شیوه فرزند پروری حضرت زهرا (س) (بخش اول)

استفاده از جملات مناسب در لحظة بازی با فرزندان، به عنوان بهترین فرصت یادگیری و تربیت اخلاقی به حساب می آید.
 

محبت، داروی شفابخش بسیاری از دردها و بهترین راه حل مشکلات و ناسازگاری های تربیتی است. محبت به جا، در هر مکان و زمانی و در هر مقطع و سنی، وسیله ای کارآمد و مؤثر است. انسانها، در هر سن و موقعیتی، به عاطفه و محبت نیازمندند؛ اما کودکان، نوجوانان و جوانان بیش از دیگران، تشنة محبت اند. چه بسیارند والدینی که در برابر فرزندان خود محبت فراوان دارند؛ اما آن را ابراز نمی کنند، در حالی که محبت وقتی سازنده و تأثیرگذار خواهد بود که فرد مورد محبت از آن آگاه شود.

محبت می تواند رفتار نابه جا و ناقص فرزندان را اصلاح کند و ناسازگاری و پرخاشگری آنان را از میان ببرد. پیامبر اکرم می فرمایند: «إِنَّمَا فَاطِمَةُ بَضْعَةٌ مِنِّی؛ به راستی، فاطمه پارة تن من است.» این کلمات و عبارات، سرشار از محبت و عشقی است که پیامبر نسبت به فرزند خود به کار می بردند. حضرت فاطمه نیز در محبت و نثار عشق به فرزندان بهترین الگوی زنان عالم است. ایشان که خود از سرچشمة رحمت نبوی و محبت پدری سیراب شده و همواره از طرف رسول خدا با جملاتی چون: «بَضعَةٌ مِنِّی» و «فِدَاهَا أَبُوهَا» خطاب می شد و با ابراز محبت ها از سوی پدر آشنا بود، خود در ایفای نقش مادری و عشق و محبت به فرزندان، نمونه بود.

«عبیدالله بن عتبه» می گوید: «کنْتُ عِنْدَ الْحُسَینِ بْنِ عَلِی إِذْ دَخَلَ عَلِی بْنُ الْحسَینِ الْأَصغَرُ فَدَعَاهُ الْحُسَینُ وَ ضَمَّهُ إِلَیهِ ضَمّاً وَ قَبَّلَ مَا بَینَ عَینَیهِ ثُمَّ قَالَ: بِأَبِی أَنتَ! ما أَطیبَ رِیحَک وَ أَحْسَنَ خَلْقَک؛ نزد امام حسین بودم که فرزندش علی وارد شد. حضرت فرزند خویش را صدا زد و در آغوشش گرفت و به سینه چسباند، میان دو چشمش را بوسید و سپس فرمود: پدرم به فدایت باد! چقدر خوشبو و زیبایی! » امیر مؤمنان می فرمایند: «اَجْمِلوُا فِی الخِطابِ تَسْمَعوُا جَمیلَ الجَوابِ؛ زیبا سخن بگویید تا سخن زیبا بشنوید.» بهترین شاهد این بخش از کلام، دقت در کلمات و عبارات به کار برده شده در حدیث شریف کساء است که حضرت زهرا از کلمات «یا وَلَدی وَ یا قُرَّةَ عَیْنی وَ ثَمَرَةَ فُؤادی و. ..» استفاده می کرده اند.
 

نقل است که حضرت زهرا فرزندان خود را به بازی و مسابقه تشویق می کردند و گاهی با آنان به بازی مشغول می شدند و با گفتاری شیرین و مادرانه و بالا و پایین انداختن فرزندان خود، آنان را از احساسات پاک مادری سیراب می نمودند و به تربیت روحی و پرورش جسمی عزیزان خود عنایت داشتند و گاهی در قالب اشعاری زیبای و ادیبانه معارفی را به آنها منتقل می فرمودند. «وَ کانتْ فَاطِمَةُ تُرَقِّصُ ابْنَهَا حَسَناً وَ تَقُولُ : أَشبِهْ أَباک یا حَسَنُ * وَ اخْلَعْ عَنِ الْحَقِّ الرَّسَنَ * وَ اعْبُدْ إِلَهاً ذَا مِنَنٍ * وَ لَا تُوَالِ ذَا الْإِحَنِ * وَ قالَتْ لِلْحسَینِ: أَنْتَ شَبِیهٌ بِأَبِی* لَسْتَ شَبِیهاً بعَلِی
 
«و حضرت فاطمه فرزندش حسن را به شتاب بالا و پایین می انداخت و می فرمود: حسن (جان)! مانند پدرت علی باش و ریسمان را از گردن حق بردار؛ خدای احسان کننده را پرستش کن و با دشمنان و کینه توزان دوستی مکن. و به امام حسین نیز می فرمود: حسین (جان)! تو به پدرم رسول الله شباهت داری و به پدرت علی شبیه نیستی.» از تعبیر «تُرَقِّصُ ابْنَهَا حَسَناً» که در روایات آمده، هیجانی بودن بازی فهمیده می شود. در برخی از نقل ها آمده است که: «وَ علِی یتَبَسَّمُ» امام علی با دیدن این عمل حضرت زهرا لبخند می زدند.

از این قطعات تاریخی استفاده می شود که حضرت علی و فاطمه زهرا، در برخورد با کودکان، خود را خندان و خوشحال نشان می دادند و مشغلۀ زیاد مانع وقت گذاشتن برای فرزندان نبود. بدون تردید، فرزندانی که محصول تربیت چنین خانواده هایی هستند، از روحیه ای قوی و نفسی مطمئن و روانی سالم برخوردار خواهند بود.
 

- معرفی و تشویق به اخذ الگوی کامل با این توصیه که «مانند پدرت علی باش»!؛
- ضرورت انس مادر با کودکان خود و بازی با آنان؛
- استفاده از جملات مناسب در لحظة بازی با فرزندان، به عنوان بهترین فرصت یادگیری و تربیت اخلاقی (متأسفانه گاهی تعابیری که مادران در بازی های بچه ها بکار می برند مناسب نیست: اتل متل...؛ تاب تاب...)؛
استفاده از شعر، به عنوان یکی از بهترین راه های جذاب و مفید برای آموزش کودکان؛
- ضرورت توجه جدی مربیان و مادران به محتوای اشعار کودکانه؛
- آموختن تولی و تبری به فرزندان در کنار هم؛
- عدم ترک بیان مطالب جدی و اساسی با کودکان به بهانة کم سن و سالی؛
- استفاده از سبک های هنری و ذوقی برای تربیت فرزندان؛
- و...

ادامه دارد...
 
منبع : مبلغان، بهمن و اسفند 1397 - شماره 236