای فرهنگ توده ای در غرب جنبش های اجتماعی راه انداختند.در ایران هم همین طور.جنبش هایی که در ایران در طول این 40 سال وجود داشته:
1)جنبش اجتماعی بی تل ها (بی تلیزم)(دهه ی 60 میلادی)
2)جنبش هیپیزم (هیپی ها)(دهه ی 70 میلادی)
3)جنبش اجتماعی پانک ها دهه ی 80 میلادی (دهه انقلاب به بعد)
4)جنبش رپ دهه ی 90 که دهه ی 70 ما می شود.
امروزه که ما در ابتدای قرن 21 هستیم، با موج جدیدی برای ده سال آینده مواجهیم.جنبشی که دارند مطرح می کنند برای ده سال آینده، به معنای شیطان و شیطان پرستی است.گزاره ی کلیدی شیطان پرستی بازگشت به تاریخ گذشته ی غرب است.در واقع غرب اولین مرحله ی شروع تاریخی اش با عصر اسطوره ها مشخص می شود.
اولین منبع مکتوبی که از تاریخ غرب به دست آمده دو کتاب «ایلیاد»و «اودیسه»است که کتاب اسطوره ای است شبیه شاهنامه.بشر غرب خیلی با خدا ارتباط نداشته است.از اول خدایانش همه عینی بوده اند.اسطوره خدای مجسمی است که وقتی انسان نمی تواند آن باشد،می نشیند آن را در خیالش ترسیم می کند، بعد می پرستد.
بنیان فکری و فلسفی غرب با اسطوره شروع می شود و امروزه بشر دوباره برمی گردد به عصر اسطوره پردازی.این اسطوره یک بار در عرصه ی سینما ظاهر می شود، مثل «آرنولد»یک غول بی شاخ و دمی با بازوی ستبر و صورت آن چنانی و اسلحه ای در دست می گیرد که همه چیز را از بین می برد؛ و یک بار در فوتبال ظاهر می شود.
صهیونیسم بین المللی تصمیم گرفته فیلم هایی بسازد و شیطان را یک آدم خوش تیپ معرفی کند.نمونه ی آن هری پاتر، جادوگر محبوب است.
با این داستان ها جادو جای خود را در لطافت شاعرانه و خیال پرداز کودکان باز کرده و پدیده ای رخ می نماید که در تاریخ پیدایش و انتشار کتاب های کودکان بی سابقه است.اما این بار، جادو به حس و ذهن بزرگ سالان هم پا می گذارد و دنیای آنها را نیز تسخیر می کند؛ اسطوره ای که همه ی رکودها را می شکند.
جادوی داستان های هری پاتر، کوچک و بزرگ را محسور کرد و برای خالقش شهرتی بی نظیر وثروتی افسانه ای به بار آورد.
آفریننده ی پاتر جادوی اندیشه و قلم خود را تا جلد هفتم کتاب پیش برده است.آخرین جلد مجموعه کتاب های هری پاتر، هفتمین آنهاست که واپسین فصل آن تازگی به اتمام رسیده و در جایی بسیار امن و لابد «تحت تدبیر شدید امنیتی»!نگه داری می شود.
کم تر کسی می توانست تصور کند که اثری بتواند در زمانه ی اینترنت و ماهواره، جامعه ی کتاب خوان جهان را چنین گسترده و دنیای کتاب خوانی را چنین متحول کند(2).
سایت های متعددی در اینترنت ویژه ی هری پاترند، برخی به بررسی و نقد این اثر می پردازند، برخی کتاب های پاتر را به معرض بحث و گفتگو می گذارند و از خوانندگان خود نظر خواهی می کنند، بعضی از آنها به تبلیغ یا عرضه ی محصولات گوناگون هری پاتر می پردازند:پدیده ای که بازارجهانی با آن مواجه است.انواع اسباب بازی، وسایل کمک آموزشی، بازی های کامپیوتری، عروسک هایی با نام و نشان هری پاتر پا به عرصه گذاشته و بازار را تسخیرکرده اند.
دیدار نویسنده ی هری پاتر از مدارس گوناگون، سبب هیجان و شادی بچه ها می شود، رولینگ هر هفته اعداد قابل توجهی نامه و پیام دریافت می کند و شگفتا که شمار زیادی از آنها به طرح پرسش درباره ی سحر و جادوگری اختصاص دارد و بچه های زیادی مشتاق فراگیری جادوگری هستند و چه شخصی بهتر از خالق کتاب های هری پاتر که از نظر آنها استاد بی بدیل جادو و جادوگری است!
