نصرالله افجه ای، چهره ماندگار همایش هفتم
نصرالله افجه اى متولد ۱۳۱۲ تهران است. تحصيلات مقدماتى را در تهران گذرانده و موفق به گرفتن ديپلم هنرى شده است. وى چندين دهه سابقه متمركز بر روى هنرخطاطى دارد و با تكنيك هاى مختلف و مصالح و مواد متنوع در خوشنويسى نيز كار كرده و آثار متنوعى را به وجود آورده است. افجه اى از سال ۱۳۵۲ تاكنون ۷ نمايشگاه انفرادى برپا كرده و درچندين نمايشگاه گروهى نيز آثارش را به نمايش گذاشته است.
وی از بزرگان خوشنویسی معاصر ایران است كه در خط و خلق به یك اندازه اصحاب نظر او را واجد شرایط استادی می دانند و او را از استادان شاخص این هنر دیرپای ایرانی فرض می كنند.
در زمانی كه سنت گرایان هنری در حفظ همه ویژگی های هنر خوشنویسی پاسفت كرده بودند و هنر خوشنویسی متهم به تكیه بر كهنگی و حتی واپسگرایی می شد، اندك هنرمندانی همچون افجه ای با نگاه به بیرون از مرزهای هنر گذشته، راهی به جلو یافتند و آثار تازه ای را در این راه خلق و ارائه كردند. افجه ای از سال ۱۳۵۲ تاكنون ۷ نمایشگاه انفرادی برپا كرده و درچندین نمایشگاه گروهی نیز آثارش را به نمایش گذاشته است.
از نمایشگاه هایی كه تاكنون افجه ای آثار خود را در آن به نمایش گذاشته است، می توان به نمایشگاه بال سوئیس اشاره كرد كه وی در ۲ نوبت در آن شركت كرده است. او همچنین در نمایشگاه جهانی نقاشی های سنتی بولئونیا (ایتالیا) حضور داشته است. شركت در نمایشگاه نقاشی یونسكو كانیسومر فرانسه، جشنواره هنر ایرانی دوسلدورف آلمان، آخرین نمایشگاه همایش كشورهای غیرمتعهد در جاكارتا اندونزی، نمایشگاه خطاطی كویت (۱۹۹۸)، نمایشگاه خطاطی دبی (۱۹۹۹)، نمایشگاه خطاطی ریاض (۲۰۰۰)، نمایشگاه خطاطی جاكارتا (۲۰۰۱) و نمایشگاه خطاطی در آمریكا (۲۰۰۱) از دیگر فعالیت های هنری افجه ای است. به علاوه، چندی پیش نمایشگاهی از آثار افجه ای در شهر منچستر (انگلستان) برپا شد. این نمایشگاه با مشاركت مركز فرهنگی اسلامی ریجنتس پارك منچستر و مركز اسلامی لندن از سوی رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در انگلستان تدارك دیده شده بود.
هرچند آثار افجه ای پیشتر در كشورهایی چون فرانسه، انگلستان، اندونزی، آمریكا، عربستان سعودی، ایتالیا، دبی و سوئیس عرضه شده بود، اما به این نمایشگاه توجه رسانه ای بیشتری شد.
چند دهه سابقه در هنرخطاطی
تجربه تكنیك های مختلف و مصالح و مواد متنوع در خوشنویسی
گرفتن دیپلم هنر
دریافت نشان درجه ۱ هنری از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
۷ نمایشگاه انفرادی از سال ۱۳۵۲ و چند نمایشگاه جمعی
1376 – 1383 تدريس در مدارس و دانشگاههاي تهران
بيش از 30 سال سابقه هنري با تمرکز بر خوشنويسي
دريافت مدرک درجه يک هنري از وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي
برگزاري بيش از 50 نمايشگاه انفراي و جمعي در تهران، لندن، بولونيا ايتاليا، لس انجلس ،بال سوئيس، فرانسه، بنگلادش، آلمان، پکن، کويت، ابو ذبي، دبي
نیر بخش دیگری از سوابق و فعالیتهای وی به شمار می آیند.
این استاد ۷۳ ساله وفاداری اش را به خوشنویسی حفظ كرده و اگر از مصالح نقاشی در خلق آثار تازه خود بهره برده، در حد استفاده از تك رنگی گرم و شكل سوخته آن بوده است. ریتم، ویژگی كارهای اوست و وی از همان الگوی قدیمی سیاه مشق در كارهایش پیروی می كند و به كلام نیز با حفظ معنای آن، میدان می دهد. كارهایش پرداختی محكم و اجرایی چشم نواز دارند. افجه ای می خواهد با شكل ها و شیوه های گوناگون خوشنویسی و اقلام مختلف آن بازی كند، كه این امر شمایی طلسم گونه به كارش می دهد و بر زمینه تك رنگ - از دور - تركیب بندی آزادی را القا و تداعی می كند.
