آداب و رسوم استعمال عطر در سبک زندگی اسلامی (بخش دوم)

 در آداب همسرداری، استعمال بوی خوش از سوی زنان، مورد تأکید دین اسلام قرار گرفته است.
 

چکیده : در قسمت اول این مقاله به جایگاه عطر در زندگی معصومین اشاره کردیم، سپس به برخی از مهم­ترین آداب و رسوم استعمال عطر پرداختیم. در این مقاله به موضوع استفاده از عطر برای زنان و بایدها و نبایدهای آن می ­پردازیم. با ما همراه باشید.

تعداد کلمات 1156 / تخمین  زمان مطالعه 6 دقیقه

 

دین اسلام جهت آراسته بودن مسلمانان مجموعه کاملی از دستورات را در سه محور آراستگی سر و صورت، آراستگی بدن و آراستگی پوشش ارائه کرده است که برای روشن شدن نحوه آراستگی در اسلام، باید هر یک از این محورها به تفصیل بررسی گردد. در ادامه مقاله قبلی، به جایگاه استعمال عطر در آراستگی بدن می پردازیم. در خصوص آداب و رسوم استعمال عطر در سبک زندگی اسلامی، به چهار مورد اشاره کردیم. با ما همراه باشید.
 

یکی دیگر از آداب استعمال عطر، فرستادن صلوات بر محمد و آل محمد هنگام عطر زدن است. در حدیثی از پیامبر اسلام می خوانیم:.
َنْ مَسَحَ‏ وَجْهَهُ‏ بِمَاءِ الْوَرْدِ لَمْ یُصِبْهُ فِی ذَلِکَ الْیَوْمِ بُؤْسٌ وَ لَا فَقْرٌ وَ مَنْ أَرَادَ التَّمَسُّحَ بِمَاءِ الْوَرْدِ فَلْیَمْسَحْ بِهِ وَجْهَهُ وَ یَدَیْهِ وَ لْیَحْمَدْ رَبَّهُ وَ لْیُصَلِّ عَلَى النَّبِیِّ(ص)؛[1]
و ثمالی از آن حضرت روایت کرده که فرمودند: هر که گلاب به رویش زند، آن روز سختی و نداری نبیند، و هر که خواهد گلاب بمالد باید آن را به رخسار و دست هایش بمالد و پروردگارش را سپاس گوید، و صلوات بر پیغمبر فرستد.[2]
 

آنچه که از فواید و فضایل عطر زدن در روایات ذکر گردیده، منحصر در مردان نیست. معطر بودن، هم برای زن و هم برای مرد خوب و پسندیده است، به ویژه در آداب همسرداری و خانواده، که استعمال بوی خوش از سوی زنان مورد تأکید فراوان دین اسلام قرار گرفته است. پیامبر خدا فرمودند:
وَ عَلَیْهَا أَنْ تَطَیَّبَ‏ بِأَطْیَبِ‏ طِیبِهَا وَ تَلْبَسَ أَحْسَنَ ثِیَابِهَا وَ تَزَیَّنَ بِأَحْسَنِ زِینَتِهَا وَ تَعْرِضَ نَفْسَهَا عَلَیْهِ غُدْوَةً وَ عَشِیَّةً؛[3]
بر زن لازم است خود را با بهترین عطرش خوشبو کند، بهترین لباسهایش را بپوشد، به بهترین وجه زینت کند و با چنین وضعی صبح و شب با شوهرش ملاقات کند.
چنین اقدامی علاوه بر ارضای غرایز جنسی در مسیر صحیح خود، یعنی کانون خانواده و همسر شرعی، موجب تحکیم روابط خانوادگی نیز میگردد؛ اما گاهی برخی عوامل، غرایز جنسی را خارج از چارچوب خانواده تحریک و تشدید می کنند. تشدید ویژگی های بالا، باعث آسیب زایی غریزه جنسی و از هم پاشیدگی کانون خانواده می­ گردد که یکی از آن عوامل، استعمال عطرهای تند و تحریک کننده توسط بانوان در بیرون منزل و در برخورد با نامحرم است.
شریعت مقدس اسلام، برای زنان مسلمان حرمت فراوان قائل است و نمی خواهد زن بازیچه دست افراد هوس­باز و آلوده شود و برای مصون ماندنش مقررات حجاب و عدم اختلاط زن و مرد را مقرر فرموده و از هر کاری که موجب جلب توجه اجنبی گردد نهی کرده است که از آن جمله استفاده از مواد خوشبو کننده در مقابل نامحرم است.[4] از همین رو، در برخی احادیث به شدت از استعمال عطر از سوی زنان برای نامحرمان نهی شده است. رسول خدا فرمودند:
أَیُّ امْرَأَةٍ تَطَیَّبَتْ وَ خَرَجَتْ مِنْ بَیْتِهَا فَهِیَ تُلْعَنُ حَتَّى تَرْجِعَ إِلَى بَیْتِهَا مَتَى مَا رَجَعَتْ؛[5]
هر زنی که خود را برای غیر شوهرش معطر کند و از خانه خود بیرون رود، تا زمانی که به خانه­اش باز گردد مورد لعنت و نفرین قرار می­ گیرد
اما زنان چگونه می توانند با بوی بد بدن مقابله کنند، به گونه ای که علاوه در رفع این مشکل، چهارچوب موازین شرعی نیز رعایت گردد.

