نقاشی و تفریح را جایگزین تماشای تلویزیون نمایید.
مقدمه
تلویزیون در حقیقت یک سرگرمی بوده که در برخی مواقع می تواند به یک اعتیاد ویرانگر برای کودکان تبدیل شود. پیش از این، برنامه های مخصوص کودکان، محدود به چند ساعت در شبانه روز بود و بقیه وقت کودکان صرف بازی و فعالیت های دیگر می شد، اما این روزها تقریباً در تمام ساعات شبانه روز، کودکان به کارتون دسترسی دارند و همین وضعیت باعث شده تماشای تلویزیون در کودکان به شدت افزایش یافته و در برخی موارد تبدیل به اعتیاد گردد. یافتن برخی تفریحات و فعالیت ها مانند آموختن یک مهارت، خواندن، ورزش و یا انجام کارهای خلاقانه و جایگزین نمودن آن ها با تماشای تلویزیون، می تواند به ترک تماشای تلویزیون کمک کند. برای موفقیت در این کار، خودتان نیز باید با برنامه ریزی و به صورت محدود، به تماشای تلویزیون بپردازید. اگر خودتان در تماشای تلویزیون زیاده روی کنید، قطعاً نمی توانید در ترک دادن فرزندان خود موفقیتی کسب کنید.
1. جایگزین نمودن فعالیت های دیگر
الف. تشویق کودکان به کتابخوانی. معمولاً کودکان وقتی از مدرسه می آیند، بلافاصله تلویزیون را روشن می کنند. بهتر است در این مواقع در کنار فرزند خود نشسته و به اتفاق یکدیگر خواندن یک کتاب جذاب را شروع کنید. کتابخوانی مزایای بسیار زیادی برای فرزند شما به همراه خواهد داشت، از جمله اینکه قدرت تخیل او را افزایش داده و به او کمک می کند تا کلمات زیادی را به دایره واژگان خود بیافزاید[1].
سعی کنید کتابهایی را انتخاب کنید که برای کودکان جذاب باشند، معمولاً بچه ها به کتاب هایی که درباره درباره دایناسورها، حیوانات، هواپیما و .... باشد علاقه نشان می دهند. همچنین کتاب هایی که در عین جذابیت بتوانند مفاهیم اخلاقی، دینی و اعتقادی را به کودکان بیاموزند نیز بسیار مفید و ثمر بخش خواهند بود.
اگر روحیه فرزندتان اصلاً با کتاب سازگاری نداشته و به کتابخوانی علاقه نشان نمی دهد، می توانید برای کتابخوانی جایزه تعیین کنید و مثلاً بگویید اگر این کتاب را خواندی اجازه می دهم فلان برنامه کودک را ببینی.
ب. از کودکان بخواهید داستان نویسی کنند. یکی از فعالیت های لذت بخش برای کودکان که می تواند قدرت تخیل و خلاقیت آن ها را تقویت کند، داستان نویسی است. کودکان می توانند شخصیت هایی شبیه شخصیت های کارتونی مورد علاقه خود را در داستان هایشان بیاورند. به کودکان خود کمک کنید تا یک داستان جذاب را تخیل کرده و یک قهرمان کارتونی که به آن علاقه دارند را به عنوان قهرمان داستان خود انتخاب کنند. داستان نویسی بر خلاف تماشای تلویزیون می تواند قدرت ذهنی کودک را به شکلی قابل توجه افزایش دهد.
ج. برای کودک خود ابزارهای مخصوص کارهای هنری تهیه کنید و با کمک آن ها خلاقیت را در فرزندان خود افزایش دهید. مداد شمعی، ماژیک، مداد رنگی و رنگ های روغنی و گواش را برای کودک خود تهیه کنید. این ابزارها هر کدام به تنهایی می تواند ساعت ها فرزند شما را سرگرم نموده و خلاقیت را در آن ها تا اندازه زیادی تقویت نمایند. وقتی کودکی لذت خلق کارهای هنری را چشید، بدون اینکه لازم باشد شما برای دور کردن او از تلویزیون برنامه ریزی کنید، خودش از تماشای آن دست کشیده و به نقاشی و کارهای هنری دیگر مشغول می شود[2].
از فرزند خود بخواهید که هر چه دوست دارد تخیل کرده و بکشد. به او بگویید که نقاشی کشیدن هیچ محدودیتی ندارد و هر چه دوست دارد می تواند بکشد. اگر فرزندتان خیلی کوچک است، حتی از خط خطی کردن کاغذ با مدادهای رنگی نیز لذت خواهد برد.
اگر یکی از وسائل هنری مانند مداد رنگی را برای فرزند خود تهیه کردید ولی علاقه ای نشان نداد، می توانید یک ابزار دیگر مانند آبرنگ را امتحان کنید.
همچنین اگر شما نیز در کنار او نشسته و با هم نقاشی بکشید، لذت آن را برای فرزند خود دو چندان نموده اید.
د. گاهی اوقات فرزندان خود را برای تفریح و گردش به بیرون از خانه ببرید. می توانید در هفته چند روز را به فرزند خود اختصاص دهید و همراه با خانواده همگی به یک موزه، پارک، شهر بازی و یا تماشای یک مسابقه ورزشی بروید. می توانید به هر جایی که فرزندتان علاقه دارد و از آن لذت می برد، رفته و ساعاتی را بیرون خانه خوش بگذرانید. مثلاً ممکن است دختران از بازار رفتن لذت ببرد[3]. می توانید با دختر خود یک روز عصر به بازار رفته و به نحوی برنامه ریزی کنید که نه تنها کودک شما از بازار رفتن خسته نشود، بلکه خاطره ای خوب برایش باقی بماند. مثلاً یک خوراکی خوشمزه و یا اسباب بازی مورد علاقه اش را بخرید. البته توجه نمایید نباید به جیب شما هم فشار بیاید!
