ترتّب، در اصطلاح اصولیین و فقها عبارت از اجتماع دو حکم فعلی است، در موضوع واحد، یا در دو موضوع در وقت واحد، به طوری که مکلّف قادر به امتثال آن دو با هم نبوده باشد، و این دو حکم یکی مطلق و دیگری مشروط به...

تراویح، صیغه‌ی جمع است و مفرد آن «ترویحه» می‌باشد. نمازی است مستحب نزد مذاهب اهل سنت که در شبهای ماه رمضان پس از نماز عشاء به صورت جماعت برگزار می‌کنند - تعداد آن نزد ابوحنیفه و شافعی و ثوری 20 رکعت با...

تراخی، در اصطلاح علم اصول در مقابل فور و یکی از مباحث باب امر است، در این بحث تراخی، به معنای تأخیر انداختن امتثال امر استعمال شده است، بحث این است: آیا صیغه‌ی امر دلالت بر فور دارد یا تراخی؟ آنگاه که...

تراب، در لغت به معنای خاک می‌باشد و گاهی نیز نام زمین اطلاق می‌گردد و مقصود خاک زمین است. نام خاک و زمین در بسیاری از آیات و روایات آمده است، خداوند هنگام اشاره به منشأ و بازگشت انسان از خاک یاد می‌کند...

تذکیه در اصطلاح فقه عبارت از خارج کردن حیات است از حیوان حلال گوشت با روش خاص. حیوان یکی از منابع تغذیه‌ی انسان است، هر ملتی به ناچار حیوانات را می‌کشد، تا از آن تغذیه کند، ولی روش کشتن حیوان و آداب و...

تذکرة الفقهاء، از مشهورترین کتب فقهی استدلالی شیعه‌ی امامیّه، به زبان عربی، تألیف آیةالله جمال‌الدین ابومنصور شیخ حسن بن سدیدالدین یوسف بن المطهّر، معروف به علامه‌ی حلی (م 726 ق). این اثر نفیس از جمله...

تدلیس، تدلیس در خرید و فروش، یعنی: پوشاندن عیب کالا از مشتری، (لسان، قاموس) گوئی شخص تدلیس کننده اوضاع و شرایط را، تاریک و مبهم می‌کند تا مبیع آنچنانکه هست، جلوه نکند و واقعیت آن روشن نگردد. در مصباح الفقاهه...

تدبیر، اصطلاح فقهی، در لغت از صیغه «دبر» که به معنی پایان و پشت سر هر چیزی آمده است و در اصطلاح فقهی به معنی «آزاد کردن برده پس از مرگ صاحبش» می‌باشد.

تخییر، اصطلاحی در دانش اصول فقه، که در مواردی به شرح زیر به کار می‌رود: الف) تخییر در دوران بین محذورین: اصولیین معتقدند در صورتی که مکلفی به اصل تکلیف آگاه باشد اما نداند که وی موظف است آن عمل را انجام...

تخطئه، تصویب، در اصطلاح علم اصول در مورد مُخطی و یا مُصاب بودن مجتهد در نیل به احکام واقعیه به کار می‌رود. مخطئه کسانی هستند که معتقدند: با قطع نظر از مؤدای دلیل و رأی مجتهد، احکام و موضوعهایی واقعی وجود...