احمد قهرمان

خلاصه : احمد قهرمان درسال 1307 در شهر بابل و در خانواده اي متوسط به دنيا آمد. بعد از اخذ ديپلم راهي تهران شد و در كنكور علوم طبيعي شركت كرد و در سال 1333 در رشته طبيعي فارغ التحصيل شد. بعد از چند سال دبيري در دبيرستان هاي تهران وارد دانشگاه شد و درسال 1342 مقطع كارشناسي ارشد را به اتمام رسانيد و براي ادامه تحصيل به فرانسه رفت و وارد مركز گياه شناسي مونت پليه شد. و سه سال بعد در سال 1345 بعد از اخذ مدرك دكترا به ايران بازگشت و امروز بيش از نيم قرن است كه مشغول خدمت است. احمد قهرمان پژوهش ميداني را با مطالعات كتابخانه اي در زمينه كاري اش آميخته و حاصل پژوهشهاي وسيع و پر دامنه اش را در بيش از 40 كتاب جمع آوري كرده است وي موسس هر باريوم دانشگاه تهران است.كتاب"كورموفيت هاي ايران"تاليف، احمد قهرمان ، در دوره سيزدهم كتاب سال جمهوري اسلامي ايران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي به عنوان كتاب سال برگزيده شد. احمد قهرمان در آبان ماه سال 1387 طي يك بيماري كوتاه مدت دار فاني را وداع گفتند. گروه : علوم پايه رشته : گياه شناسي اوضاع اجتماعي و شرايط زندگي : دكتر قهرمان از دوران كودكي خود اينچنين ميگويد« من در پنجم تيرماه ۱۳۰۷ در شهرستان بابل و خانواده اي متوسط متولد شدم. پدرم كفاش بود و از اين طريق امرار معاش مي كرد. پنج برادر و دو خواهر در كنار پدر و مادر، محفل گرم خانواده ما را شكل داده بود. من دومين فرزند اين خانواده بودم. برادر بزرگ ترم از دنيا رفت و شانزده ساله بودم كه پدرم نيز دار فاني را وداع گفت و من از آن پس بار مسئوليت خانواده را عهده دار شدم. آن روزها سال پنجم متوسطه بودم. بيماري پدر و تعهدي كه بر دوش من سنگيني مي كرد، امكان حضور موفق در امتحانات مدرسه را از من گرفت و نخستين شكست را در زندگي تجربه كردم... تحصيلات رسمي و حرفه اي : دكتر احمد قهرمان ـ پايان تحصيلات متوسطه دربابل ـ ادامه تحصيل در دانشكده علوم دانشگاه تهران۱۳۲۹ ـ فارغ التحصيل رشته طبيعي از دانشكده علوم ـ ادامه تحصيل در دانشكده علوم تا مقطع فوق ليسانس ۱۳۴۲ ـ رفتن به فرانسه براي ادامه تحصيل ـ تحصيل در مركز گياه شناسي «مونت پليه» تا مقطع دكترا ـ دريافت دكتراي گياه شناسي داراي تحصيلات عالي در رشته زيست شناسي و گياه شناسي ، متخصص در مسائل مربوط به فلور، پوشش گياهي و جامعه شناسي گياهان ايران مي باشد. خاطرات و وقايع تحصيل : اخذ دكتري در رشته زيست شناسي گياهي از وقايع مهم زندگي علمي دكتر احمد قهرمان بوده است. فعاليتهاي ضمن تحصيل : پس از فارغ التحصيلي دكتر احمد قهرمان در سال 1333 در رشته طبيعي چهار يا پنج سال پس از آن، دبير دبيرستانها تهران بوده است دبيرستان هايي مانند خرد، شرف، علميه، دارالفنون، نوباوگان و ... مسئوليت كتابخانه ملي شهر در زمان تحصيل به او واگذار شد همچنين در ضمن تحصيل تدريس خصوصي و گاهي نقاشي و تبديل عكسهاي سياه و سفيد به رنگي را هم انجام مي داد. استادان و مربيان : از استادان به نام دكتر قهرمان