شناسایی و رفع نیازهای اساسی صنایع، ضرورتی در جهت تحقق جهش تولید

رکن اصلی اقتصاد در تمامی کشورها، صنایع تولیدی هستند که به هر نحوی قادرند ارزش افزوده خلق کنند. تولید، اصلی ترین محور توسعه اقتصادی کشورها است که در ایران نیز، از مهم ترین ارکان پیروزی بر جنگ اقتصادی موجود و غلبه بر تحریم های یکطرفه خارجی است. تاکید مقام معظم رهبری بر رونق تولید و نامگذاری سال جاری به نام جهش تولید، یکی از نشانه های اهمیت پرداختن به امر تولید در کشور است. در همین راستا، از جمله مهم ترین اقداماتی که می توان در جهت جهش تولید انجام داد، شناسایی و رفع نیازهای اساسی صنایع مختلفی است که به هر نحوی جهت تولید بیشتر نیاز به حمایت دارند. این نیازها موضوعاتی پیرامون چرخه تولید، تامین مواد اولیه، رفع قوانین محدود کننده، مشوق های مالیاتی، ایجاد بستری برای خلق بازار فروش و... را شامل می شوند.

يکشنبه، 28 دی 1399

تخمین زمان مطالعه:

نویسنده : تحریریه راسخون

موارد بیشتر برای شما

شناسایی و رفع نیازهای اساسی صنایع، ضرورتی در جهت تحقق جهش تولید

سال 1399 خورشیدی توسط مقام معظم رهبری با عنوان سال جهش تولید نامگذاری شد. این شعار در کنار نامگذاری هایی که در سالیان پیشین انجام شده بود، باری دیگر بر مسئله تولید و اقتصاد مقاومتی تاکید کرد و یادآور این شد که تنها راه مقابله با تحریم های ظالمانه ای که توسط جهانخواران و استکبار جهانی علیه کشور اسلامی ما اعمال شده، استقلال اقتصادی و رونق تولید داخلی است.

به وسیله تولید است که کشور می تواند در برابر فشارهای همه جانبه و ناعادلانه ای که از نظر اقتصادی در حال تحمیل است، سربلند بیرون آید و همچنین تولید است که می تواند از نظر اقتصادی، کشور را در تمامی جوانب به شکوفایی برساند. تولید باعث جدا شدن اقتصاد از صادرات نفت خواهد شد و همچنین استعدادهای نهفته نیروی جوان کشور را نیز شکوفا خواهد کرد.

تمام آنچه درباره تولید می دانیم صحیح است؛ اما در این میان، نقش صنایع در مسیر تحقق شعار جهش تولید چیست و چگونه شناخت نیازهای اساسی صنایع به تحقق این شعار کمک خواهد کرد؟

صنایع چیزی فراتر از تولید در خود دارند

نخستین مسئله ای که باید به آن بپردازیم، درک مفهوم صنعت و تفکیک آن از مقوله تولید است. طبق تعریف جهانی صنعت، هر یگان یا مجموعه ای که در هر بخش از تولید، توزیع یا مصرف یک فراورده یا یک دسته از فراورده های مشابه، فعالیت می کند. بر اساس این تعریف جامع، می توان نتیجه گرفت که تولید، تنها بخشی از صنعت است و وقتی درباره صنایع صحبت می کنیم، لزوماً مقصود ما تولید نیست؛ هرچند که تولید، بخش مهمی از آن است. (1)

در مرحله دوم، با در نظر گرفتن اینکه همیشه در صنایع، تولید حرف اول را می زند؛ اما باید دید که هر نوع تولیدی لزوماً قادر است به طور مستقیم ما را به هدف نهایی در اقتصاد برساند یا خیر. برای درک بهتر این مسئله، بهتر است مروری به صنایعی با محوریت غیر تولیدی داشته باشیم. به عنوان مثال صنعت گردشگری هدفی غیر تولیدی را دنبال می کند. یا صنایع مادر، صنایعی هستند که با هدف ایجاد بستر تولید سایر صنایع فعالیت می کنند.

صنایع تولید انرژی با آن که در حال تولید انرژی هستند، با این حال به عنوان یکی از صنایع پایه، مواد اولیه صنایع دیگر را تولید می کنند. صنایع محتوایی بیش از هر چیز برای انتقال آگاهی کاربرد دارند و صنایع توزیعی نیز بر ارائه موارد تولید شده به مصرف کنندگان نهایی تمرکز خواهند داشت. بنابراین با این تفکیک، متوجه خواهیم شد که صنایع مختلف قادرند، ابعاد عظیم تری نسبت به تولید داشته باشند که البته همه آن ابعاد گاهی در خدمت تولید خواهد بود. (2)

نقش صنایع در تحقق شعار جهش تولید

صنایع به نوعی حکم خط مقدم را در مقوله جهش تولید خواهند داشت. شریان اصلی شکوفایی اقتصادی در وضعیت کنونی رونق صنایعی است که به هر طریقی می توانند به توسعه تولید کمک کنند. در تمامی زمینه های اقتصادی، رشد و توسعه کارخانجات صنعتی نشان از رشد و توسعه اقتصادی دارد و افزایش بازدهی صنعت در هر کشوری با تولید ناخالص ملی آن کشور رابطه مستقیم دارد.

هر چه در زمینه صنعتی پیشرفت بیشتری داشته باشیم، در زمینه تحقق شعار جهش تولید موفق تر خواهیم بود. وقتی صنعت در خدمت تولید باشد، تمامی ظرفیت های تولیدی کشور به کار می افتد و چرخه تولید رو به تکامل می رود. (2)

تکامل چرخه تولید به معنای رشد صنایعی است که محصول نهایی آن ها به عنوان مواد اولیه در صنایع دیگر مورد استفاده قرار می گیرد. آنچه به تحقق هر چه سریع تر شعار جهش تولید کمک خواهد کرد، همین تکامل چرخه تولید و بی نیاز شدن از مواد اولیه وارداتی است. چرا که وارد کردن مواد اولیه به معنای خروج ارز از کشور به خاطر چیزی است که قرار است به تولید منجر شود.

حال اگر این تولید، توانایی صادرات را داشته باشد، قادر خواهد بود تا ارز خارج شده را جبران کند؛ اما در شرایط فعلی و محدودیت های بسیاری که در امر صادرات داریم، در اکثر زمینه های تولیدی این موضوع کمی دور از نظر است. به همین دلیل هم هست که تمرکز بر تولید مواد اولیه در کشور از اهمیت بسیار بالایی برخوردار گردیده است. در ادامه درباره نیازهای اساسی صنایع و محدودیت هایی که برای تحقق شعار جهش تولید پیش پای آن ها است، صحبت خواهیم کرد. (3)

نیازهای اساسی صنایع

یکی از مهم ترین گام ها برای توسعه صنعتی کشور، شناخت نیازهای اساسی صنایع و تلاش برای رفع آن ها است. وقتی درباره صنایع صحبت می کنیم، باید بدانیم که این عبارت یعنی «صنعت» طیف گسترده ای از بنگاه های اقتصادی را در بر می گیرد که از مراکز تولید انرژی تا صنایع کشاورزی و دریانوردی و حتی صنایع گردشگری را شامل می شوند و تا همین حد نیز از یکدیگر متفاوت هستند. آنچه در اینجا به آن اشاره خواهیم نمود، نیازهای اساسی و مشترک بین تمامی صنایع است.

سرمایه در گردش

نخستین نیاز اساسی تمامی صنایع که برای ادامه حیات آن ها ضروری به نظر می رسد، موضوع میزان سرمایه در گردش صنایع است. تامین سرمایه لازم برای توسعه و رشد صنایع دولتی بر عهده دولت و در بخش خصوصی بر عهده صندوق های سرمایه گذاری و بازارهای مالی است. بورس اوراق بهادار یکی از مثال های بارز تامین مالی صنعت است که اگر در خدمت صنعت نیز قرار بگیرد، می تواند با هدایت نقدینگی جامعه به سوی تولید، معجزه آفرین باشد.

مواد اولیه

یکی دیگر از اساسی ترین نیازهای مشترک تمامی صنایع، تامین مواد اولیه است. بسیاری از صنایع کوچک و بزرگ در کشور به جهت عدم توانایی در تامین مواد اولیه به ورطه ورشکستگی کشیده شدند و این موضوع مانند آفتی است که بر جان صنعت کشور می افتد. حمایت دولت در بحث تخصیص ارز دولتی برای واردات مواد اولیه صنایع ضروری کشور و همچنین تمرکز بر توسعه صنایع مادر که در تامین مواد اولیه سایر صنایع نقش دارند، بسیار حائز اهمیت است.

نیازهای زیرساختی

یکی دیگر از مهم ترین مسائل مطرح در تمامی صنایع، موضوعات زیرساختی مانند تخصیص فضای لازم در شهرک های صنعتی، تامین دستگاه ها و تکنولوژی مورد نیاز کارخانجات، تامین آب، برق و سایر سوخت های حیاتی برای حرکت صنایع و مواردی از این دست، زیرساخت های اصلی صنایع به شمار می روند.

نیروی انسانی متخصص

از دیگر نیازهای ضروری در تمامی صنایع، تامین نیروی انسانی متخصص است که در این زمینه به لطف توسعه علم در کشور و پرشمار بودن نیروی جوان، مستعد و کارآمد، کشور با محدودیت مواجه نیست.

حمایت مالیاتی

از دیگر موضوعاتی که در زمینه رشد و توسعه صنایع مطرح است، موضوع حمایت مالیاتی از صنایع شکننده و دارای اهمیت کشور است. وضع قوانین تشویقی برای صنایع پربازده و پیشران کشور، انگیزه تولیدکنندگان را بیشتر کرده و موانع رشد و توسعه صنایع در کشور را حذف خواهد کرد.

