قاآنی، در مقام مهم‌ترین شاعر قرن نوزدهم ایران و شخصیتی برجسته در نهضت بازگشت ادبی، حیات شعری خود را در محیطی آغاز كرد كه شاعرانش می‌كوشیدند شكوه و عظمت گذشته را بازیابند؛ شكوه و عظمتی كه به زعم ایشان

- تفکیک شخصیتهای اهورایی و اهریمنی و ایرانی و انیرانی و شخصیتهای نیمه ایرانی و نیمه انیرانی و نیز شخصیتهای اهورایی و ایرانی محروم از فر و تأیید الهی (به علت پندار بد و کردار زشت یا سرنوشت شوم) اگرچه نمیتواند...

1) چاپ «تورنر ماکان» براساس نسخ متعدد. 2) چاپ «ژول مول» براساس نسخ متعدد. 3) چاپ «ژان اگوست وولرس»: بر پایه‌ی دو چاپ تورنرماکان و ژول مول، با بعضی تصرفات و تصحیحات (ناتمام، تا پایان کار دارا پسر داراب...

قراین مختلف نشان می‌دهد که از آغاز نشأت شعر فارسی دری تا روزگار فردوسی دو جریان در شعر فارسی وجود داشت، نخست جریان شعر رسمی مانند رودکی و عنصری و ناصرخسرو، دوم جریان شعر ملی مانند مسعودی مروزی و

این قبیل اشعار که از وجود آرمان و سنت تشکیل و تکوین قومیت و ملیت «ایران»، البته با تفاوت‌های مشخص و گاهی مبهم با مفهوم امروزین آن، حکایت می‌کند؛ بی‌هیچ ابهامی از عکس‌العمل آرمان ملی در برابر سلطه‌ی عناصر...

آرمان مبارزه‌ی دائم نیکی و بدی بزرگ‏ترین رشته‌ی حکمت‌آمیز سرتاسر شاهنامه، بخصوص قسمت اساطیری و پهلوانی آنست. البته در قسمت اساطیری چنین مبارزه‌ای براساس اعتقادات باستانی طراحی شده و دخالت نبوغ فردوسی در...

در شاهنامه در چهارچوب حماسهای بزرگ چند تراژدی و چند اثر غنایی و چند حماسه‌ی تمام عیار روایت شده که هر یک به تنهایی با حماسه‌های مشهور جهانی برابری می‌کنند. زال و رستم و اسفندیار و سیاوش و سهراب و افراسیاب...

تضاد‏های کلی و غیر قابل اغماض در شاهنامه بزرگترین قرینه‌‌ی پیروی بی‌چون و چرای فردوسی از منابع و اسناد و وفاداری و امانت او در نقل روایات است. به نظر ما از جمله‌‌ی این تضاد‏ها مسائلی از قبیل وجود دو سیمرغ...

بحث دانشوران درباره‌ی خداینامه و یا خداینامه‌های پهلوی و شاهنامه‌های منظوم، مانند شاهنامهی مسعودی مروزی، و شاهنامه‌های منثور، مثل شاهنامه‌ی ابوالمؤید بلخی و ابوعلی بلخی و شاهنامه‌ی نثر ابومنصورین (ابومنصور...

قضاوت درباره‌ی ارزش‏‏های اثری که در یک هزاره بزرگ‏ترین اثر ملی ایرانیان و مورد علاقه و ستایش همگان بوده، برعکس آنچه در نظر اول تصور می‌شود، بسیار دشوار است؛ زیرا احتمالاً هرگونه قضاوت ستایش آمیزی در این...