در تاریخ تمدن اسلامی، قرن یازدهم هجری قمری، درخشندگی خاصی دارد. عالمان بزرگی چون میرداماد، شیخ بهایی، میرفندرسكی، صدرالمتألهین، محمد تقی مجلسی، فیض كاشانی، محقق سبزواری، محمد باقر مجلسی، محقق

اصلاحگری، دغدغه اصلی و اساسی سبزواری است و یک مصلح بیش از هر چیز به انحطاط و راه های خروج از آن می اندیشد، از این رو، در این مقاله نشان خواهیم داد که سبزواریِ مصلح چگونه درصدد ارائه راهکارهایی برای حفظ

یکی از ویژگی های تفکر سیاسی مصلحان، مانند سبزواری تأکید بر حقوق مردم و دفاع از حقوق آنان در مقابل دولت و تحریض و تشویق و توصیه دولت به مراعات حقوق آنان است. سبزواری در جای جای آثار خویش، به ویژه در

سبزواری بدون این که تعریف دقیقی از مشورت و مشاورت بدهد، وارد بحث ضرورت مشورت شده است. به نظر وی ضرورت مشورت از این جا ناشی می شود که برای یک فرد امکان دسترسی به تمامی جوانب یک مسأله وجود ندارد.

«باید دانست که پادشاهان که به یکدیگر رسول می فرستند، نه مقصود همان باشد که در نامه و پیغام مذکور می شود، بلکه غرض افتاده که به قدر امکان بر کما هی حالات آن پادشاه و ملک او اطلاع حاصل شود».(6) سبزواری در...

بر پادشاه «واجب» است که از احوال لشکر و رعیت و دور و نزدیک و دوست و دشمن باخبر باشد. در غیر این صورت جریان امور از عدالت خارج شده، سرانجام موجب زوال دولت خواهد شد؛ زیرا اگر ظلمی واقع شود و جبران

به نظر سبزواری وجود اهل شمشیر و سپاهیان و شجاعان و پاسبانان در نظام عالم از آن جهت ضروری است که بر طبع بنی آدم فساد و غلبه مستولی است و از همین رو بسیاری از مردمان ستمگر متغلّب به دنبال این هستند که تا...

در نظر محقق سبزواری از آن جا که طبع انسان ها به تملک و تصرف حقوق دیگران گرایش دارد، صحنه بین الملل محل نزاع و کشمکش است. در این زمینه چنین می نویسد:

شخص پادشاه باید به وضع خود و دربار سروسامان دهد. در این خصوص، سبزواری توصیه کرده که پادشاه خوب است زندگی پادشاهان پیشین را مطالعه کند و اگر در شیوه زندگی آنان قوانین بهتری است آن قوانین را معمول دارد.

انتخاب افراد برای مناصب حکومتی باید بر اساس شرایط و ضوابط صحیح باشد. مهم ترین این شرایط از نظر سبزواری از این قرار است: