در این ابیات مولانا به طور کلی درباره‌ی اولیای حق سخن می‌گوید: وجودشان مانند خم‌هایی است که راه به دریای الهی دارد و واحد کالألف‌اند؛ یک تن که به هزار تن می‌ارزد و درصد نسل و مردم صد روزگار و دوران، اثر...

پادشاهی بر ندیمی خشم گرفت و خواست با شمشیر سرش را از تنش جدا کند. از درباریان کسی را جرأت شفاعت نبود، به جز یکی از خواص شاه به نام عمادالملک که در شفاعت و پا درمیانی، مانند محمد مصطفی(صلی الله علیه و آله...

هر کسی به اندازه‌ی نورانیت دلش و به مقدار صیقلی که بدان داده، می‌تواند امور غیبی را مشاهده کند. هر چه بیشتر قلبت را با ذکر خدا و دوری از گناه صیقلی دهی، بیشتر به اسرار غیبی واقف می‌شوی. مولانا «صیقلی»...

در این ابیات رابطه‌ی پروردگار با بندگان خاص و حالت خاصان در پیشگاه حق، به رابطه‌ی متقابل شاهان با ندیمان و نزدیکان تشبیه می‌شود، که برای نزدیکان تشریفات و موانع کنار می‌رود و گرمی و لطف جای قدرت‌نمایی...

در این ابیات مولانا دلسوزی و شقفت اولیاء‌الله را مطرح می‌کند. گوسفندی از دست موسای کلیم‌الله فرار کرد. موسی شتابان به دنبال او دوید و از شدت دویدن پاهایش تاول زد. گوسفند آن قدر دوید که دیگر از شدت خستگی...

مولانا معتقد است که نباید فقط به ظاهر قرآن متمسک شد، زیرا این ظاهر‌بینی همان دردی بود که گریبان ابلیس را نیز گرفت و موجب شد که او فقط به ظاهر آدم نظر کند و از باطن قاهر او غافل شود. حفظ کلمات قرآن کریم،...

مولانا از حسام‌الدین سخن ‌می‌گوید و تا آن جا‌ می‌رسد که هر چه مدح مردان و بزرگان را گفته‌ام ، نیز ستایش حسام‌الدین بوده است، زیرا رجال‌الله همه تن واحد‌اند. مولانا به حسام‌الدین ‌می‌گوید: تو در میان آفریدگان...

انسان کامی و ولیّ واصل، واسطه‌ی افاضات الهی به خلق است. هر کس که از حیث روحی و کمال معنوی به انسان کامل نزدیک‌تر باشد از فیض بیشتری مستفیض می‌گردد. تا می‌توانی در راه خشنودی انسان کامل تلاش کن تا او نیرومند...

سخن از عهد ازل است، پیش از آن که خلقت مادّی و صوری ما پدید آید. آن دیان دین، (پروردگار) در آب و گل خلقت آدمی نهال عقل می‌کاشت ما کجا بودیم؟ آن گاه که خداوند آسمان را از کتم عدم آفرید و بستر زمین را واگسترید...

مولانا می‌گوید: «حکایت‌های ما جلوه‌گاه خود ما و شخصیت ماست. من در ناله‌های خود محو می‌شوم تا در میان بندگان حق به خاک می‌افتم و خود را ناچیز می‌بینم. پس اینها که می‌گویم قصه نیست، وصف حال خود ماست. راندگان...