به رغم منتقدان و مخالفان آثار جی.کی.رولینگ، موفقیت شگفت آور و روز افزون کتاب های هری پاتر و محبوبیت او در میان مخاطبان همه ی گروه های سنی دیده می شود.تعداد منتقدان رولینگ در قیاس با ستایندگان او واقعاً ناچیز است.بسیاری از این گروه، روحانیون مسیحی یا طرفداران افراطی مسیحیت هستند و برخی از آنان نیز استادان دانشگاه و منتقدان زبده ی ادبی می باشند.
عده ای از این منتقدان باور دارند که سرگرمی و تخیل بیش از حد انسان ها را در ورطه ی پایان ناپذیری می اندازد و از تفکر دور می کند.از نظر این عده که بسیاری از آنها روان شناس و متخصص تعلیم و تربیت هستند،جامعه ی امروز به سرعت به آنچه ها کسلی تصور کرده است نزدیک می شود و انسان ها درمظاهر مدرنتیه غرق می شوند.
یکی از منتقدان رولینگ، فیلمی درباره کارهای او و جادو ساخته است.در این فیلم 60 دقیقه ای، سازندگان به استدلال بر ضد شیوه ی کار و ذهنیت رولینگ در خلق هری پاتر پرداخته اند به طرح این مسئله پرداخته اند که نویسنده ی داستان های هری پاتر«ماسک خندانی بر چهره ی شیطان»زده است و با این کار، جادو را که اساساً پدیده ای شیطانی است -موجه و مثبت جلوه داده است.
گروهی از روان شناسان، خواندن داستان های هری پاتر را برای کودکان و نوجوانان مضر می دانند و کتاب های هری پاتر را سرگرمی های بی ضرری تلقی نمی کنند.باربارا کامبر مدیر مرکز مطالعه سیاست های فرهنگی و آموزشی در دانشگاه استرالیای جنوبی، بازگشت و تسلط بی چون و چرای جاروهای پرنده و کلاه های نوک تیز را مترادف با دورشدن بچه ها از اندیشه و خلاقیت می داند و مطرح شدن جادو و جادوگری را خطرناک برای روح بچه ها.
اما مسلم است که توفیق خارق العاده ی آثار جی.کی.رولینگ که چون طوفانی، جهان را تسخیر کرده است، تصادفی نیست.توانایی فراوان او در پرورش ایده ها و تصویرها و قدرت داستان سرایی او از عوامل موفقیت او به شمار می روند.آثار این نویسنده ی انگلیسی به گونه ای خاص، فکر وذهن خواننده را می ربایند، گونه ای از جنس خیال.
مجموعه داستان های هری پاتر در واقع همان مبارزه ی همیشگی بین خیر و شر است، منتها این بار در دنیای جادوگران.مظهر شر و پلیدی در کتاب «لرد ولدمورت»قدرتمندترین و تبهکارترین جادوگر قرن است که جادوگران دیگر حتی جرأت بردن نامش را ندارند.مظهر نیکی «دامبلدور»مدیر مدرسه ی جادوگری ها گواتز است که جادوگری پیر اما بسیار قدرتمند و نیک نهاد است.تنها کسی است که ولدمورت از او می ترسد.دامبلدور محبتی پدرانه نسبت به هری پاتر دارد و همیشه از دور و نزدیک او را زیر نظر دارد و مستقیماً یا غیر مستقیم کمکش می کند.
نویسنده با تقسیم کردن جادوگران به دو دسته ی خوب و بد، در واقع چهره ی موجهی به سحر و جادو داده است.زیرا فقط جادوگران بد منفور هستند، و جادوگران خوب خیلی هم دوست داشتنی می باشند.جادوگران خوب هیچ گاه از سحر و جادو برای آزار و اذیت مشنگ ها (انسان های معمولی و غیر جادویی)استفاده نمی کنند.بر خلاف جادوگران بد، که عادی ترین تفریحشان آزار مشنگ هاست!همچنین در داستان طوری جلوه داده شده که انگار دنیای جادوگران اصل می باشد و دنیای ما فرع بر آن است.برای مثال در یکی از قسمت ها، یک جادوگر با مشاهده ی اختراعات علمی (مانند تلفن)می گوید:این مشنگ ها عجب راه هایی پیدا کرده اند تا بتوانند بدون سحر و جادو امورشان را بگذرانند!(یعنی اختراعات جانشین جادو هستند.)در دنیای جادوگران خدا نیز طبیعتاً جایی ندارد، و این امر از جمله های کتاب به خوبی مشهود است.مثلاً در جایی که ما به طور طبیعی می گوییم:(محض رضای خدا)جادوگران می گویند:محض ریش مرلین!و ...
