بررسی تناقض میان آیه «لا اکراه فی الدین» و حکم قتل مرتد فطرى
پرسش :
آیا میان آیۀ «لٰا اِکرٰاهَ فِى الدِّینِ» و حکم قتل مرتد فطرى تناقض وجود ندارد؟ و آیا فلسفۀ آزادى با حکم ارتداد جمع شدنى است؟
پاسخ :
آیه «لٰااِکرٰاهَ فِى الدِّینِ»، به این حقیقت اشاره دارد که در قبول دین، اکراه و اجبار وجود ندارد؛ زیرا اساس شالوده دین بر ایمان و اعتقاد قلبى استوار است. اجبار فقط در اعمال و حرکات جسمانى مؤثر است و افکار و اعتقادات راهى جز منطق و استدلال نمى‌تواند داشته باشد.
از روایاتى که در شأن نزول این آیه نقل شده استفاده مى‌شود که بعضى ناآگاهان از پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله و سلم انتظار داشتند که هم چون حکام جبار، با زور و فشار به تغییر عقیده مردم (هر چند در ظاهر) اقدام کند. آیه یاد شده، نازل شد و به صراحت به آنان پاسخ داد که دین و آیین چیزى نیست که با اکراه و اجبار تبلیغ گردد؛ افزون بر آن همان گونه که خود آیه مى‌فرماید: «قَد تَبَیَّنَ الرُّشدُ مِنَ الغَىِ‌ّ»1
راه حق از باطل با دلایل و معجزات آشکار، روشن شده است و نیازى نیست که به زور و تحمیل متوسل شوند و کسانى به زور و تحمیل متوسل مى‌شوند که فاقد منطق باشند، نه دین اسلام که داراى دلایل روشن و استدلال‌هاى نیرومند است.
بنابراین آیه یاد شده نمى‌گوید هر کس در داشتن هر دین و آیینى آزاد است و هر شخصى در روز مى‌تواند به یک دینى گرایش پیدا کند؛ پس این آیه از یک امر تکوینى خبر مى‌دهد و حکم مرتد یک موضوع فقهى و حقوقى است و هیچ‌گونه تناقضى با یکدیگر ندارند.
پی‌نوشت:
(1). سوره بقره، آیه 256
منبع: پرسمان قرآنی فلسفه احکام، سید علی هاشمی نشلجی، نشر جمال، 1390.
آیه «لٰااِکرٰاهَ فِى الدِّینِ»، به این حقیقت اشاره دارد که در قبول دین، اکراه و اجبار وجود ندارد؛ زیرا اساس شالوده دین بر ایمان و اعتقاد قلبى استوار است. اجبار فقط در اعمال و حرکات جسمانى مؤثر است و افکار و اعتقادات راهى جز منطق و استدلال نمى‌تواند داشته باشد.
از روایاتى که در شأن نزول این آیه نقل شده استفاده مى‌شود که بعضى ناآگاهان از پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله و سلم انتظار داشتند که هم چون حکام جبار، با زور و فشار به تغییر عقیده مردم (هر چند در ظاهر) اقدام کند. آیه یاد شده، نازل شد و به صراحت به آنان پاسخ داد که دین و آیین چیزى نیست که با اکراه و اجبار تبلیغ گردد؛ افزون بر آن همان گونه که خود آیه مى‌فرماید: «قَد تَبَیَّنَ الرُّشدُ مِنَ الغَىِ‌ّ»1
راه حق از باطل با دلایل و معجزات آشکار، روشن شده است و نیازى نیست که به زور و تحمیل متوسل شوند و کسانى به زور و تحمیل متوسل مى‌شوند که فاقد منطق باشند، نه دین اسلام که داراى دلایل روشن و استدلال‌هاى نیرومند است.
بنابراین آیه یاد شده نمى‌گوید هر کس در داشتن هر دین و آیینى آزاد است و هر شخصى در روز مى‌تواند به یک دینى گرایش پیدا کند؛ پس این آیه از یک امر تکوینى خبر مى‌دهد و حکم مرتد یک موضوع فقهى و حقوقى است و هیچ‌گونه تناقضى با یکدیگر ندارند.
پی‌نوشت:
(1). سوره بقره، آیه 256
منبع: پرسمان قرآنی فلسفه احکام، سید علی هاشمی نشلجی، نشر جمال، 1390.
