مسیر جاری :
قاعده «بسيط الحقيقه» در «الهيات» صـــدرا و «منادشناسى» لايب نيـتس
قرن هفدهم، قرن پيدايش معناى بساطت و مفاهيم متلازم آن يعنى عدم تناهى و كلّيت در تفكر فلسفى است. اين مفهوم در فلسفه هاى صدرايى و دكارتى منشأ تحولات بسيار در مباحث علمى و فلسفى گرديد. بساطت و لوازم آن يعنى...
قاعدة فرعيّه و وجود محمولي
«ثبوت شيء لشيء فرع ثبوت المثبت له» قاعدهاي فلسفي و كلامي موسوم به «قاعدة فرعيّه» و مفاد آن ثبوت محمول براي موضوع فرع بر ثبوت موضوع است.
اين قاعده از دير زمان ذهن فيلسوفان...
نقدی بر جايگاه فلسفی مواد ثلاث
فيلسوفان برجسته ما و از آن جمله ملاصدرا مواد ثلاث را برخوردار از جايگاه فلسفی دانستهاند([1]), هر چند ملاصدرا آن را بعينه همان جايگاه منطقی مواد ثلاث تلقی کرده است.([2]) او فرق اين دو را تنها از آن حيث...
مقايسه قاعده امكان اشرف ملاصدرا و اصل تكافؤ علّي دكارت
يكي از مهمترين وجوه مطالعه فلسفي، فلسفه تطبيقي يا همان تطبيق و مقايسه انديشههاي فيلسوفان است كه بوسيله آن ميتوان زواياي گوناگون انديشههاي آنان را بدست آورد چرا كه فلسفه تطبيقي يكي از بهترين راههاي مشخص...
عالم مثال و تجرد خيال
يكى از مباحث مهم فلسفه ملاصدرا اثبات عالم مثال (world imagination) و تجرد خيال ( abstraction imagination) است. در ميان حكماى اسلامى، حكماى مشاء
(peripatetic) ، بويژه شيخ الرئيس (رحمة الله)(disjunctive)...
عرض ذاتي به عنوان معيار تمايز علوم
در اين مقاله ابتدا معيارهاي طبقه بندي علوم بررسي شده سپس قول مشهور مبني بر تمايز موضوعات به عنوان معيار تمايز علوم و نيز رابطة موضوع علم با عرض ذاتي مورد نقد و بررسي قرار گرفته است. آن گاه اقوال مختلف...
شرق شناسى و فلسفه
الیور لیمن (Oliver Leaman) دانشیار فلسفه در دانشگاه جان مورز لیورپول است و تخصص اصلى او در فلسفه اسلامى قرون میانه مى باشد. وى اخیرا در کنار دکتر نصر ویراستارى مجموعه دو جلدى تاریخ فلسفه اسلامى را با عنوان...
زيبايى شناسى در فلسفه اسلامي
فيلسوفان بزرگ مسلمان, اثرى كه منحصراً به زيبايى شناسى بپردازد, تأليف و تصنيف نكرده اند. با اين حال, نوشته هاى آنها به موضوعاتى اشاره دارد كه ممكن است فيلسوفان معاصر, آن موضوعات را تحت عنوان زيبايى شناسى...
نفس و رستاخيز
«قيامت» يا روز برهم ريختن نظم و شكل طبيعت، صحنه «حشر»، يعني حضور همه افراد بشر و اشياء، را بدنبال دارد. بگفته ملاصدرا زمان، سبب تفرق مردم در طول زمان است وقتي زمان و مكان كه دو عامل پراكندگي بشر هستند...
سويه هاي معرفت آفرين نفس
در مكتب فلسفي حكيم صدرالدين شيرازي، نفس، حقيقتي است كه در دو جنبة علمي و عملي داراي شئوناتِ گوناگون و فعليّت هاي متكثر است. بخشي از فعاليت هاي نفس، ادراك صورت هاي علمي است و بخشي ديگر كنش ها و رفتارهاي...