حاصل کارگه کون و مکان این همه نیست

تفسیر عرفانی

2. اگر در خلقت ما جز این تن، دل و جانی هست، برای آن است که از راه دل و جان، به آن مرتبه از کمالات برسیم که با معشوق همدم و هم صحبت باشیم؛ وگرنه دل و جان بیش از این تن خاکی ارزش ندارند.

3. مرد راه حق نباید به امید رسیدن به درخت سدره و آرمیدن در سایه ی طوبی دل خوش کند؛ آن که عظمت حق و تجلّی جمال ازلی را می شناسد، بهشت را هم آرزو نمی کند.

4. سعادت و نیکبختی حقیقی آن است که بدون رنج حاصل شود، و گر نه باغ بهشت نیز اگر با سعی و زحمت به دست آید، ارزش چندانی ندارد. لطف و عنایت معشوق، برای انسان بسیار دلپذیر و خوب است و سعادت حقیقی است که فقط با تلاش و زحمت و عبادات ما به دست نمی آید.

5. ای انسان! دوران عمر بسیار کوتاه است؛ پس نهایت استفاده را از آن بکن و فرصت را غنیمت بدان و زندگی را با آسودگی سپری کن؛ زیرا مدت عمر بسیار کوتاه و زودگذر است؛ دنیا را آسان بگیر که دوره ی زندگی ما در این دنیا ارزشی ندارد.

6. در این دنیا هیچ کس نمی ماند و همه باید بر موج دریای نیستی سفر کنند؛ پس ای ساقی! در این زمان کوتاه فرصت را غنیمت بشمار و باده پیش آر که عمر کوتاه است و شاید به ما فرصت ندهد که باده ی تو را از لب جام به دهان برسانیم.

7. هان ای زاهد ریاکار که در گوشه ای مشغول عبادتی و بر رندان خرابات نشین فخر می کنی! از غیرت الهی ایمن مباش؛ زیرا خداوند، سعی و عبادت ریایی را قبول نمی کند و در عوض عشق و مستی رندان و عاشقان را می پذیرد یا دست کم هر دو را یکسان قبول می کند و می بینم که روز محشر، هر دو در کنار هم می روند:شیخ زاهد و رند شرابخوار.

8. درد و رنج من عاشق دلسوخته نیازی به این همه شرح و بیان ندارد؛ برای همگان روشن و ظاهر است که کسی آسان به مراد خود نمی رسد.

9. حافظ، شهرت خوبی دارد و به خوشنامی مشهور شده است؛ اما در نظر رندان و عاشقان سود و زیان نیکنامی و بدنامی یکسان است؛ مرد حق در پی سود و زیان این دنیا نیست.