کودتاى 28 مرداد: تقابل سنت و مدرنیته در حکومت
نويسنده:حسن فتحى
در بخش نخست مقاله، به تصویرى از جنگ سرد در سالهاى بعد از جنگ جهانى اول و تغییراتى که در ایران و جهان اتفاق افتاد اشاره شده است. یکى از عوامل نزدیک شدن ایران به واشنگتن، جدا شدن حکومت ایران از انگلستان در ماجراى آذربایجان است. اشغال ایران در زمان حضور انگلیس توسط شوروى و تشکیل حکومت خودخوانده (آذربایجان، کردستان و گیلان)، زمینه بروز حزب توده که تلفیقى از افراد متعدد بدون گرایش به کمونیست بوده است. با شروع جنگ سرد، امریکا و انگلیس به بهانه مقابله با کمونیسم و در اصل براى حفظ منافع خود، کودتا علیه دولت ملى مصدق را به راه انداختند. بعد از کودتا، طرفداران کاشانى و بقایى و ... از زاهدى حمایت و اعلام وفاداراى کردند و طرف مقابل را خائن و خود را خادم معرفى نمودند؛ در حالى که طرفداران مصدق به عکس آنها را متحد دربار و کودتاچیان مىدانند. یکى از دلایل شکست دولت مصدق خروج مردم از صحنه است.
در جنگ روانى، آمریکایىها با صحنهسازى براى حمله به خانه کاشانى و دیگران به دنبال ایجاد اختلاف بین دو گروه رقیب بودند و در جلوه دادن کمونیسم به عنوان یک خطر، موفق گشتند. باید گفت که کودتاى 28 مرداد اقدام مشترک سازمانهاى اطلاعاتى امریکا و انگلیس بود. ولى برنده اصلى امریکا و خارج شدن انگلیس از صحنه ایران و روى کار آمدن دولت على امینى و انقلاب سفید شد.
حضور آمریکا در ایران، نقش تلاشگرایانهاى داشت؛ ولى آنها پس از مدتى به منافع اقتصادى خود پرداختند. باید اعتراف کرد که تمامى گروهها در پیدایش شرایط این واقعه نقش داشتند. این کودتا اوج تقابل سنت و مدرنیته بود، و سبب موفقیت سنتىها بر نواندیشان شد. تقابل سنت و مدرنیته در نوع نگرش به حکومت است. سنتگرایان خواستار حفظ وضعیت موجود و اصلاح طلبان در صدد تغییر آن بودند.
چالش بین سنت و مدرنیته در ایران، به دلیل بىسوادى اقشار مردم و عوامل دیگر، همیشه موجب ناکامى نواندیشان بوده است. نوگرایان همیشه این باور را داشتهاند که شاه باید سلطنت کند، نه حکومت و در مقابل، سنتىها شاه را سایه خدا مىدانستهاند، در حالى که این دیدگاه حربه مستبدین در طول تاریخ است. چالش اصلى میان سنتگرایان و نواندیشان، دلیل بر توسعه سیاسى است و مردم در این نزاعها، زینت مجلساند. نادیده گرفتن قانون اساسى و سرکوبى آزاداندیشان، قاعده اصلى حکومتهاى مستبد است.
رژیمهاى سیاسى به دو دسته تقسیم مىشوند: دسته اول آنهایى که از تمایل به آزادى سرچشمه مىگیرند و دسته دوم، رژیمهایى که به استبداد گرایش دارند و مخالف آزادى هستند. دوران دکتر مصدق تقابل این دو طرز فکر است. اتحاد تمامیتخواهان داخلى و منافعطلبان بینالمللى سبب سقوط دولت ملى دکتر مصدق شد.
معرفي سايت مرتبط با اين مقاله
در جنگ روانى، آمریکایىها با صحنهسازى براى حمله به خانه کاشانى و دیگران به دنبال ایجاد اختلاف بین دو گروه رقیب بودند و در جلوه دادن کمونیسم به عنوان یک خطر، موفق گشتند. باید گفت که کودتاى 28 مرداد اقدام مشترک سازمانهاى اطلاعاتى امریکا و انگلیس بود. ولى برنده اصلى امریکا و خارج شدن انگلیس از صحنه ایران و روى کار آمدن دولت على امینى و انقلاب سفید شد.
حضور آمریکا در ایران، نقش تلاشگرایانهاى داشت؛ ولى آنها پس از مدتى به منافع اقتصادى خود پرداختند. باید اعتراف کرد که تمامى گروهها در پیدایش شرایط این واقعه نقش داشتند. این کودتا اوج تقابل سنت و مدرنیته بود، و سبب موفقیت سنتىها بر نواندیشان شد. تقابل سنت و مدرنیته در نوع نگرش به حکومت است. سنتگرایان خواستار حفظ وضعیت موجود و اصلاح طلبان در صدد تغییر آن بودند.
چالش بین سنت و مدرنیته در ایران، به دلیل بىسوادى اقشار مردم و عوامل دیگر، همیشه موجب ناکامى نواندیشان بوده است. نوگرایان همیشه این باور را داشتهاند که شاه باید سلطنت کند، نه حکومت و در مقابل، سنتىها شاه را سایه خدا مىدانستهاند، در حالى که این دیدگاه حربه مستبدین در طول تاریخ است. چالش اصلى میان سنتگرایان و نواندیشان، دلیل بر توسعه سیاسى است و مردم در این نزاعها، زینت مجلساند. نادیده گرفتن قانون اساسى و سرکوبى آزاداندیشان، قاعده اصلى حکومتهاى مستبد است.
رژیمهاى سیاسى به دو دسته تقسیم مىشوند: دسته اول آنهایى که از تمایل به آزادى سرچشمه مىگیرند و دسته دوم، رژیمهایى که به استبداد گرایش دارند و مخالف آزادى هستند. دوران دکتر مصدق تقابل این دو طرز فکر است. اتحاد تمامیتخواهان داخلى و منافعطلبان بینالمللى سبب سقوط دولت ملى دکتر مصدق شد.
معرفي سايت مرتبط با اين مقاله
تصاوير زيبا و مرتبط با اين مقاله
