شبکه های اجتماعی را بهتر بشناسید(بخش سوم)

استفاده نادرست از شبکه های اجتماعی سبب فروپاشی نظام خانواده خواهد شد.

چکیده: در شماره های گذشته، به بررسی تعریف شبکه های اجتماعی، علل موفقیت، آسیب های دینی و آسیب های فرهنگی آنها پرداختیم. در این نوشتار قصد داریم به بیان آسیب های اجتماعی این رسانه ها بپردازیم.

تعداد کلمات: 900 کلمه / تخمین زمان مطالعه: 5 دقیقه

حسین ابراهیمی تهرانی

ج)آسیب های اجتماعی اجتماعی

فروپاشی نظام خانواده

ﺧﺎﻧﻮاده؛ ﭘﺎﻳﻪی ﺑﻨﻴﺎدﻳﻦ اﺟﺘﻤﺎع، ﺧﺸﺖ ﺑﻨﺎی ﺟﺎﻣﻌﻪ، ﻛﺎﻧﻮن اﺻﻠﻲ ﺣﻔﻆ ﺳﻨﺖ ﻫﺎ، روابط خویشاوندی، ﻫﻨﺠﺎرﻫﺎ، پیوندها و ارزش ﻫﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ اﺳﺖ. حفظ و حراست از حریم خانواده؛ سبب شکوفایی جامعه و سلامت آن خواهد بود. اما متأسفانه با فعالیت های مراقبت نشده و ناسالم برخی شبکه های اجتماعی، پیامدهایی دامن‌گیر کانون خانواده ها می گردد که از جمله مهم ترین آن ها:

کاهش سطح اعتماد: برقراری ارتباط با هرکس در هر کجا و با هر جنسیتی، سبب کاهش سطح اعتماد در زوجین می‌شود.
کاهش گفتگوها: طبق گزارش رئیس انجمن مددکاری ایران، استفاده بی رویه از شبکه های اجتماعی سبب کاهش سطح ارتباط عاطفی و گفتگوهای اعضای خانواده تا حد کمتر از 15 دقیقه در روز شده است. در حالی که اعضای خانواده نیاز به گفت و گو با یکدیگر و حمایت عاطفی دارند. اما این شبکه ها باعث سردرگمی فرزندان در فضای نامحدود شبکه های اجتماعی می‌شود.
پرخاشگری و تنش: وابستگی در فضای مجازی و سرگردانی فرزندان در آن سبب می‌شود تا افت اخلاقی پیدا کرده و دیگر پدر و مادر خود را دوست خود ندانند و پرخاشگر شوند. طبق پژوهشی که در ایران صورت گرفت، این فرضیه تائید گردید که استفاده از شبکه های اجتماعی موجب تنش خانوادگی می‌شوند[1].
تنوع‌طلبی عاطفی و جنسی: ارتباطات وسیع و کنترل نشده سبب می‌شود تا شخص در کنترل امیال خود با مشکل مواجه شده و نتواند به یک فرد برای ازدواج بسنده نموده و در نهایت تنوع طلب شود.
افزایش طلاق و جدایی عاطفی: نتیجه تنوع طلبی، فروپاشی نظام خانواده خواهد بود. امکان برقراری ارتباط مخفیانه با هر فردی، سبب برداشته شدن حریم هایی که در محیط واقعی وجود دارند شده و در نتیجه، سبب ایجاد علاقه و وابستگی و در نهایت جدایی زوجین خواهد شد. متأسفانه آمار طلاق عاطفی نیز به شدت در حال افزایش است. به طوری که 68 درصد طلاق های ثبت شده در میان 140 کشور جهان، به علت ارتباط یکی از زوجین با جنس مخالف از طریق شبکه های مجازی است . نتایج آخرین پژوهش بنیاد صیانت از نهاد خانواده قوه قضائیه نشان می‌دهد که 17درصد از طلاق ها به ویژه در سه سال اول زندگی مشترک، ناشی از نفوذ و گسترش شبکه های اجتماعی بوده است.
تخلیه انرژی عاطفی: شواهدی علمی و تجربی وجود دارد که تبادل و گفتگو در شبکه های اجتماعی، باعث تخلیه انرژی عاطفی افراد خانواده شده و سبب می شود تا دیگر تمایل به ارتباط عاطفی با اعضای خانواده نداشته باشند. طبق نظریه کنش ارتباطی هایرماس، محیط تعاملی شبکه های اجتماعی را می‌توان فضایــی در نظر گرفت که کاربران به راحتــی در آن به گفتگو می پردازند. از طرفی، فضای صمیمیت و ابراز احساســات در محیط های تعاملی این شبکه ها شــکل می‌گیرد و کاربران از یکدیگر تأثیر پذیرفته، نیازهای و مسائل و مشکلات خود را برای هم مطرح و انرژی عاطفی خود را در این محیط ها مصرف می کنند[2]. طبق پژوهشی که در ایران انجام شد، مشخص شد که تخلیه انرژی عاطفی حاصل از شبکه های اجتماعی بر ارزش‌های خانواده و ارتباط اعضای خانواده با یکدیگر مؤثر واقع شده و این نظریه هایرماس تائید گردید[3].
کم‌اهمیت شدن ارزش‌های خانواده: طبق مطالعات علمی، ثابت شده در افرادی که گروههای شبکه های اجتماعی برایشان از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است، ارزش های خانواده نزدشان کم اهمیت خواهد شد[4]. مطابق نظریه کلی و ولخارت در مورد تأثیر گروه، افرادی کــه وابسته تائید هستند و از انگیزۀ بالایی برای حفظ عضویت در گروه برخوردارند، بعید به نظر می رسد ارتباطات و پیام هایی را قبول کنند که نقطۀ مقابل هنجارها و ارزش های گروه است. هرچه کاربر اینترنتی احساس کند که در محیط اینترنت بیشتر مورد پذیرش واقع می شود، احتمالاً بر ارزش های خانواده مؤثر خواهد بود و همچنین هرچه باعث مطرح کردن موضوعات خود با محیط های تعاملی اینترنت شوند، کمتر مسائل خود را با خانواده یا دوستان مطرح می کنند و این امر باعث کم اهمیت شدن ارزش های خانواده و ارتباط های عمیق دوستی با یکدیگر می‌شود.

سرقت اطلاعات

هر از چند گاهی، خود بزرگ‌ترین شبکه های اجتماعی مانند فیس‌بوک در رسانه های خبری لب به اعتراف می گشایند که اطلاعات کاربران آن ها به سرقت رفته است!. و حتماً؛ این بخشی از سوء استفاده هایی است که از اطلاعات کاربران این محیط ها صورت می گیرد. زیرا یکی از راه های درآمدزایی این شبکه ها، فروش اطلاعات مختلف کاربران به مراکز ذینفع می باشد.