ميتوان پروفسور احمد پارسا را گفت كه بيش از 60 سال از عمر خود را به تحقيق و تفحص درباره طبيعت ايران پرداخت و در سن 90 سالگي در حالي كه به سرزمين و اثارش عشق ميورزيد با طبيعت و هر آنچه داشت وداع كرد زمان و علت فوت : احمد قهرمان در آبان ماه سال 1387 طي يك بيماري كوتاه مدت دار فاني را وداع گفتند. مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : دكتر احمد قهرمان عضو هئيت علمي ، استاد گروه زيست شناسي دانشكده علوم دانشگاه تهران و عضوجامعه گياهشناسان ايران مي باشد. فعاليتهاي آموزشي : استاد دكتر احمد قهرمان به عنوان عضو هئيت علمي گروه زيست شناسي دانشگاه تهران. وي در اواخر سال 1338 به عنوان دبير وارد دانشگاه شدند . سالهاست كه به تدريس اكولوژي گياهي و زيست شناسي گياهي و نيز راهنمايي 12 پايان نامه دكتر و45 پايان نامه كارشناسي ارشد مي پردازد. مراکزي که فرد از بانيان آن به شمار مي آيد : از ديگر كارهاي احمد قهرمان ايجاد « هرباريوم» و محيط آزمايشگاهي پژوهش در دانشكده علوم دانشگاه تهران است كه دانشجويان بسياري در آنجا مشغول تحقيق و پژوهش مي باشد. ساير فعاليتها و برنامه هاي روزمره : استاد دكتر احمد قهرمان در كنار تدريس به مطالعه، تحقيق و تاليف اثاري پيرامون گياهشناسي، تاكزونومي، جامعه شناسي گياهي مي پردازد. دكتر احمد قهرمان ميگويد: «اكنون نيز بيشتر اوقاتم را صرف تحقيق و پژوهش مي كنم. بيشتر در خارج از تهران، در طبيعت هستم و عكس هاي مورد نياز را نيز خودم مي گيرم، يعني تمام عكس هاي موجود در كتاب هايم اصلي هستند. به همين دليل آثارم در دنيا شناخته شده است.» شاگردان : از افتخارات دكتر احمد قهرمان مي توان به موارد زير اشاره كرد: دريافت مدال طلاي انيشتين و جايزه سازمان يونسكو جايزه يك جشنواره خوارزمي انتخاب به عنوان چهره ماندگار آرا و گرايشهاي خاص : استاد دكتر احمد قهرمان از جمله متخصصين زيست شناسي است كه به زيست شناسي گياهي از جمله اكولوژي گياهي و جامعه شناسي گياهان علاقمند است و داراي آثار و تحقيقات ارزنده اي دراين زمينه مي باشد. دكتر قهرمان درباره تنوع گونه هاي گياهي در ايران مي گويد :«وسعت ايران حدود ۱ميليون و ۶۴۸ هزار و ۱۹۵ كيلومترمربع است ؛ با اين حال نزديك به يك ميليون كيلومتر تا يك ميليون و ۲۰۰ هزار كيلومتر اراضي آن خشك و بياباني است و حدود ۴۰۰هزار كيلومتر به نسبت پوشش خوبي دارد. اين برابر است با پوشش گياهي تمام كشور هاي آلمان ، فرانسه ، لوكزامبورگ و سوئيس . بنابراين ما از نظر پوشش گياهي ممكن است فقير باشيم، ولي از نظر تنوع گياهي بسيار غني هستيم. ما نزديك به هشت هزار گونه گياهي در ايران داريم كه مطابق با تمام قاره اروپا و دو برابر اروپاي مركزي است. در نيمكره شمالي، پنج ناحيه گياهي وجود دارد كه در ايران به يكديگر مي رسند. به همين دليل ما تنوع گياهي بسيار غني اي داريم . تقريباً ۲هزار وپانصد گياه «انديميك»، يعني گياهاني كه فقط در ايران وجود دارند و در اين بين بيش از هزار گونه ، نادر است. اگر ما روزي