روش هایی برای تقویت مهارت حل مسأله (بخش دوم)

همانطور که تقویت ماهیچه های بدن به ورزش و تمرین نیاز دارد، برای تقویت مهارت حل مسأله نیز به ورزش و تمرین مخصوص نیاز دارید.
 

وقتی بهترین راه حل را از میان راه حل های پیشنهادی خود و دیگران انتخاب کردید، حالا نوبت این است که آن را اجرا کنید. ممکن است در مرحله اول لازم باشد راه حل خود را در یک مقیاس کوچک عملیاتی کنید تا ببینید ممکن است چه نتایجی را به دنبال داشته باشد. یا شاید هم آدمی اهل ریسک باشید و بخواهید آن را به طور کامل عملیاتی کنید و البته ممکن است این تصمیمتان به خاطر اعتمادی باشد که به راه حل دارید، چرا که احتمالاً تمام جوانب قضیه را بررسی نموده و در نهایت به این تصمیم رسیده اید. توجه داشته باشید که ممکن است در این مرحله با مشکلاتی پیش بینی نشده روبرو شوید. مشکلاتی که در تحلیل اولیه خود به آن ها فکر نکرده بودید. این موضوع معمولاً وقتی اتفاق می افتد که ساختار مشکل را به صورت کامل و دقیق بررسی نکرده اید.
 
مثلاً فرض کنید تصمیم گرفته اید هزینه های خود را کاهش دهید، زیرا نمی خواهید زیر بار قرض بروید و از سویی کار پاره وقت نیز وقت درس خواندن را از شما خواهد گرفت و به خاطر شخصیتتان ترجیح می دهید به جای اینکه یک همخانه جدید بیاورید، تنها زندگی کنید. زیرا همخانه ممکن است برای شما مشکلاتی را ایجاد کند. برای رسیدن به این هدف لیستی از درآمدها و هزینه های خود تهیه کنید و سعی کنید از هر کدام از هزینه ها اندکی کم کنید تا پول کم نیاورید. این روش را به مدت یک ماه و به صورت آزمایشی اجرا کنید.
 

وقتی یکی از راه حل های پیشنهادی را اجرایی کردید، لازم است آن را پایش نموده و به بررسی نتایج اجرای آن بپردازید. از خودتان بپرسید آیا این روش و راه حل کارآمد بود؟ آیا با استفاده از شیوه و روشی که در پیش گرفته اید امکان دستیابی به اهداف فراهم شده است؟ آیا با مشکلات جدید و پیش بینی نشده ای در مسیرتان روبرو شده اید؟ در هر حال لازم است کل فرآیند حل مسأله خود را یک بار دیگر بازبینی کنید.
 
ممکن است در همین مثال بالا نتایج متفاوتی به دست آمده باشد. از سویی، در طی یک ماه توانسته اید مقداری پول برای تفریح آخر هفته پس انداز کنید. اما از سوی دیگر با مشکلات جدیدی روبرو شده اید. شما دریافته اید که نمی توانید از برخی نیازها ما نند خرید کفش و لباس و غذا و غیره چشم پوشی کنید. و در واقع این راه حل با روحیه شما سازگاری چندانی ندارد. بنابراین ممکن است به فکر تغییر راه حل خود بیافتید.
 

یادتان باشد مهارت حل مسأله همچون یک چرخه عمل می کند. در این روش راه حل های مختلفی تولید می شود که هر کدام از آن ها باید به صورت جداگانه مورد ارزیابی و بررسی قرار گیرند. اگر مشکلتان حل شد، پس راه حلی که انتخاب کرده اید مناسب است، در غیر این صورت مشخص است راه حلی که برگزیده ای مناسب نیست و باید به دنبال روش های جایگزین بوده و فرآیند طی شده را دوباره از نو آغاز کنید. همان راه حل ابتدایی که در ظاهر کارساز بوده را دوباره بررسی کنید و در صورت لزوم اصلاحاتی را در آن ایجاد کنید. یا اینکه راه حلی دیگر را امتحان کنید و با اجرای آن به بررسی نتایج بپردازید. این فرآیند را تا دستیابی به نتیجه مطلوب ادامه دهید.
 
به عنوان مثال در همین مشکل مالی که در بالا مطرح شد، پس از یک ماه، به این نتیجه رسیده اید که نمی توانید مخارج خود را کم کنید و تصمیم می گیرید شغل پاره وقتی را انتخاب کنید. تصمیم می گیرید در محیط دانشگاه پروژه ای مطالعاتی را در دست بگیرید و به این وسیله درآمدتان را افزایش دهید. با این کار هم درآمدتان افزایش می یابد و هم از محیط درس و دانشگاه دور نمی شوید. اکنون به راه حلی مؤثر و کارآمد دست پیدا کرده اید.
 

همانطور که تقویت ماهیچه های بدن به ورزش و تمرین نیاز دارد، برای تقویت مهارت حل مسأله نیز به ورزش و تمرین مخصوص نیاز دارید. مطالعات نشان داده کارهایی مانند بازی های فکری می توانند در این زمینه بسیار کمک کننده باشند. بازی های متعددی وجود دارد که به کمک آن ها می توانید توانایی های ذهنی خود را تا حد زیادی بهبود بخشید.
 
بازی با کلمات بسیار کمک کننده و مفید است. مثلاً حل جدول و یا سودوکو می تواند ورزشی عالی برای ذهن شما به حساب آید. یکی دیگر از این بازی ها، بازی Tower of Babel است که در آن در واقع به تقویت حافظه خود کمک می کنید.
 
بازی های ریاضی نیز می توانند مهارت حل مسأله را در شما تقویت کنند. با این قبیل بازی های در واقع بخش هایی از مغز را که وظیفه تحلیل اطلاعات را بر عهده دارند، تقویت می کنید.
 

معمولاً اینچنین مطرح می شود که انجام بازی های ویدیویی می تواند موجب تنبلی ذهن گردد. با این حال تحقیقات جدید نشان داده است بازی های ویدیویی می توانند بخش هایی از مغز که مسئول درک فضایی، استدلال و حافظه هستند را تقویت نماید. با این حال همه بازی ها چنین تأثیری ندارند. بازی هایی که در آن به عنوان اول شخص حضور دارید و مثلاً تیرانداز هستید، استدلال فضایی را تقویت می کنند و تأثیری در بهبود مهارت حل مسأله ندارند.
 
بازی هایی را انجام دهید گه شما را به تفکر استراتژیکی و یا تحلیلی وا می دارد. مثلاً بازی Tetris می تواند انتخابی مناسب باشد.
 

سرگرمی یکی دیگر از روش هایی است که می توانید به کمک آن مهارت حل مسأله را در خودتان تقویت کنید. برای خود یک سرگرمی انتخاب کنید که در آن مهارت حل مسأله تان تقویت می شود. مثلاً یک زبان خارجه بیاموزید. زبان آموزی می تواند هر دو نیمکره مغز شما را فعال کند. بنابراین یاد گرفتن یک زبان جدید می تواند قدرت استدلال و مهارت حل مسأله را در شما به شدت بهبود بخشد.
 
طراحی صفحات وب، برنامه نویسی، حل پازل، سودوکو و بازی شطرنج می توانند سرگرمی های فوق العاده ای برای تقویت مهارت های ذهنی و فکر شما باشند. هر کدام از آن ها می توانند به بهبود مهارت حل مسأله در شما کمک کنند.
 
منبع: سایت ویکی هاو