نویسنده: محمد جواد زاهدی مازندرانی
مؤلفه ها و ملاک های به کار رفته در تعریف NGO و مفاهیم مرتبط با آن از این قراراند:
-اندازه ساختار سازمانی
-بخش های برنامه عملی
-منابع تأمین مالی
-ساختار عضویت
-وضعیت دوره پروژه
از حیث ساختاری بعضی اصطلاحات به کار رفته در تعریف NGO ها عبارتند از:
-سازمان غیردولتی
-سازمان غیرانتفاعی
-سازمان داوطلبانه خصوصی
-سازمان توسعه ای غیردولتی
-سازمان غیردولتی سازماندهی شده توسط دولت
-سازمان غیر دولتی سازماندهی شده توسط اعطا کنندگان کمک (DONGO)
-سازمان مبتنی بر جامعه محلی
-سازمان مردمی
-سازمان توده ای
-جنبش های اجتماعی
از لحاظ حوزه های عملیاتی (Operational areas) حوزه های عملیاتی اصلی که فعالیت های سازمان های دولتی در حول آن متمرکز است از این قرارند:
-دموکراسی
-آموزش
-توسعه
-سازماندهی اجتماع محلی
توسعه کارآفرینی و همچنین فعالیت در زمینه های محیط زیست، بهداشت، خانه سازی، حقوق بشر، امور زیربنایی، حق انتخاب سیاسی، فقرزدایی، ابزار و استراتژی ها.
همچنین ابزارهای مداخله گری و استراتژی های پذیرفته شده توسط NGOها در فعالیت های معمول در این سازمان ها عبارتند از: سازماندهی جامعه محلی، حمایت تصمیم گیری، انتشار اطلاعات، رهبری توسعه، مشارکت، کارآموزی و توسعه، برگزاری کارگاه ها.
از لحاظ ساختارهای عضویت، زمینه های اصلی زیر را در سازمان های غیر دولتی می توان تمیز داد. لازم به یادآوری است که سازمان های غیردولتی بر اساس این ساختارهای عضویت صرف نظر از ویژگی های شکل شناختی (مرفولوژیک) جهت گیری های کارکردی خاصی نیز پیدا می کنند. مهم ترین گروه های تشکیل دهنده ساختار عضویتی در این سازمان ها از این قراراند: حرفه ای ها، زنان، جوانان، مردم اجتماع محلی، گروه های مذهبی خاص، داوطلبان، دانش آموزان و دانشجویان و سایر گروه های اجتماعی و شغلی که بسته به نوع جوامع ممکن است از حیث پایگاه اجتماعی مراتب منزلتی متفاوتی را اشغال کنند.
از لحاظ ایده های اصلی، با مرور بر ادبیات سازمان های غیردولتی فهرستی از ایده های اصلی مورد توجه در این سازمان ها را می توان به دست آورد که اهم آن ها از این قراراند: سازماندهی فعالیت های توسعه ای به صورت از پایین به بالا، خدمات رسانی های مناسب و به موقع به گروه های آسیب دیده، انجام هدف های خیریه ای، کمک به ایجاد جامعه مدنی، توانمند سازی مردم، خدمت رسانی به مردم اجتماعات بومی و محلی، تحقق هدف های استقلال سیاسی و اقتصادی، پیشبرد هدف های اخلاقی در جامعه، ارتقاء سرمایه اجتماعی، تحقق اهداف پایداری و بالاخره اجرایی ساختن فرایندهای توسعه ای از پایین به بالا.
منبع مقاله :
زاهدی مازندرانی، محمد جواد؛ (1388) نقش سازمان های غیردولتی در توسعه پایدار، تهران: مازیار، چاپ اول
