درد دست و پا در کودکان، علل و درمان آن

در کودکان درد دست و پا، دردی است که عموما دچارش می شوند ، چرا که بر اثر زمین خوردن و جراحت کم و یا تحرک بیش از اندازه درد را در پاها و دست ها احساس می‌کنند.
ما به ندرت پیش می‌آید که نیازمند مراجعه به پزشک باشند. گاهی ممکن است که دچار شکستگی یا دررفتگی و ترک های استخوانی یا مو برداشتن شوند و یا از نظر عضلانی دچار گرفتگی و یا جراحت عمیق و غیره باشند، در این صورت نیازمند توجه و درمان فوری است. اگر کودک شما نمی داند درد دست و پایش به چه علت هست حتما برای یک چکاپ کلی او به پزشک مراجعه کنید.
 

اگر کودک دچار ضربه و یا زمین خوردگی باشد عضوی که درد می کند و آسیب دیده است، اگر حرکتش محدود و دردناک گشته و یا دچار تغییر شکل یعنی دچار کبودی یا کشیدگی و التهاب شده باشد ،علت احتمالی آن شکستگی یا دررفتگی استخوان و یا مفصل است.
 

اگر بعد از ضربه دست و یا پا متورم شده و یا هیچ تغییر شکلی در آن دیده نشده و فقط درد می کند، علت احتمالی آن کوفتگی و یا کشیدگی عضله یا رباط های آن است.

اگر ضربه نخورده و درد فقط در پنجه پا متمرکز است،علت آن می‌تواند اختلالات و ناراحتی‌های پنجه پا باشد که با ماساژ و به مرور زمان حل خواهد شد.
اگر ضربه نداشته و درد حال یک یا چند مفصل متمرکز است علت احتمالی آن درد مفاصل و اختلال در آنهاست.

اگر درد دست و پای کودک شما به همراه تب باشد و کودک سرفه می کند، سردرد و گلو درد دارد و در کل حتی تب هم نداشته باشند ، ولی ناخوش به نظر برسند ، علت آن می‌توانند نقاهت آنفولانزا باشند.

کودک همراه درد ، تب داشته باشد و ناحیه قرمز و یا دردناک روی استخوانش موجود باشد، علت آن می‌تواند عفونت استخوان باشد که باید سریعاً به پزشک مراجعه کنید.

اگر کودک دچار دوره های درد در پایین زانو است و این درد حدودا چند دقیقه ای طول می کشد، دلیل آن گرفتگی عضله است.

 

این عارضه باعث ملتهب شدن و یا حتی پارگی تاندون می‌شود که در نتیجه آن، درد شدیدی در قسمت کف پا به وجود می‌آید. این درد معمولاً در هنگام فعالیت بدنی شدید و یا هنگامی که به مدت طولانی روی پا می‌ایستید، شدیدتر می‌شود.

این عارضه معمولاً هنگامی به وجود می‌آید که فشار زیادی بر روی عصب تیریال که از داخل تونل تارسال واقع در قسمت داخلی قوزک پا می‌گذرد، وارد می‌شود. در اثر این عارضه، درد شدید و نیز احساس سوزن سوزن شدن در قوس کف پا ایجاد می‌شود. همچنین بی‌حسی پاشنه پا که غالباً به سمت انگشت بزرگ پا و یا سه انگشت مجاور آن کشیده می‌شود نیز از علائم این عارضه است. علاوه بر آن، سندروم تونل تارسال ممکن است باعث احساس داغی یا سردی در قوس کف پا شود.

اگر پاهای شما به مدت طولانی در معرض ناهمواری و شرایط سخت قرار داشته باشد، ممکن است به عارضه پای سنگر مانده دچار شوید. این عارضه بیشتر در کارگران ساختمانی، بازیکنان فوتبال آمریکایی و افرادی که در راهپیمایی‌های طولانی شرکت می‌کنند، دیده می‌شود. در اثر این عارضه، رنگ کف پا به حالت سفید تا خاکستری در می‌آید و دچار بی‌حسی یا سوزن سوزن شدن می‌شود. سایر علائم این عارضه شامل درد و ورم در قسمت کف پا می‌باشد. اگر این عارضه به موقع درمان نشود، می‌تواند باعث تاول زدن در کف پا و آسیب‌دیدگی دائم اعصاب در این ناحیه شود.
 