بیرون رفتن از خانه نه تنها باعث می شود بچه آن ساعات را از تلویزیون دور بماند، بلکه انرژی او به خوبی و از راه سالم تخلیه شده و در نتیجه شب خیلی زودتر و آرام تر خواهد خوابید.
ادامه دارد...
سعی کنید کتابهایی را انتخاب کنید که برای کودکان جذاب باشند، معمولاً بچه ها به کتاب هایی که درباره درباره دایناسورها، حیوانات، هواپیما و .... باشد علاقه نشان می دهند. همچنین کتاب هایی که در عین جذابیت بتوانند مفاهیم اخلاقی، دینی و اعتقادی را به کودکان بیاموزند نیز بسیار مفید و ثمر بخش خواهند بود.
اگر روحیه فرزندتان اصلاً با کتاب سازگاری نداشته و به کتابخوانی علاقه نشان نمی دهد، می توانید برای کتابخوانی جایزه تعیین کنید و مثلاً بگویید اگر این کتاب را خواندی اجازه می دهم فلان برنامه کودک را ببینی.
ب. از کودکان بخواهید داستان نویسی کنند. یکی از فعالیت های لذت بخش برای کودکان که می تواند قدرت تخیل و خلاقیت آن ها را تقویت کند، داستان نویسی است. کودکان می توانند شخصیت هایی شبیه شخصیت های کارتونی مورد علاقه خود را در داستان هایشان بیاورند. به کودکان خود کمک کنید تا یک داستان جذاب را تخیل کرده و یک قهرمان کارتونی که به آن علاقه دارند را به عنوان قهرمان داستان خود انتخاب کنند. داستان نویسی بر خلاف تماشای تلویزیون می تواند قدرت ذهنی کودک را به شکلی قابل توجه افزایش دهد.
ج. برای کودک خود ابزارهای مخصوص کارهای هنری تهیه کنید و با کمک آن ها خلاقیت را در فرزندان خود افزایش دهید. مداد شمعی، ماژیک، مداد رنگی و رنگ های روغنی و گواش را برای کودک خود تهیه کنید. این ابزارها هر کدام به تنهایی می تواند ساعت ها فرزند شما را سرگرم نموده و خلاقیت را در آن ها تا اندازه زیادی تقویت نمایند. وقتی کودکی لذت خلق کارهای هنری را چشید، بدون اینکه لازم باشد شما برای دور کردن او از تلویزیون برنامه ریزی کنید، خودش از تماشای آن دست کشیده و به نقاشی و کارهای هنری دیگر مشغول می شود[2].
از فرزند خود بخواهید که هر چه دوست دارد تخیل کرده و بکشد. به او بگویید که نقاشی کشیدن هیچ محدودیتی ندارد و هر چه دوست دارد می تواند بکشد. اگر فرزندتان خیلی کوچک است، حتی از خط خطی کردن کاغذ با مدادهای رنگی نیز لذت خواهد برد.
اگر یکی از وسائل هنری مانند مداد رنگی را برای فرزند خود تهیه کردید ولی علاقه ای نشان نداد، می توانید یک ابزار دیگر مانند آبرنگ را امتحان کنید.
همچنین اگر شما نیز در کنار او نشسته و با هم نقاشی بکشید، لذت آن را برای فرزند خود دو چندان نموده اید.
د. گاهی اوقات فرزندان خود را برای تفریح و گردش به بیرون از خانه ببرید. می توانید در هفته چند روز را به فرزند خود اختصاص دهید و همراه با خانواده همگی به یک موزه، پارک، شهر بازی و یا تماشای یک مسابقه ورزشی بروید. می توانید به هر جایی که فرزندتان علاقه دارد و از آن لذت می برد، رفته و ساعاتی را بیرون خانه خوش بگذرانید. مثلاً ممکن است دختران از بازار رفتن لذت ببرد[3]. می توانید با دختر خود یک روز عصر به بازار رفته و به نحوی برنامه ریزی کنید که نه تنها کودک شما از بازار رفتن خسته نشود، بلکه خاطره ای خوب برایش باقی بماند. مثلاً یک خوراکی خوشمزه و یا اسباب بازی مورد علاقه اش را بخرید. البته توجه نمایید نباید به جیب شما هم فشار بیاید!
بیرون رفتن از خانه نه تنها باعث می شود بچه آن ساعات را از تلویزیون دور بماند، بلکه انرژی او به خوبی و از راه سالم تخلیه شده و در نتیجه شب خیلی زودتر و آرام تر خواهد خوابید.
ادامه دارد...
سید مصطفی سید آقامیری
پی نوشت:
[1] Zayan Pornard, 30 Ways to Spend More Time with Your Family, (March, 2017), site: familiesforlife
[2] Karen Horsch, Breaking the TV Habit, (December, 2015), site: parents
[3] Dave Klassen, 10 Ideas: Creating Quality Time With Your Kids, (September, 2011), site: familylife
بیشتر بخوانید:
اعتماد به نفس در کودکان و پدیده ای به نام تلویزیون
بررسی تأثیر تلویزیون بر کودکان
رسانه ها چگونه بر کودکان و نوجوانان تاثیر می گذارند؟
