نویسنده: محمد غفارنیا
عالم برزخ كه در آیه 100 از سوره مؤمنون آمده است، (1) در روایات با تعبیرات مختلف به «عالم قبر»، «عالم ارواح»و«عالم مثال »تفسیر شده است.
امام صادق (علیه السلام) فرمود: البرزخ: القبر و هو الثواب و العقاب بین الدنیا و الآخره و الله ما نخاف علیكم الا البرزخ: برزخ یعنی عالم خبر كه همان پاداش و كیفر میان دنیا و آخرت است. به خدا ما برای شما نمی‌ترسیم، مگر از برزخ. (2)
امیرالمؤمنین علی (علیه السلام) هنگام مراجعت از جنگ صفین در نزدیكی كوفه به كنار قبرستانی كه بیرون از دروازه كوفه قرار داشت رسید. آن حضرت رو به سوی قبرها كرد و فرمود:
((ای ساكنان خانههای وحشتناك، مكانهای تهی و قبرهای تاریك، ای خاك نشینان، ای غریبان، ای تنهایان، ای وحشت زدگان، شما در این راه بر ما پیشی گرفته‌اید و ما نیز به شما ملحق خواهیم شد. اگر از اخبار دنیا بپرسید به شما می‌گوییم: خانه هایتان را دیگران ساكن شدند. همسرانتان به نكاح دیگران در آمدند و اموالتان تقسیم شد. این‌ها خبرهایی است كه نزد ماست. نزد شما چه خبر؟!))
سپس رو به یارانش كرد وفرمود: اگر به آنها اجازه سخن گفتن داده شود، حتماً به شما خبر می‌دهند كه بهترین زاد و توشه برای این سفر تقوی است. (3
اصبغ بن نباته می‌گوید: روزی حضرت امیرالمؤمنین از كوفه خارج شد و به نزدیكی سرزمین غری (نجف) رسید. ازآنجا هم گذشت و ما هم نیز به دنبال او رفتیم. وقتی به او رسیدیم، روی زمین دراز كشیده بود. قنبر گفت: یا امیرالمؤمنین، اجازه می‌دهی عبایم را زیر پای شما پهن كنم؟ فرمود: نه، اینجا سرزمینی است كه خاكهای مؤمنان در آن قرار دارد، یا این كار تو مزاحمتی برای آنهاست.
اصبغ می‌گوید: عرض كردم، خاك مؤمن را فهمیدم، چیست؛ اما مزاحمت آنها چه معنی دارد؟
فرمود: ای فرزند نباته، اگر پرده از چشم شما برداشته شود، ارواح مؤمنان را می‌بینید كه در اینجا حلقه حلقه نشسته‌اند و یكدیگر را ملاقات می‌كنند و سخن می‌گویند. این جا جایگاه مؤمنان است، و در وادی برهوت ارواح كافران است. (4)
امام علی بن الحسین (علیه السلام) می‌فرمایند: «ان القبر، اما روضه من ریاض الجنه، او حفره من حفر النار: قبر یا باغی است از باغهای بهشت، یا گودالی است از گودالهای جهنم. » (5).
پی‌نوشت‌ها:
1- ((... و من ورائهم برزخ الی یوم یبعثون)).
2-نورالثقلین: ج2. ص553.
3-نهج البلاغه: فیض، كلمات قصار: رقم125.
4-بحارالانوار: ج6. ص242، رقم65.
5-نورالثقلین: ج 3، ص553.
غفارنیا، محمد، (1387) 142 قصّه از قرآن: همراه با شأن نزول آیاتی از قرآن، قم: جامعه القرآن الکریم، چاپ اول