گرفتگی پاها در اثر اسپاسم ناگهانی و غیر قابل کنترل عضلات پا به وجود می‌آید و اغلب باعث درد قوس کف پا می‌شود، اما ممکن است احساس درد در هر جای دیگری از پا یا ساق پا را نیز به دنبال داشته باشد. مهم‌ترین علل احتمالی برای گرفتگی عضلات پا شامل رژیم غذایی، کشیدگی و ضعف عضلات، کم آبی بدن، کاهش خونرسانی به عضلات و غش و ضعف شدید می‌باشد. گاهی از اوقات، گرفتگی عضلات کف پا می‌تواند نشانه‌ای از یک بیماری دیگر باشد، بنابراین اگر این مشکل به طور مکرر برای شما اتفاق می‌افتد، حتماً به پزشک مراجعه کنید.

_ گیاه گزنه، خاصیت ضد درد استخوان و مفاصل دارد و هم از پوکی استخوان جلوگیری می‌کند . می‌توانید در صورت جوشاندن آن، از جوشانده اش به عنوان نوشیدنی درمانی استفاده کنیم.

_ با روغن بادام تلخ و اسانس نعنا، مواضع مورد نظر را هر ۴ تا ۸ ساعت چند دقیقه ماساژ دهید.
 

_ انجام حجامت عام بسیار مفید بوده، زیرا حجامت سیستم ایمنی را فعال و خونرسانی به اندام ها را تسریع می کند. لذا باعث گرمی مواضع مورد نظر می گردد، هم درد تسکین میابد، هم استخوان ها تغذیه بهتری می شوند.

_ پوست تخم مرغ محلی را بشویید سپس آسیاب کنید بعد با عسل به شکل خمیر در بیاورید و  هر روز به اندازه نصف بند انگشت شست کودک، به او بخورانید .البته با نصف فنجان عرق رازیانه هم همراه باشد بهتر است. [1]

_ از فرنی سنجد حتما استفاده کنید ، سنجد پودر شده را تهیه و به صورت فرنی، آن را به همراه شیر پخته و به کودک بدهید.

_ مصرف خشکبار نیز مفید می باشد. پسته، بادام زمینی و هندی، گردو، فندق ، کشمش، نخودچی ، انجیرخشک، شاهدانه، مویز روزی یک پیاز مخلوط این خشکبار را حتماً مصرف کنید.

_ مصرف روزانه ۲ قاشق چای خوری عسل با غذا می تواند از دچار شدن به درد ساق و پا جلوگیری کند.

_ برای رفع گرفتگی عضلات می توانید یک قاشق خردل را همراه کمی آب نمک میل کنید.
 

_ با مخلوط گردو و زیره سیاه سایده شده و عسل پمادی درست کرده به مواضع درد خود بمالید و حمام با آب گرم آن را بشویید اگر روزی دو بار آن را تکرار کنید بسیار سریع جواب می گیرید. [2]

_ وان آب گرم و آب داغ به همراه سرکه و یا نمک دریا به اندازه ۲۰ دقیقه برای رفع درد عضلات پا و استخوان ها مفید است. در توصیه ای از امام رضا (ع) در همین زمینه آمده است که : «آب گرم ،چنانچه آن را هفت جوش بجوشانی و از ظرفی به ظرف دیگر درآوری ، تب را می برد و نیرو را به ساق پاها و قسمت پایین تر از مچ ، سرازیر می کند.» [3]
 

برای ماساژ دادن می توانید از روغن میخک و روغن زیتون استفاده کنید.
چای بابونه، عسل، سرکه سیب طبیعی، سیر، دانه خردل، می‌توانند برای از بین بردن گرفتگی های عضلانی مفید باشد.
نوشیدن دمنوش مریم گلی، انجیر، ماست شیر و همچنین غذاهای غنی از پتاسیم نظیر موز و سیب زمینی، مغز گردو ، چغندر و عسل  بسیار مفید است .
در حدیثی برای فایده چغندر آمده است: « اگر چنین است ، بر تو باد چغندر ؛ چرا که بر ساحل فردوس می روید . در آن، شفای هر دردی است، استخوان را درشت می کند و گوشت می رویاند». [4]

 

از خوردن گوشت های قرمز کله پاچه و سوسیس و کالباس پرهیز کنید.
از خوردن میوه هایی همچون ی زردآلو خشک و سیب که سرشار از کلسیم و پتاسیم است غافل نشوید.

پی نوشت
[1] سید هادی فاطمی، بیماری های کودکان، قم:  شهید کاظمی،  1396، صفحه 88.
[2] خدادای، مصطفی، طب سنتی، جلد یک، قم: سپهر اندیشه، 1396 ، صفحه19.
[3] فضل‌بن‌حسن طبرسی، ترجمه، سیدحبیب‌الله موسوی، مکارم الاخلاق، جلد 1، تهران‌: حبیب، 1389، صفحه 340 ،حدیث 1097.
[4] احمد بن محمد بن خالد برقی،  المحاسن، جلد 2، قم : مجمع جهانی اهل بیت ( علیهم السلام ) 1374،صفحه 327 ،حدیث 2109.