سنّت‌های الهی در نهج‌البلاغه

سنّت، راه و رسم و روشی است که استمرار داشته باشد. «سنّتی نبی» طریقت اوست. و «سنّت خدا» گاهی به طریقه‌ی طاعتش اطلاق می‌شود چنانکه فرمود: «سُنَّت...

يکشنبه، 12 دی 1395

معناشناسی توحید در نهج‌البلاغه

«توحید» به معنای «واحد» دانستن خداوند است. «واحد» در زبان عرب متحمل معانی گوناگون می‌باشد. در کلمات امیرمؤمنان (علیه‌السلام)، معانی مختلف «واحد»...

يکشنبه، 12 دی 1395

بن‌مایه‌ها و مصداق‌های پایداری در صحیفه‌ی سجّادیه

نیایش‌های صحیفه، تنها نمود «عشق»، «نیاز» و «خواستن» انسان در برابر پروردگار نیست، بلکه دو بُعد اساسی دیگر، یعنی؛ «آگاهی» و «پایداری» نیز در آن...

شنبه، 15 آبان 1395

یادداشتی کوتاه پیرامون کتابی کهن از شمال ایران درباره فقه ناصر اطروش

در سفری که سال گذشته به واتیکان داشتم، عکسبرداری شماری از نسخ خطی آنجا را برای مرکزی در ایران سفارش دادم. از آن جمله نسخه ای ارزشمند درباره فقه...

چهارشنبه، 1 ارديبهشت 1395

هویت واقعی کتاب اثبات الرجعة منسوب به فضل بن شاذان

در مقاله "کتاب الملاحم فضل بن شاذان" در رابطه با کتابهای فضل بن شاذان در زمینه موضوعات قائمیت، رجعت و ملاحم سخنی رفت. در آنجا گفته شد که کتاب...

چهارشنبه، 1 ارديبهشت 1395

نور الحقیقة ونَور الحدیقة

بدون هیچ توضیح مقدماتی باید این نکته را متذکر شوم که کتابی که توسط جناب سید محمد جواد جلالی و با مقدمه عالمانه استاد سید محمد حسین جلالی، سالها...

چهارشنبه، 1 ارديبهشت 1395

نوادر المعجزات؛ کتابی غیر اصیل

سالها پیش از سوی مؤسسة الامام المهدی در قم و زیر نظر آقای سید محمد باقر موحد ابطحی کتابی به نام نوادر المعجزات منتشر شد، که بر روی جلد و در مقدمه،...

چهارشنبه، 1 ارديبهشت 1395

نمونه ای از دفاتر محدثان: کتاب الاختصاص منسوب به شیخ مفید

عدم صحت انتساب مجموع کتاب الاختصاص به دانشمند و متکلم و فقیه بلند مرتبه امامیه، شیخ مفید امر بسیار روشنی است و در این مورد کمترین تردیدی وجود...

چهارشنبه، 1 ارديبهشت 1395

نسخه تفسیر ما نزل من القرآن فی أهل البیت؛ اثری از جعفر بن محمد بن مالک الفزاری

در مقاله مربوط به حسین بن سعید بن الأزهر، دو منبع از منابع تفسیر فرات را معرفی کردیم(در سایت کاتبان). تفسیر فرات کوفی منابع دیگری نیز دارد. از...

چهارشنبه، 1 ارديبهشت 1395

کتابی کلامی از یک نویسنده اهل بیهق

آقا بزرگ تهرانی در الذریعة (۲۲/۱۲۱)، کتابی کلامی را از یک نویسنده بیهقی معرفی می کند که در آن نویسنده از هم شهری خود، فرید خراسان ابن فندق و...

چهارشنبه، 1 ارديبهشت 1395

کتابخانه ابن شهرآشوب

اتان کلبرگ در کتابی گرانقدر، بر اساس آثار موجود ابن طاووس، مجموعه آثاری را که او در کتابخانه گرانقدر شخصی خود و یا در کتابخانه های عمومی و خصوصی...

چهارشنبه، 1 ارديبهشت 1395

کتاب النصوص شیخ صدوق

کتاب النصوص شیخ صدوق از کتابهای مهمی در رابطه با اثبات امامت امامان و تسلسل امامت و روایات دوازده امام بوده که متأسفانه علی الظاهر از میان رفته...

چهارشنبه، 1 ارديبهشت 1395

کتاب المبانی لنظم المعانی ابن بسطام الطحیری کرامی مذهب

حدود شش سال پیش مقاله ای از نویسنده این سطور در کتاب ماه دین منتشر شد درباره کرامیه که در آن پاره‌ای از متون کرامی تازه‌یاب را معرفی و تحلیل...

سه‌شنبه، 31 فروردين 1395

کتاب المناقب؛ کتابی غیر اصیل

چند ماهی پیشتر به مناسب مقاله ای برگرفته از کتاب در دست آماده سازی نویسنده این سطور با عنوان میراث غلات، در رابطه با کتاب عیون المعجزات در همین...

سه‌شنبه، 31 فروردين 1395

رشید الدین فضل الله و یکی از نفیس ترین نسخه های خطی اسلامی

شخصیت خواجه رشید الدین وزیر فضل الله بن ابی الخیر بن عالی (یا غالی) هَمَدانی از برخی جهات در تمدن اسلامی بی نظیر است. علاوه بر نقش و سهم سیاسی...

سه‌شنبه، 31 فروردين 1395

سندی از جامعه‌ی علمی ری در سده پنجم قمری

یکی از مهمترین خاندانهای اهل علم در ری در سده های پنجم و ششم قمری، خاندان خزاعی نیشابوری است که اصلا اهل نیشابور بوده اند، اما از اوائل سده پنجم...

سه‌شنبه، 31 فروردين 1395

تفکیک و تعیین هویت پنج کتاب از حسن بن سلیمان حلی

از دوران صفویه وسیله علامه مجلسی و شماری دیگر از دانشمندان و محدثان امامیه، از آثار حدیثی عالمی به نام عز الدین ابو محمد الحسن بن سلیمان بن محمد...

سه‌شنبه، 31 فروردين 1395

تعلیق شرح جمل العلم کراجکی

چند سالی پیش آقای یعقوب جعفری مراغی کتابی به نام شرح جمل العلم والعمل منتشر کرد که شرحی بود تازه بر کتاب جمل العلم والعمل شریف مرتضی. از شروحی...

سه‌شنبه، 31 فروردين 1395

پیدا شدن اعتقادنامه‌ای امامی از حدود سال 490 قمری

در مجموعه ای که در کتابخانه کوپریلی موجود است و من تنها عکسی نه چندان مطلوب از چند صفحه آن را در اختیار دارم؛ برگی از رساله ای یا کتابی دیده...

سه‌شنبه، 31 فروردين 1395

تاریخ الائمة سعد اشعری و کتاب الضیاء او

سعد بن عبد الله اشعری، دانشمند عالی مقام قم، یکی از بزرگترین و پر تأثیر ترین محدثان امامیه در عصر غیبت صغری است که سهم مهمی در فقه، حدیث و مباحث...

سه‌شنبه، 31 فروردين 1395