فرهنگ زنان نویسنده و شاعر ایران

نویسنده: اکبر رضی زاده
منبع: راسخون

ادبیاتِ هنری (شعر، داستان، نقد و....) کوتاه زمانی است که به صورت مدرن و امروزین با توجه به ادبیات مدرن اروپا، به کشور عزیز ما راه یافته است. حدود یک قرن. یعنی از حوزه‌ی مشروطیت تا امروز. که همین زمان اندک توانسته است تاریخ ادبیات فارسی را به جهانیان معرفی کند.
در سده‌ی اخیر تأثیر برخورد مظاهر تجددّ غرب - خصوصاً اروپا - با جامعه ای سُنتی به شکل بحرانی همه جانبه در سیاست و فرهنگ و ادبیات ایران بروز کرد. به طوری که اندیشمندان و صاحبان قلم، چه در زمینه‌ی شعر، چه داستان، دیگر مجبور نیستند برای بیان مقاصد خود از فرم های سنتی و سبک و سیاق های متقدمین و اندیشه های کهنه‌ی ایشان متابعت کنند.
نخستین کسانی که ادبیات کلاسیک را از حالت سنتی - با توجه به ادبیات مدرن غرب - به سمت ادبیات مدرن سوق دادند، در زمینه‌ی شعر «نيما يوشيج» و در قلمرو داستان «سيد محمد علي جمالزاده» را باید نام بُرد. که نیما با شعر «افسانه» و جمالزاده با مجموعه‌ی «يکي بود، يکي نبود» وادی ادبیات نوین و پویا را برای ما به ارمغان آوردند.
در میان نویسندگان و شعرای معاصر که با آثار خود باعث اعتلای فرهنگ نوین شدند، تعداد نسبتاً زیادی خانم بودند که تا قبل از حوزه‌ی مشروطه حضور بانوان در عرصه های سیاسی فرهنگی و ادبی- اگر نگویم بی نظیر- دست کم، کم نظیر بوده است.
غرض اصلی از راندن این سطور در واقع بیان واژگانی از بانوان هنرمند کشور بوده، که متأسفانه رفرانس مشخصی از فرهنگ نویسندگان و شعرای مؤنث در دسترس نبود و با تلاش فراوان توانستم این فهرست را تهیه کنم.
اما قبل از اینکه با بانوان فرهیخته‌ی کشور آشنا شوید، تذکر چند نکته ضرور می نماید:
1. فرهنگ دانشوران مذکور بر اساس فایلینگ (برگه آرایی) کتابخانه ملی ایران، که مأخوذ از کتابخانه کنگره آمریکا (L. C) می باشد تنظیم شده است. نحوه‌ی ارائه‌ی اطلاعات کتابخانه کنگره به شرح جدول زیر می باشد:
مثال:
دانشور، سیمین، 1300-1390، «سووشون»

2. چنانچه شناسه ای از فرد مذکور یافت نشده باشد، در جدول فوق، جای شناسه‌ی یافت نشده خالی مانده است.
مثال:
اعتصامی، پروین، - 1320، «دیوان اشعار»
3. به علت فراوانی آثار بعضی از نویسندگان، فقط یک کتاب از هر کس نقل شده است
4. هر چند که در تهیه و نگارش «فرهنگ زنان نویسنده و شاعر معاصر» نهایت کوشش به عمل آمده که کسی از قلم نیفتاده باشد، ولی ممکن است این اتفاق رخ داده باشد.
با آرزوی موفقیت برای جامعه‌ی اهل قلم کشور.