نمایشگاه لندن با توجه به استقبال هنرشناسان غربی از آثار هنری اصیل ایرانی و با هدف آشنایی بیشتر مراكز فرهنگی انگلستان با این آثار با حضور نصرالله افجه ای، استاد برجسته هنر خوشنویسی، برپا شد. در این نمایشگاه كه با مشاركت مركز فرهنگی اسلامی ریجنتس پارك منچستر و مركز اسلامی لندن برپا شده بود، افجه ای با ایجاد كارگاه هنری و خطاطی بر روی ادبیات كلاسیك فارسی برای بازدیدكنندگان گوشه ای از هنر دل انگیز ایرانی را به نمایش گذاشت.
او خوشنویسی اشعار خیام به زبان انگلیسی را نیز بر عهده داشته است كه در این نمایشگاه به مخاطبان نوشناس عرضه شد.
از افجه ای تاكنون در مناسبت های مختلف تقدیر شده است. از جمله در آئین معرفی برگزیدگان جایزه نیایش در گستره هنر و پژوهش به مناسبت سال پیامبر اعظم (ص) كه در موزه ملی قرآن كریم تهران برگزار شد و از نصرالله افجه ای برای خوشنویسی مذهبی و نقاشی خط در كناركاظم چلیپا برای «نقاشی» و چند نفر دیگر تقدیر شد... نصرالله افجه ای همچنان كه حوزه هنری خویش را دنبال می كند، به مسائل حاشیه ای آن نیز بها می دهد كه از آن جمله است وضع آموزش خوشنویسی و موقعیت نسل جوان این رشته هنری: «در كار هنرمندان جوانی كه عرصه نقاشی خط را برگزیده اند، جهش و پیشرفت خاصی دیده نمی شود به این دلیل كه آنها تحت تأثیر تكنولوژی و كامپیوتر، به مسیر كپی كاری افتاده اند و آثاری را تولید می كنند كه اكثراً فاقد خلاقیت است.»
او می افزاید: «گاهی در میان هنرمندان جوان شهرستانی آثار بهتری دیده می شود، اما آنها كمتر در جشنواره ها شركت می كنند تا آثارشان به چشم بیاید. شاید به این دلیل كه فراخوان جشنواره ها به درستی انجام نمی شود و یا داوری های مناسبی صورت نمی گیرد كه آزردگی خاطر هنرمندان جوان را به همراه دارد.»
افجه ای درباره وضع آموزش خوشنویسی در دانشگاه ها معتقد است كه باید تمام دانشگاه ها و دانشكده های هنری، واحدی را به كاربرد خط در گرافیك اختصاص دهند. با این حال، او می گوید: برای تدریس این دروس، گاهی از پیشكسوتان و مدرسان صاحبنام برای تدریس این درس استفاده می كنند، اما در اكثر دانشكده های هنر از استادان غیرتخصصی استفاده می شود كه فقط مشق خط می گویند. در رشته گرافیك فقط دو واحد را به خوشنویسی اختصاص داده اند كه به هیچ وجه كافی نیست. خوشنویسی یكی از پایه های گرافیك است و وقتی كه هنرمند جوانی آناتومی خط را نشناسد، چگونه می تواند به طراحی جلد كتاب بپردازد؟
هیچ گونه محدودیت و ممنوعیتی برای جوانانی كه در حوزه خوشنویسی و نقاشی خط كار می كنند، وجود ندارد. آنها می توانند آثار خود را در گالری ها و نمایشگاههای متعددی به نمایش بگذارند، اما باید خودشان قدمی به جلو بردارند و بعد هم روابط عمومی و تبلیغات كارشان را به عهده بگیرند تا شناخته شوند.
علاوه بر نمایشگاه ها و گالری ها، برپایی جشنواره ها نیز فضای خوبی را فراهم می آورد تا خوشنویسان جوان به میدان بیایند و توانایی های خود را به نمایش بگذارند. اگرچه در این عرصه، به پوشش خبری وسیعتری از سوی رسانه ها و مطبوعات نیاز است تا این شور و علاقه جوانان هنرمند، به چشم بیاید و فراموش نشود.
