پرهیز از بخل ورزى

امام علی علیه السلام فرمودند:

وَ قَدْ مَرَّ بِقَذَرٍ عَلَى مَزْبَلَةٍ هَذَا مَا بَخِلَ بِهِ الْبَاخِلُونَ وَ فِی خَبَرٍ آخَرَ أَنَّهُ قَالَ هَذَا مَا کُنْتُمْ تَتَنَافَسُونَ فِیهِ بِالْأَمْسِ

یک بار امام علی علیه السلام از مزبله ای گذر کردند و فرمودند: این است آنچه بخیلان در بذل و بخشش آن بخل می ورزیدند و در روایت دیگری آمده که فرمودند: این است آنچه دیروز در به دست آوردن آن رغبت و کوشش داشتید.

نهج البلاغه: حکمت 186

درباره نظر اول حضرت باید عرض کنم مولای ما باید دیدگاه شما را با خط درشت تابلو کرد و سر در سالن های پذیرایی هتل ها تالارها و مجالس میهمانی پرخرج و پرتشریفات نصب کرد تا شاید آنهایی که مدعی پیروی از شما هستند به خود آیند و این اندازه در رساندن مازاد غذاها و خوراکی هایشان به فقرا و مستمندان اهمال نکنند و نگذارند مواد گران قیمت دور ریخته شود و سطل های زباله در انتظارشان باشند.

درباره نظر دوم و روایت دیگر امام علیه السلام جای این توضیح است که ای آدم ها به این مزبله ها بنگرید و مشاهده کنید که اینها همان چیزی است که شما برای تدارک دیدن آنها از هر راهی درآمد کسب کردید و جان می کندید تا بهرین و بالاترین پذیرایی را آماده کنید که چه بشود؟ مزبله دان‌ها پر شود.

هَذَا مَا کُنْتُمْ تَتَنَافَسُونَ فِیهِ بِالْأَمْسِ؛
این است آنچه دیروز در بدست آوردن آن رغبت و کوشش داشتید.

شرح ابن میثم
و در روایت دیگرى آمده است که آن بزرگوار فرمود: هَذَا مَا کُنْتُمْ تَتَنَافَسُونَ فِیِه بِالْأَمْسِ «این است آنچه شما دیروز [براى به دست آوردنش] بر هم سبقت مى جستید».

بدین وسیله اشاره به پلیدى کرده است، زیرا آنچه بخیلان بدان بخل ورزند و مردم به خاطر آن رقابت و تلاش کنند یعنى مال و غذا همان پلیدى است، از باب قرار دادن نتیجه را به جاى مقدمه (صاحب نتیجه).(1)

پی‌نوشت:
1- ترجمه شرح نهج البلاغه ابن میثم، ج 5 ص 583 و 584

منبع: حدیث زندگی: شرح حکمت های نهج البلاغه، کاظم ارفع، تهران: پیام عدالت،1390.