در این باره، توجه به دو موضوع بایسته است:

هرچند دین مبین اسلام استفاده از عطرهای تند و تحریک کننده زنان را در برابر نامحرمان منع کرده، اما از سوی دیگر درباره رعایت بهداشت و نظافت بدن توصیه های اکیدی کرده است. رسول خدا(ص) در خصوص پاکیزه کردن بدن فرمودند:
طَهِّرُوا هَذِهِ الْأَجْسَادَ طَهَّرَکُمُ اللَّهُ فَلَیْسَ مِنْ عَبْدٍ یَبِیتُ طَاهِراً إِلَّا بَاتَ مَعَهُ مَلَکٌ فِی شِعَارِهِ لَا یَنْقَلِبُ سَاعَةً مِنْ لَیْلٍ یَسْأَلُ اللَّهَ شَیْئاً مِنْ أَمْرِ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ إِلَّا أَعْطَاهُ إِیَّاه‏؛[6]
بدن های خود را پاکیزه سازید تا خدا شما را پاکیزه گرداند. جز این نیست که وقتی بنده ای با بدن پاکیزه می خوابد، ملکی همراه لباس او در هر ساعتی از شب چیزی از امر دنیا و آخرت مسئلت می کند و خداوند به او عطا می کند.
علاوه بر دستورات کلی مبنی بر نظافت بدن، دستورات اختصاصی نیز درباره استحمام وارد گردیده، به گونه ای که یک روز در میان استحمام کردن جزو مستحبات معرفی شده و آن را سبب تقویت بدن برشمرده اند.[7] لذا رعایت این موضوع از سوی زنان، علاوه بر حفظ سلامت و شادابی و نشاط، آنها را از پناه بردن به عطرهای تند جهت از بین بردن بوی عرق بی نیاز می کند.

آنچه از سوی اسلام حرام اعلام گردیده و مراجع تقلید نیز بر آن تأکید کرده اند، استعمال عطر و ادکلن است که باعث خوشایندی و جلب توجه و استشمام نامحرم گردد[8]؛ از این رو، استفاده از بعضی عطرها که فقط خود فرد، بوی خوش آن را احساس می کند (یعنی عطرهای ملایم و خفیف که دیگران آن را احساس نمی کنند) از لحاظ شرعی برای خانم ها اشکال ندارد؛ به خصوص اگر این عطرها مدتی قبل از خروج از منزل استفاده گردد و زنان از چادر استفاده کنند، چرا که وجود چادر مانع از پخش شدن بوی عطر بدن می­گردد.

منبع:
موسوی؛ سید حسن (1394)، مد و مدگرایی و جایگاه آن در سبک زندگی اسلامی، انتشارات بوستان کتاب، قم، چاپ اول.

 
 پی نوشت :
  [1] بحارالأنوار، ج ۲۳، ص ۱۴۵.
[2] البته آداب دیگری نیز برای عطر زدن مطرح گردیده؛ آدابی همچون، زدن عطر به شارب (یعنی موی بالای لب)، عطر زدن در اول صبح، هنگام رفتن به مسجد و اهدای عطر به دیگران، که برای اطلاع از احادیث مربوط، ر.ک: وسائل الشیعة، ج ۲، ص ۱۴۱، باب استحباب التطیب.
[3] الکافی، ج۵، ص ۵۰۸.
[4] بر اساس دستورهای اسلامی این موضوع اختصاص به بیرون از خانه ندارد و حتی اگر زنی در خانه اش خود را برای نامحرمی معطر کند فعل حرام انجام داده است.
[5] وسائل الشیعة، ج ۲۰، ص ۱۶۱.
[6] مستدرک الوسائل، ج ۱، ص ۲۹۶
[7] وسائل الشیعة، ج ۲، ص ۳۱.
[8] نک: پرسش و پاسخ دانشجویی، دفتر هجدهم (احکام نگاه و پوشش)، سید مجتبی حسینی، قم، دفتر نشر معارف، هفتم، ۱۳۸۶، ص ۱۱۱ و همچنین استفتائاتی که در این زمینه از سوی مراجع صورت پذیرفته است.