بتوانيم از اين موهبت الهي و طبيعي استفاده معقول كنيم درآمدي بيش از درآمد نفت عايدمان خواهد شد. » جوائز و نشانها : از افتخارات دكتر قهرمان ميتوان به موارد زير اشاره كرد: ـ دريافت مدال طلاي انيشتين و جايزه سازمان يونسكو - جايزه يك جشنواره خوارزمي ـ انتخاب به عنوان چهره ماندگار - انتخاب كتاب"كورموفيت هاي ايران"تاليف، احمد قهرمان ، در دوره سيزدهم كتاب سال جمهوري اسلامي ايران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي به عنوان كتاب سال چگونگي عرضه آثار : دكتر قهرمان بعد از بازگشت به ايران به تدريس در دانشگاه با سمت استادياري، سپس دانشياري و بعد استادي پرداخت وي در كارنامه خود بيش از نيم قرن آموزش گياه شناسي در دانشگاههاي ايران و تاليف بيش از 40 عنوان كتاب در حوزه هاي تخصصي گياه شناسي را دارا مي باشد كه از آن جمله ميتوان به تهيه فلور رنگي ايران اشاره كرد كه يكي از پروژه هاي بزرگ عكاسي ايران است و شامل عكس هايي است كه در سا ل هاي طولاني از سوي مؤلف و در رويشگاه هاي طبيعي اين گياهان عكسبرداري شده يا مي شود. نخستين شماره اين مجموعه در سال ۱۹۷۸ به صورت تمام رنگي منتشر شد. هر شماره مربوط به ۲۵۰ گونه گياهي است و از هر گونه چندين عكس وجود دارد. تا سال ۲۰۰۳ بيست و چهار مجلد از اين مجموعه منتشر شده و انتشار آن كماكان ادامه دارد.« منظور ما از فلور خود گياه با تمام مشخصات و جزئياتش است. ________________________________________ آثار : 1 اكولوژي گياهي 2 تاكزونومي 3 تطبيق نامهاي كهن گياهان دارويي به نامهاي علمي ويژگي اثر : كتاب يك جلد 4 تنوع زيستي گونه هاي گياهي ايران ويژگي اثر : كتاب (كتاب سال يونسكو) 5 تهيه فلور رنگي ايران ويژگي اثر : كتاب به سه زبان انگليسي ، فرانسه و فارسي(كار تأليف فلور ايران با امكانات آن زمان، كاري بسيار بزرگ و سخت بود، اما دكتر پارسا، آن را با صبر و حوصله و تحمل مشقت هاي بسيار به پايان رساند. تأليف اين فلور در حالي انجام شد كه فلور بسياري از كشورهاي ما را خارجي ها مي نوشتند. حتي پيش از آن نيز، اتريشي ها و آلماني ها، فلور ايران را جمع آوري مي كردند. پروفسور پارسا براي انجام اين كار، تمامي گياهان و رستني هاي ايران را جمع آوري و كدگذاري كرد و نخستين مرحله پژوهشي خود را پس از اخذ دكتراي گياه شناسي و بازگشت به ايران به جمع آوري نمونه هاي گياهي زادگاهش «تفرش» اختصاص داد و پس از آن، نمونه هاي ديگر نقاط ايران را نيز جمع آوري كرد اما متأسفانه به دلايلي«هرباريوم» پروفسور پارسا كه اغلب حاوي همه گياهان مذكور در فلور ايران بود - از جمله، نزديك به ??? گونه جديدي كه وي از ايران براي فلور دنيا تشخيص داده و به نام خود او بود و نمونه نخست آنها در مورد گياه شناسي «كيو» لندن هنوز به عنوان «تايپ» وجود دارد ـ از بين رفت. احمد پارسا در نامه اي كه به احمد قهرمان نوشته، آورده است: «... من از سرنوشت موزه تاريخ طبيعي خودم بسيار ناراحتم. آن كلكسيون معظم زمين شناسي (فسيل و سنگ) و جانورشناسي و گياه شناسي چه شد؟ من از هر نمونه گياهان ايراني، يكي يا چند تا داشتم كه در «كيو» به دقت نامگذاري كرده بودم. گويا سرنوشت همه كلكسيون ها را به دست و عهده چند نفر بي اطلاع و مغرض داده بودند.»(?) پروفسور دكتر احمدپارسا دردوم خرداد سال ???? در كاليفرنيا درگذشت. اما احمد قهرمان راه استاد خويش را بدرستي پيش برده و به دست يافته هاي فراواني نيز رسيده است، از آن جمله است كارگرداني و اجراي يكي از بزرگترين پروژه هاي عكاسي ايران ؛كه بخشي از فلور رنگي ايران است و شامل عكس هايي است كه در سا ل هاي طولاني از سوي مؤلف و در رويشگاه هاي طبيعي اين گياهان عكسبرداري شده يا مي شود. نخستين شماره اين مجموعه در سال ???? به صورت تمام رنگي منتشر شد. هر شماره مربوط به ??? گونه گياهي است و از هر گونه چندين عكس وجود دارد. تا سال ???? بيست و چهار مجلد از اين مجموعه منتشر شده و انتشار آن كماكان ادامه دارد.« منظور ما از فلور خود گياه با تمام مشخصات و جزئياتش است. به طوري كه وقتي كسي شكل گياه را مي بيند، تمام شرح را هم اگر نخواند، به گياه آشنايي پيدا مي كند، ولي رده بندي هاي فيروژنتيك به صورت مولكول است، ما روي اين كاري نكرده ايم. فلورهايي كه در دنيا هست، كليد مورفولوژيك است. اگر قرار باشد يك گياه را خرد كنيم و در مولكول بريزيم ديگر چيزي نمي ماند. فلور در حد گونه و زير گونه است و پايين تر از آن نمي آيد. پايين تر از آن را بايد مولكولي كار كنيم »اين يكي از ارزنده ترين خدمات احمد قهرمان به گياه شناسي ايران بود. او درباره انگيزه شكل گيري طرح فلور مي گويد: «در زمان تدريس در دانشگاه ، متوجه شدم كه دانشجويان مشكلاتي در فهم موضوع دارند. توصيفاتي كه در مورد يك گياه داده مي شود، تا ديده نشود، در ذهن جاي نمي گيرد و ما در آن زمان به عكس گياهان دسترسي نداشتيم. همان موقع، اسلايدهاي رنگي از گياهان تهيه كردم. كاري كه در آن موقع ( حدود سال ????) نادر بود. حدود ??هزار اسلايد تهيه كردم، ولي اين هم كار ساز نبود چون وقت زيادي براي پيدا كردن گياه مي گرفت و اگر كسي هم مي خواست از آنها كپي برداري كند، گران تمام مي شد. بعد تصميم گرفتم كه شكل هر گياه را نقاشي كنم چون در نقاشي هم دستي دارم، ولي از اين كار هم منصرف شدم، چون اروپاييان از مدت ها قبل اين كار را شروع كرده بودند و از ما خيلي جلوتر بودند. براي همين تصميم گرفتم يك فلور با عكس تهيه كنم. با كمك چند تن از دوستان عكس هايي تهيه كرديم كه در هر يك، جزييات هر گياه از قبيل صفات جنس و صفات گونه نشان داده شده بود. و براي هر يك كدهايي مربوط به خانواده، گونه و جنس به طور جداگانه در نظر گرفتيم تا دسترسي به آنها آسان باشد. اين كدها راهنماي ما هستند هر وقت به طبيعت مي رويم، كار نداريم كه مال كدام گونه است. در آن زمان چون كامپيوتر نبود، كد بندي كار خيلي مشكلي بود؛ ولي ارزش داشت . ما از ?هزارگونه گياهي ايران، حدود ?