در مورد چهره ی منفی داستان نیز نکات قابل توجهی وجود دارد.ولدمورت خصوصیاتی دارد که در ضمن منفور بودنش، ممکن است برای بعضی خیلی هم جالب توجه باشد.نظریه هایی که از زبان او در کتاب بیان می شود، در دنیای ما هم نمودهای زیادی دارد.برای مثال در جلد اول کتاب، کوییرل (همان کسی که ولد مورت جسمش را تسخیر کرده بود)می گوید:(من قبلاً دید دیگری نسبت به خیر و شر داشتم اما پس از ملاقات با اربابم فهمیدم که سالها در اشتباه بوده ام.او چشم مرا روشن کرد و به من فهماند که خیر و شر وجود ندارد فقط قدرت است که وجود واقعی دارد).
هم چنین نظریه ی نژاد پرستانه ی او در باب نابودی جادوگران غیر اصیل در بین اکثر جادوگران اصیل طرفدار پیدا کرده است.و جالب این که خود ولدمورت دورگه و مشنگ زاده است.و ظاهراً این نظریه ی او ناشی از عقده های دوران کودکی است.زیرا پدرش که مشنگ بوده، پس از ازدواج هنگامی که می فهمد همسرش ساحره است بلافاصله او را ترک می کند و مادر ولدمورت پس از زایمان می میرد و پسرش در یک پرورشگاه بزرگ می شود، ولدمورت که به گفته ی دامبلدور بیش ازهر جادوگری زنده ای از جادو سر رشته دارد پس از به قدرت رسیدن، یکی از اولین کارهایش کشتن پدر و پدربزرگ و مادر بزرگش است و به این کار خود افتخار می کند که لکه ی ننگ را از دامن خود پاک کرده است.
او هم چنین به طرفدارانش نیز رحم نمی کند.با دوستانش مانند دشمن رفتار می کند و با کم ترین خطایی آنها را شکنجه می کند.خلاصه با وجود تمام خصوصیات وحشتناکش، اشرافیت طرفدار اوست.
یکی دیگر از دلایل جذاب بودن داستان های هری پاتر این است که این داستان ها به نحو غیر قابل انکاری واقعی و ملموس به نظر می رسند.یعنی با واقعیات دنیای ما کاملاً قابل انطباق هستند.بنابراین خواننده به این باور می رسد که ممکن است به راستی در کنار دنیای معمولی ما یک دنیای جادویی هم وجود داشته باشد که ما تاکنون از آن بی خبر بوده ایم و اگر آن را انکار کنیم همانند عمو ورنون و خاله پتونیا (خاله و شوهر خاله ی هری که به شدت با جادوگران مخالف بودند)سطحی و بی مغز خواهیم بود!شخصیت این دو در داستان که می کوشند جادو را انکار کنند، فرومایه و بد ذات جلوه داده شده، و برعکس آدم هایی مانند والدین هرمیون که جادو را باور دارند و حتی دخترشان را به مدرسه ی جادوگری فرستادند تحصیل کرده و دندان پزشک هستند.سرنخ هایی هم که از مکان های جادویی داده شده واقعی به نظر می رسد.مثلاً مدرسه ی هاگوارتز که یک قلعه ی بزرگ است از دید مشنگ ها یک خرابه است با یک تابلو که رویش نوشته شده:خطر مرگ!وارد نشوید.(آیا ما تاکنون چنین خرابه هایی را ندیده ایم؟).