بازار فروش و توزیع

در پایان، مهم ترین و اساسی ترین نیاز هر صنعتی، ایجاد و گسترش بازار فروش و مکانیزم توزیع کالاها است. اهمیت بازار فروش نیز به اندازه اهمیت تولید است. به همین خاطر بسیار مهم است که برای توسعه صنایع، همپای تمرکز بر تولید، بر مقوله تامین بازار فروش و صادرات نیز تمرکز داشته باشیم. (3)

مشکلات صنایع در سال جهش تولید

پس از اشاره به اهمیت توسعه صنایع برای تحقق جهش تولید، حال می خواهیم به مسائلی بپردازیم که در حال حاضر گریبان را گرفته و مانع از توسعه در این بخش از اقتصاد می شود. در سال جاری مسائل مختلفی در کشور رقم خورد که هر یک به نوعی باعث بروز مشکلاتی در عرصه تولید گردید.

مشکلاتی از قبیل همه گیری ویروس کرونا، تشدید تحریم های آمریکا علیه ایران، کاهش صادرات نفت و عدم تمرکز بر صادرات غیر نفتی، نوسانات بازار ارز، نابسامانی در بازار سرمایه و مواردی از این است. در ادامه، پیرامون عواملی که می توانند به احیای صنعت در ایران کمک کنند، صحبت خواهیم نمود.

کاهش نوسانات ارزی

یکی از مسائلی که وظیفه آن بر عهده دولت است، کاهش نوسانات ارزی و تخصیص صحیح ارز دولتی در بخش صنایع است. افزایش نرخ ارز، تولیدکنندگان را با مشکلات عدیده بسیاری مواجه می کند و متاسفانه امسال با افزایش بی سابقه نرخ ارز، شاهد نارضایتی تولیدکنندگان و ایجاد آشفتگی در بازار بودیم.

ایجاد ثبات در بازار سرمایه

از دیگر اقدامات دولت برای توسعه صنایع، سیاست گذاری صحیح و ایجاد ثبات در بازار سرمایه است. به طوری که مردم بتوانند به بازارهای مالی داخلی اعتماد کرده و نقدینگی خود را در این بخش سرمایه گذاری نمایند. حرکت سرمایه های مردمی به سوی چرخه تولید، از جمله بهترین راهکارها برای تامین سرمایه در گردش صنایع تولیدی است.

تامین مواد اولیه

از دیگر اقداماتی که وظیفه آن بر عهده دستگاه های دولتی است، تامین مواد اولیه برخی صنایع از طریق عقد قرارداردهای بین المللی است. بارزترین مثال در سال جاری، عدم تامین نهاده های دامی بود که آسیب بسیاری به این بخش از صنعت وارد کرد و شاهد بودیم که بسیاری از شرکت های تولیدی مرغ و جوجه، جوجه های تولیدی بسیاری را به دلیل عدم توانایی تامین نهاده، دفن نمودند.

مبارزه با فسادهای مالی

مسئله دیگری که بیشتر توسط دستگاه قضایی کشور باید مورد اهمیت قرار بگیرد، مبارزه جدی با فسادهای مالی است که در دو سال اخیر شاهد وقوع آن هستیم. این مبارزه جدی و صحیح در این بخش باعث مدیریت صحیح سرمایه های داخلی و دولتی می گردد و از هدر رفتن ارزهای دولتی در بخش های غیر ضروری جلوگیری خواهد کرد. در سال گذشته تنها با بخشی از ارزهای دولتی که توسط دولت به درستی تعیین تکلیف نشدند، می شد تمام نیازهای صنعت دام و طیور کشور را تامین نمود.

تصویب قوانین حمایتی

این مسئله بیشتر متوجه مجلس نمایندگان و قوه مقننه کشور است که با تصویب دو فوریتی طرح های حمایتی و تخصیص و مدیریت بهتر بودجه، به نیازهای اساسی صنایع بپردازند و در جهت تامین این نیازها گام بردارند. مجلس در بحث توجیه بودجه کشور و وضع قوانین حمایتی، نقشی بسزایی در رشد و توسعه صنایع در سال جهش تولید ایفا خواهد نمود. (4) و (5)

نتیجه گیری و جمع بندی

خط مقدم جبهه اقتصادی کشور، صنایع تولیدی آن هستند و تولید، مهم ترین رکن پیروزی بر تحریم ها و رفع مشکلات داخلی کشور است. تحقق شعار جهش تولید در گروی تامین نیازهای اساسی صنایع است و دولت با برنامه ریزی صحیح و حمایت از صنایع، باید در جهت رفع این نیازها اقدام نماید.

اساسی ترین نیازهای صنایع در حال حاضر تامین سرمایه در گردش از طریق بازارهای مالی داخلی و جذب سرمایه گذارهای خارجی، تامین مواد اولیه و تکمیل چرخه تولید، ایجاد زیرساخت های لازم جهت افزایش تولید، تصویب قوانین حمایتی و طرح های تشویقی مالیاتی برای صنایع پیشران در کشور است که البته تامین تمامی این نیازها، مستلزم تمرکز و اهتمام هر سه قوه اصلی کشور خواهد بود.

پی نوشتها