نصرالله افجه ای، هنرمند ۷۳ ساله ایرانی، به دریافت نشان درجه ۱ هنری از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز نایل شده است. با این حال، او فارغ از همهمه بیرون، در خلوت درون به نقش تازه مركب می اندیشد.
موزه ملي قرآن کريم
موزه امام علي تهران
موزه هنرهاي معاصر کرمان (علي اکبر صنعتي)
موزه آستان قدس رضوي
کاخ موزه سعدآباد
هتل هماي مشهد
گسترش حرم مطهر حضرت معصومه (ع)
و درکلکسيون بسياري از مجموعه داران در داخل و خارج از کشور
تصاوير زيبا و مرتبط با اين مقاله
وی از بزرگان خوشنویسی معاصر ایران است كه در خط و خلق به یك اندازه اصحاب نظر او را واجد شرایط استادی می دانند و او را از استادان شاخص این هنر دیرپای ایرانی فرض می كنند.
در زمانی كه سنت گرایان هنری در حفظ همه ویژگی های هنر خوشنویسی پاسفت كرده بودند و هنر خوشنویسی متهم به تكیه بر كهنگی و حتی واپسگرایی می شد، اندك هنرمندانی همچون افجه ای با نگاه به بیرون از مرزهای هنر گذشته، راهی به جلو یافتند و آثار تازه ای را در این راه خلق و ارائه كردند. افجه ای از سال ۱۳۵۲ تاكنون ۷ نمایشگاه انفرادی برپا كرده و درچندین نمایشگاه گروهی نیز آثارش را به نمایش گذاشته است.
از نمایشگاه هایی كه تاكنون افجه ای آثار خود را در آن به نمایش گذاشته است، می توان به نمایشگاه بال سوئیس اشاره كرد كه وی در ۲ نوبت در آن شركت كرده است. او همچنین در نمایشگاه جهانی نقاشی های سنتی بولئونیا (ایتالیا) حضور داشته است. شركت در نمایشگاه نقاشی یونسكو كانیسومر فرانسه، جشنواره هنر ایرانی دوسلدورف آلمان، آخرین نمایشگاه همایش كشورهای غیرمتعهد در جاكارتا اندونزی، نمایشگاه خطاطی كویت (۱۹۹۸)، نمایشگاه خطاطی دبی (۱۹۹۹)، نمایشگاه خطاطی ریاض (۲۰۰۰)، نمایشگاه خطاطی جاكارتا (۲۰۰۱) و نمایشگاه خطاطی در آمریكا (۲۰۰۱) از دیگر فعالیت های هنری افجه ای است. به علاوه، چندی پیش نمایشگاهی از آثار افجه ای در شهر منچستر (انگلستان) برپا شد. این نمایشگاه با مشاركت مركز فرهنگی اسلامی ریجنتس پارك منچستر و مركز اسلامی لندن از سوی رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در انگلستان تدارك دیده شده بود.
هرچند آثار افجه ای پیشتر در كشورهایی چون فرانسه، انگلستان، اندونزی، آمریكا، عربستان سعودی، ایتالیا، دبی و سوئیس عرضه شده بود، اما به این نمایشگاه توجه رسانه ای بیشتری شد.
نیر بخش دیگری از سوابق و فعالیتهای وی به شمار می آیند.
این استاد ۷۳ ساله وفاداری اش را به خوشنویسی حفظ كرده و اگر از مصالح نقاشی در خلق آثار تازه خود بهره برده، در حد استفاده از تك رنگی گرم و شكل سوخته آن بوده است. ریتم، ویژگی كارهای اوست و وی از همان الگوی قدیمی سیاه مشق در كارهایش پیروی می كند و به كلام نیز با حفظ معنای آن، میدان می دهد. كارهایش پرداختی محكم و اجرایی چشم نواز دارند. افجه ای می خواهد با شكل ها و شیوه های گوناگون خوشنویسی و اقلام مختلف آن بازی كند، كه این امر شمایی طلسم گونه به كارش می دهد و بر زمینه تك رنگ - از دور - تركیب بندی آزادی را القا و تداعی می كند.
نمایشگاه لندن با توجه به استقبال هنرشناسان غربی از آثار هنری اصیل ایرانی و با هدف آشنایی بیشتر مراكز فرهنگی انگلستان با این آثار با حضور نصرالله افجه ای، استاد برجسته هنر خوشنویسی، برپا شد. در این نمایشگاه كه با مشاركت مركز فرهنگی اسلامی ریجنتس پارك منچستر و مركز اسلامی لندن برپا شده بود، افجه ای با ایجاد كارگاه هنری و خطاطی بر روی ادبیات كلاسیك فارسی برای بازدیدكنندگان گوشه ای از هنر دل انگیز ایرانی را به نمایش گذاشت.
