اولين عامل در فهم تأويل، آشنايي به زبان و سبک بيان قرآن است. خداوند، کساني را به پيامبري مبعوث کرده است که به زبان مردم سخن مي گفته اند و پيامبر اسلام (صلي الله عليه و آله و سلم) نيز از اين امر، مُستثنا...

آيا غير از خداوند، انسان ها نيز بر تأويل قرآن واقفند يا خير؟ خصوصاً با توجه به اين که وقف بر « الله » در آيه ي « وَمَا يَعْلَمُ تَأْوِيلَهُ إِلَّا اللّهُ » (1)، وقف لازم باشد.

قرآن کريم داراي دو وجه است: از اين دو وجه، گاهي به عنوان ظاهر و باطن، گاهي حد و مطلع و گاهي تنزيل و تأويل نام برده شده است. اين سه تعبير، تقريباً با هم برابرند، جز اين که هر يک با تحليلي که خواهد آمد،...

در کتب شيعه و اهل سنت، رواياتي آمده است به اين مضمون که: قرآن داراي ظاهر و باطن و حَدّ و مَطْلَع است. در اين بخش، ضمن نقل اين دسته از روايات، به شرح اصطلاحات مذکور خواهيم پرداخت.

براي ارائه ي معناي جامع و کامل از تأويل، نگاهي گذرا به سه دسته از روايات لازم است: 1. رواياتي که در آنها تأويل در مقابل تنزيل به کار رفته است.

مراد از جريان هاي تأويلي، جرياناتي است که در تأويل قرآن، راه و روش اشتباهي را در پيش گرفته و الفاظ و آيات قرآن را بر اموري که با عقل و شرع مخالف است حمل کرده اند.

کاربرد واژه ي تأويل در آيات قرآن کريم، انگيزه اي براي بحث هاي گسترده درباره ي « تأويل » و به ويژه « تأويل قرآن » شده است. اين واژه در قرآن، هفده بار در 15 آيه و 7 سوره آمده است. در آيات 7 سوره ي آل عمران...

جهت روشن شدن معناي تأويل و سير تحول آن، اين واژه را در کتب لغت به ترتيب تاريخي مورد بررسي قرار مي دهيم.

محي الدين بن عربي از جمله عارفان گران مايه اسلامي است. تأليفات او نشان از تبحّرش در علوم ظاهري و باطني دارد. برخي، ملاحظاتش را در بسياري از موارد، فصل الخطاب محذورات و مکاشفاتش کشف الحجاب مستورات شمرده...

روش تفسير باطني که گاه با عناويني چون اشاري، عرفاني، شهودي، رمزي، صوفي و ... از آن نام برده مي شود، از جمله روش هايي است که مباحث پردامنه اي پيرامون آن درگرفته و همواره موافقان و مخالفان بسياري داشته است....