هزار گونه را به صورت فلور داريم و اين كار بسيار عظيمي بود و در دنيا ما را به واسطه همين فلور مي شناسند) 6 جامعه شناسي گياهي 7 كورموفيت هاي ايران ويژگي اثر : اين كتاب در دوره سيزدهم كتاب سال جمهوري اسلامي ايران ،از طرف وزرات فرهنگ و ارشاد اسلامي معرفي و برگزيده شده است.از تأليف هاي مهم قهرمان بايد از كتاب كورموفيت هاي ايران يا سيستماتيك گياهي ياد كرد. گياه شناسي يكي از علوم قديمي است كه سابقه آن به دوران كهن و عتيق مي رسد. اين دانش كه در گذشته علمي ساده بود و در مواردي فقط به شناخت معدودي از گياهان و نحوه استفاده از آنها خلاصه مي شد، در صد سال اخير بويژه در دهه هاي آخر آن بسط و توسعه بسيار يافت و به حكم ضرورت و نياز و همراه با پيشرفت ساير علوم و تكميل وسايل و ابزار پژوهش به رشته ها و زمينه هاي مختلف تقسيم شده و اهميت غيرقابل انكاري در كشاورزي و رشته هاي مختلف آن، در داروسازي و درمان، در شناخت و توان محيط زيست، در اكولوژي (بوم شناسي) و بالاخره در بهره گيري بيشتر و معقول از محيط و بهسازي آن پيدا كرده است. شناخت علمي گياهان در هر يك از اين زمينه ها، چه از نظر پژوهش و چه به لحاظ كاربرد، اهميت بنيادي و كليدي حاصل كرده است. براي شناخت بهتر گياهان، دانش سيستماتيك يا تاكسونومي كه روش رده بندي گياهان در آن بر پايه اختصاصات و صفات ثابت و اصلي و مشترك آنها قرار دارد، به ما امكان مي دهد تا طبق قاعده و نظم معيني به طور دقيق گياهان را بشناسيم. اين كتاب هم نگرشي تازه به مسائل سيستماتيك گياهي و آموزش آن دارد. كتاب قهرمان در پنج بخش با عنوان هاي اصول و روش هاي رده بندي، شاخه خزه اي ها و صفات شاخه اي آنها، شاخه نهانزادان آوندي، زيرشاخه بازدانگان و زيرشاخه نهاندانگان تنظيم شد. كه هر بخش البته از چندين فصل تشكيل شده است. در مقدمه كتاب آمده است كه براي آنكه كتاب كورموفيت هاي ايران در سطوح آموزشي و پژوهشي نيز مورد استفاده قرار گيرد و استفاده از آن طيف گسترده تري داشته باشد، مطالب كلي سيستماتيك با تمام نظرات و مسائل آن از شاخه بريوئيت ها تا آخرين تيره گياهان گلدار را در بر گرفته است و در ضمن گياهان ايران نيز در هر تيره در جاي خود به طور مستقل ذكر شده اند.علم گياه شناسي امروزه كاربرد وسيعي در بسياري از رشته هاي علمي نظير كشاورزي، دامپروري، پزشكي و داروسازي پيدا كرده است. بنابراين تدوين كتابهاي درسي پايه براي دانشجويان و ساير علاقه¬مندان اين رشته ها، فوق العاده مورد نياز است. كورموفيت هاي ايران، نگرشي تازه است بر مسائل سيستماتيك گياهي و آموزش آن. با توجه به اينكه در ده? اخير، كتابهاي درسي مربوط به رده بندي گياهان معدود بوده است، اين كتاب مرجعي مفيد و آموزنده در طيف وسيعي از مراحل آموزشي است. كوشش مؤلف در جمع آوري مطالب، استفاده از شكلهاي مناسب براي سهولت يادگيري و فهم مطالب از امتيازات خاص كتاب محسوب مي شود و در تهيه مطالب و عناوين اين كتاب از مراجع بسياري بهره گرفته شده كه فهرست آن در كتابنام? هر جلد آمده است 8 گياه شناسي (پوشش گياهي ، اكولوژي ، گياهان و فلورستيك ايران)

احمد قهرمان

تازه های مشاهیر

بیشترین بازدید هفته