پرسش اصلي ما در اين پژوهش، اين است كه: «آيا وجود جهان خارج جسماني اثبات‌پذير است؟» نويسنده ابتدا تلاش كرده است، با بررسي متون و منابع فلسفة اسلامي، گزارشي اجمالي از ديدگاه فيلسوفان مسلمان درباره «اثبات...

فیلسوفان تحلیلی معاصر، وجودشناسی را شاخه ی معرفتی مستقلی به شمار نمی آورند و به همین علّت، هر گونه بحث درباره ی رئالیسم متافیزیکی را نامشروع و بی معنا تلّقی می‌کنند. نویسنده در این مقاله، با محور قرار...

از ديرباز در غرب و شرق، فيلسوفان و زبان‌شناسان بسياري به مبحث الفاظ لاوجود پرداخته‌اند. سؤال اساسي در اين ‌باره همواره اين بوده است كه چگونه مي‌توان واژه‌هايي همچون «رستم» را كه به چيزي در جهان خارج ارجاع...

در برخي تفاسير فلسفي از احتمال، مانند تفسير كلاسيك، تفسير منطقي و تفسير معرفت‌شناختي، رجوع به مجموعه‌اي به نام فضاي نمونه يا فضاي وصفي براي محاسبه ي احتمال لازم است. در اين محاسبات، براساس اصل عدم تفاوت،...

فيلسوفان مسلمان تا پيش از ملّاصدرا، اغلب حركت جوهري را انكار و آن را نقد مي‌كردند. سرانجام، ملّاصدرا در حكمت متعاليه ي خود به تجزيه‌ و تحليل دقيق حركت جوهري پرداخت؛ به گونه‌اي كه اعتقاد به اين حركت نقشي...

نظريه «فطرت» در آغاز به عنوان نظريه اي فلسفي و به منزله نظريه اي روان شناختي- معرفت شناختي، که مشتمل بر عناصر و ايده هاي متعدد و متنوعي است، محور تحقيقات بسياري از فلاسفه در قرن هفدهم بود. اين نظريه از...

بررسي انواع و اقسام حق يکي از مباحث مهم حوزه شناخت «حق» شمرده مي شود. اصولاً آيا حق منحصر به نوع واحد است يا انواع مختلفي دارد؟ در صورت منحصر نبودن حق به نوع واحد، ملاک تقسيم بندي آن چيست؟ در يک نگاه کلي...

بدن ابزاري براي نفس مجرد انساني است که به وسيله آن مي تواند استعدادهاي نهفته خود را متبلور و شکوفا سازد. نفس، پس از قطع علاقه از بدن، در وعائي ديگر به نام عالم «برزخ » يا عالم «مثال»، يا تعلق گرفتن به...

معناى اول عبارت است از « غريزه‏اى كه انسان به وسيله آن از حيوانات امتياز مى‏يابد و آماده پذيرش دانشهاى نظرى و انديشيدن در صنعتهاى فكرى مى‏شود و كودن و هوشمند در آن يكسان هستند. حكما اين معناى عقل را در...

در اين نوشتار سعى شده است كه برداشتهاى ملاصدرا و علامه مجلسى درباره مفهوم عقل در روايات «كتاب العقل و الجهل» اصول كافى، مورد تحقيق و كاوش قرار گيرد. مطالب در دو بخش تنظيم شده است: بخش اول، درباره تبيين...