او خوشنویسی اشعار خیام به زبان انگلیسی را نیز بر عهده داشته است كه در این نمایشگاه به مخاطبان نوشناس عرضه شد.
از افجه ای تاكنون در مناسبت های مختلف تقدیر شده است. از جمله در آئین معرفی برگزیدگان جایزه نیایش در گستره هنر و پژوهش به مناسبت سال پیامبر اعظم (ص) كه در موزه ملی قرآن كریم تهران برگزار شد و از نصرالله افجه ای برای خوشنویسی مذهبی و نقاشی خط در كناركاظم چلیپا برای «نقاشی» و چند نفر دیگر تقدیر شد... نصرالله افجه ای همچنان كه حوزه هنری خویش را دنبال می كند، به مسائل حاشیه ای آن نیز بها می دهد كه از آن جمله است وضع آموزش خوشنویسی و موقعیت نسل جوان این رشته هنری: «در كار هنرمندان جوانی كه عرصه نقاشی خط را برگزیده اند، جهش و پیشرفت خاصی دیده نمی شود به این دلیل كه آنها تحت تأثیر تكنولوژی و كامپیوتر، به مسیر كپی كاری افتاده اند و آثاری را تولید می كنند كه اكثراً فاقد خلاقیت است.»
او می افزاید: «گاهی در میان هنرمندان جوان شهرستانی آثار بهتری دیده می شود، اما آنها كمتر در جشنواره ها شركت می كنند تا آثارشان به چشم بیاید. شاید به این دلیل كه فراخوان جشنواره ها به درستی انجام نمی شود و یا داوری های مناسبی صورت نمی گیرد كه آزردگی خاطر هنرمندان جوان را به همراه دارد.»
افجه ای درباره وضع آموزش خوشنویسی در دانشگاه ها معتقد است كه باید تمام دانشگاه ها و دانشكده های هنری، واحدی را به كاربرد خط در گرافیك اختصاص دهند. با این حال، او می گوید: برای تدریس این دروس، گاهی از پیشكسوتان و مدرسان صاحبنام برای تدریس این درس استفاده می كنند، اما در اكثر دانشكده های هنر از استادان غیرتخصصی استفاده می شود كه فقط مشق خط می گویند. در رشته گرافیك فقط دو واحد را به خوشنویسی اختصاص داده اند كه به هیچ وجه كافی نیست. خوشنویسی یكی از پایه های گرافیك است و وقتی كه هنرمند جوانی آناتومی خط را نشناسد، چگونه می تواند به طراحی جلد كتاب بپردازد؟
هیچ گونه محدودیت و ممنوعیتی برای جوانانی كه در حوزه خوشنویسی و نقاشی خط كار می كنند، وجود ندارد. آنها می توانند آثار خود را در گالری ها و نمایشگاههای متعددی به نمایش بگذارند، اما باید خودشان قدمی به جلو بردارند و بعد هم روابط عمومی و تبلیغات كارشان را به عهده بگیرند تا شناخته شوند.
علاوه بر نمایشگاه ها و گالری ها، برپایی جشنواره ها نیز فضای خوبی را فراهم می آورد تا خوشنویسان جوان به میدان بیایند و توانایی های خود را به نمایش بگذارند. اگرچه در این عرصه، به پوشش خبری وسیعتری از سوی رسانه ها و مطبوعات نیاز است تا این شور و علاقه جوانان هنرمند، به چشم بیاید و فراموش نشود.
نصرالله افجه ای، هنرمند ۷۳ ساله ایرانی، به دریافت نشان درجه ۱ هنری از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز نایل شده است. با این حال، او فارغ از همهمه بیرون، در خلوت درون به نقش تازه مركب می اندیشد.
آرشيو آثار:
موزه ملي قرآن کريم
موزه امام علي تهران
موزه هنرهاي معاصر کرمان (علي اکبر صنعتي)
موزه آستان قدس رضوي
کاخ موزه سعدآباد
هتل هماي مشهد
گسترش حرم مطهر حضرت معصومه (ع)
و درکلکسيون بسياري از مجموعه داران در داخل و خارج از کشور
منابع:
روزنامه ایران
تصاوير زيبا و مرتبط با اين مقاله