و یا مکان هایی که قابل پنهان کردن نبوده اند مانند استادیوم ورزشی بازی های جام جهانی کوییدیچ، با طلسم «مشنگ دور کن»جادو شده اند، یعنی مشنگ ها وقتی به نزدیکی آن می رسند ناگهان به یادشان می افتد یک قرار مهم دارند، یا باید به جایی بروند و خلاصه به سرعت از آن جا دور می شوند.(آیا تاکنون چنین اتفاقی برایتان نیفتاده است؟)یا مرگ هایی که به صورتی کاملاً مشکوک بدون هیچ گونه رد پایی، یا بدون هیچ ضربه و جراحتی پیش می آیند، مثلاً با جادوی اجی مجی لاترجی، (آیا نمونه ی چنین مرگ هایی را سراغ نداریم؟)
دانش آموزان مدرسه ی جادوگری نیز بچه هایی هستند همانند همه بچه های دنیا، با همان خصوصیات و همان شیطنت ها و همان قهر و آشتی ها.فقط تفاوتشان در نوع درسشان است و جالب این که تعداد بسیار زیادی از این بچه ها از خانواده ی جادوگران نیستند،بلکه مانند هرمیون،مشنگ زاده هستند و خود نیز از قدرت جادویی درونشان خبر ندارند،تا این که نامه ی مدرسه ی هاگوارتز می رسد و آنها را به تحصیل در مدرسه دعوت می کند و تازه می فهمند امور عجیب و غریبی که گاهی برایشان پیش می آمده، سحر و جادو بوده!و این بچه ها قبل از رسیدن به سن قانونی، حق جادو کردن در خارج از مدرسه را ندارند، و بعد از سن قانونی هم، قانون بین المللی راز داری جادوگری، آنها را از جادو کردن در حضور مشنگ ها و جلب توجه آنها برحذر می دارد.مگر در موارد ضروری و استثنایی که آن هم راه حل دارد، یعنی با طلسم اصلاح حافظه، حافظه ی مشنگ هایی را که شاهد سحر و جادو بوده اند، اصلاح می کنند تا آن واقعه از ذهنشان پاک شود.(بنابراین طبیعی است که هیچ یک از ما تاکنون شاهد سحر و جادو نبوده باشیم!)
خلاصه اینکه نویسنده دنیای جادویی را چنان واقعی جلوه داده که هر خواننده ای به خصوص بچه ها می توانند در دنیای واقعی، سر نخ هایی از این دنیای جادویی پیدا کنند و طبیعتاً بیشتر مشتاق شناخت این دنیا شوند.
قبل از کتاب های هری پاتر داستان های دیگری هم درباره ی موجودات جادویی نوشته شده و مورد استقبال قرار گرفته بود.(مانند ماجراهای سرزمین نارنیا)اما هیچ یک اقبال هری پاتر را نداشته اند و این چنین جای خود را در خانواده ها باز نکرده بودند، زیرا این قدر ملموس و نزدیک نبودند و هم چنین هیجان داستان های هری پاتر را هم نداشته اند.
یکی دیگر از علل جذابیت داستان ها،هم ذات پنداری خواننده با شخصیت های داستان است.هری پاتر و دوستانش با خصوصیت های تمام بچه های معمولی دنیا به علاوه ی شجاعتی که آنها را به ماجراهای گوناگون می کشاند، هر پسری را مشتاق می کند که خود را در قالب هری پاتر ببیند.
نویسنده برای دخترها هم فکری کرده و شخصیت هرمیون را خلق نموده است.هرمیون دختر درس خوان و باهوشی است که باهوش سرشار خویش، در بسیاری از مشکلات، مشکل گشای هری پاتر بوده، و با افکار و راه حل های بکر و بدیع اش باعث تعجب هری و به خصوص رون می شود.کدام دختری است که دلش نخواهد به جای هرمیون باشد؟ (3).
پی نوشت ها :
1-برگرفته از:
کلاس های دانش افزایی مادران، مدرسه ی نیکان، سال 1378.
سخنرانی دکتر حسن عباسی، تزکیه، 1380.
2-باید دقت کرد که صهیونیسم بین المللی چگونه تلاش می کند و آن جا که بخواهد مردم کتاب بخوانند، می خوانند؛ فیلم ببینند می بینند؛ بازی فوتبال تماشا کنند، می کنند.چون سال ها روی این جریان کار می کند و از مسائل مختلف روان شناسی و ...هم بهره می برند.
3-با استفاده از:
-سخنرانی دکتر حسن عباسی.
-نظرات خانم سهیلا سلیمانی نیا
-روزنامه ی همشهری.