حروف الفبا	نام فامیل بر اساس الفبای فارسی	نام کوچک	تاریخ تولد	تاریخ وفات	یک اثر معروف
الف	اعتصامی ارسطویی آقایی احمدی الیاتی اصلانپور افتخاری آرمین	پروین شیوا فرخنده پگاه میترا سمیرا پریا منیژه	1285 1340 1335 1353 1329 1343 -1324	1320	دیوان اشعار مرغ آیین تپه های سبز روی سُل پایانی مادمازل کتی کوه های آسمان چکمه های سُربی راز لحظه ها
ب	بهبهانی برازجانی بهرامی	سیمین فریده میهن	1306 1333 1326	1393	یاد بعضی نفرات قناری های لال هفت شاخه‌ی سرخ
پ	پروین روح	شهلا	1335		حنای سوخته
ت	تاجبخش تجار توانگر توسلی تفتی	غزل راضیه فرشته ناهید رؤیا	1321 1326 1343 1324 1345		دوست نادیده کوچه اقاقیا خانه ها و خیابان ها دوشیزه آگنی سایه لای پوست
ج	جافری جمالی جدیدی	نسرین رُزا سپیده	1329 1356 1355		زخم سایه و بید دهن کجی به تو خواب دختر دوزیست
چ	چمنکار چهار محالیان	روجا عاطفه	1360 1360		رفته بودی برایم کمی جنوب بیاوری معشوق کاغذی
ح	حاجی زاده حجازی حجازی	فرخنده بنفشه خاطره	1332 1333 1340		خاله‌ی سرگردان بیسکویت نیم خورده اندوه زن بودن
خ	خردمند خدیوی خمسه عشری	فریده مهین اعظم	1336 1332 1352		محبوبه‌ی شب سکوت جنگل زخمی آواره عشق (ویراسته اکبر رضی زاده)
د	دانشور دانشور داور	سیمین مهین میترا	1300 1344	1390	سووشون شام شب عید خوب شد به دنیا آمدی
ذ	ذوالفقاری ذوالفقاری	اعظم سادات نرگس	1342 1349		گلهایی از گلستان دیوار سنگی
ر	رازی روانی پور راکعی رحیمی	فریده منیرو فاطمه فهیمه	1317 1333 1333 1331	1393	عطر مه آلود شامگاه کولی کنار آتش سفر سوختن اتوبوس
ز	زواریان زیبایی زاهدی زهره یی	زهرا منیژه فاطمه منصوره	1340 1348		مستانه غبار دل از کیمیای عشق غروب روی دیوار گلی
س	سپه زاد ساری	شکوه فرشته	1328 1335		کنسرت بهار پژواک سکوت
ش	شریف زاده شاه حسینی	منصوره مهری	1332 1332		یک عکس فوری طبیعت و شعر
ص	صدیقیم صارمی صفار زاده صابری صادقی	فریبا سهیلا طاهره پری لیلا	1338 1333 1315 1311 1356		شبی که آخر نداشت تقویم طنین در دلتا مرغ باران وقتم کن که بگذرم
ط	طاهری مجد طباطبایی	مریم ناهید	1353 1337		آخشیگان بانو و جوانی خویش
ع	عباسی علیزاده علوی	ری را غزاله طاهره	1341 1325 1338	1375	سی پری چهارشنبه ها خانه ادریسی ها گم شدن یک آدم متوسط
غ	غنی نژاد غزلی	فهیمه طیبه	1330		گهواره های ساکن عشق و حقیقت
ف	فرخ زاد فرخ زاد	پوران فروغ	1312 1313	1345	سلام مادر، محمد؟.... ایمان بیاوریم به آغاز فصل سرد
ق	قهرمان قربانعلی	آزیتا مهرنوش	1341 1347		تندیس های پاییزی در ناتمامی خود
ک	کیانی کاشانی کاویانی کبیری کرم پور	زهره سپیده رقیه ناهید فرزانه	1333 1323 1327 1333		مثل بختک رسم الخط عشق جمعه های بارانی نقطه گریز
گ	گلابگیر اصفهانی گرمسیری گلستانه	مرضیه مژگان حمیرا	1352 1346		دهان کاملا باز هفت زن، هفت داستان
ل	لطیفی	شهلا	1323		رقص سرنوشت
م	مانی محب علی میر قدیری مهویزانی	غزاله مهسا محبوبه الهام	1368 1351 1337		«راز پنهان» ویراسته اکبر رضی زاده نفرین خاکستری روی لبهاشان خنده بود آینه ها
ن	نجات بخش نیلی پور	سارا رضوان	1365 1327		«عطر گل مریم» ویراسته اکبر رضی زاده باران پشت شیشه
و	وفی	فریبا	1341		عمق صحنه
هـ	هوله همراهی هاشمی	مریم لیلا زهرا	1357 1341		در کوچه های آتن دست های آلوده سعادت دنیا
ی	یثربی یزدان پناه یلفانی	چیستا مژگان مهری	1347 1315		پنج پری نیلوفری سواره می رود روزهای خوش

/ج

فرهنگ زنان نویسنده و شاعر ایران

مقالات مرتبط

تازه های مقالات

بیشترین بازدید هفته