ذخيره و بازيابی اطلاعات کاربران در برنامه های وب

مهمترين رسالت برنامه های کامپيوتری ارتباط با کاربران و پاسخگوئی به نياز آنان با توجه به پتانسيل های پيش بينی شده در برنامه می باشد. شناسائی کاربران توسط برنامه های کامپيوتری می تواند زمينه ارائه سرويس ها و خدمات بهينه تری را فراهم نمايد( ارائه سرويس ها و خدمات مشخص شده به گروهی خاص از کاربران ) . برنامه های وب نيز از اين قاعده مستثنی نبوده و با توجه به ماهيت Stateless بودن پروتکل ارتباطی بين سرويس گيرنده و سرويس دهنده ( ارسال درخواست ، پاسخ به درخواست ، عدم بخاطر سپردن اطلاعاتی در ارتباط با در خواست ارسالی و پاسخ دريافتی ) ، می بايست تمهيدات خاصی بمنظور شناسائی کاربران اتخاذ گردد. برخی از برنامه های وب ، کاربران را ملزم می نمايند که در ابتدا يک فرم را تکميل و اصطلاحا" ريجستر گردند . در چنين برنامه هائی ، در صورتيکه کاربر مجددا" از برنامه وب استفاده نمايد ( ملاقات مجدد وب سايت مربوطه ) ، امکان شناسائی کاربر با بهره گيری از راهکارهای متفاوتی وجود خواهد داشت ( شناسائی کاربر بر اساس بازيابی اطلاعات ثبت شده ) . وب سايتی را در نظر بگيريد که از طريق آن محصولاتی عرضه و توسط کاربران خريداری می گردد . در زمان خريد کالا توسط کاربران ، سايت موردنظر می تواند اقدام به دريافت اطلاعات خريدار و ثبت آنان بر اساس مکانيزمهای متفاوت نمايد . در صورتيکه کاربر فوق ، مجددا" از اين سايت کالائی را خريداری نمايد ، می توان اطلاعات مربوط به وی را (اطلاعات شناسنامه ای ، آدرس و ... ) بصورت اتوماتيک در فرم سفارش جديد، درج نمود .

شناسائی کاربران برنامه هاب وب

يکی از روش هائی که برنامه های وب را قادر به شناسائی کاربران می نمايد، الزام کاربران به درج نام و رمز عبور بمنظور استفاده از برنامه می باشد. برنامه های وب ، همچنين قادر به شناسائی کاربران از طريق اطلاعات ذخيره شده بر روی کامپيوتر کاربران و به شکل "کوکی " می باشند. کوکی ، فايل کوچکی بوده که يک برنامه وب قادر به نوشتن آن بر روی کامپيوتر سرويس گيرنده است .
از مهمترين مزايای کوکی ، می توان به تعامل نامحسوس با کاربر اشاره نمود. در چنين مواردی ، کاربران هر مرتبه که سايت را ملاقات می نمايند ، الزامی به Log on ، نخواهند داشت . ( اطلاعات آنان ، بصورت اتوماتيک و در صورت ضرورت در دسترس و قابل استفاده است) . مهمترين نقطه ضعف در جهت استفاده از کوکی ، به تنظيم مرورگرها توسط کاربران بمنظور عدم پذيرش کوکی، برمی گردد .برخی از کاربران تمايل و علاقه ای به ذخيره سازی اطلاعات از طريق يک سايت بر روی کامپيوتر خود را نداشته و تصور می نمايند که ممکن است از اطلاعات فوق ، بمنظور رديابی آنان در زمان استفاده از اينترنت ، سوء استفاده گردد. بنابراين در موارديکه قصد استفاده از کوکی وجود داشته باشد ، می بايست در ابتدا توانائی سرويس گيرنده برای پذيرش کوکی بررسی گردد .
در زمان استفاده از کوکی بمنظور ذخيره و بازيابی اطلاعات کاربران ، می توان از دو رويکرد متفاوت استفاده نمود :
• ذخيره تمامی اطلاعات کاربران بعنوان يک کوکی بر روی ماشين سرويس گيرنده. استفاده از روش فوق ، درموارديکه اطلاعات کاربر ساده بوده و سرويس دهنده ضرورتی به استفاده از آنان بمنظور تکميل عمليات خود نداشته باشد ، می تواند مفيد باشد .
• ذخيره يک کليد شناسائی بر روی ماشين سرويس گيرنده و بازيابی ساير اطلاعات کاربر از طريق يک منبع داده بر روی سرويس دهنده با توحه به کليد شناسائی .
در ادامه به بررسی هر يک از رويکردهای فوق ، خواهيم پرداخت.

ذخيره سازی اطلاعات کاربران بر روی سرويس گيرنده

برای ذخيره يک کوکی بر روی ماشين سرويس گيرنده ، مراحل زير را دنبال می نمائيم :
• بررسی و حصول اطمينان از توانائی سرويس گيرنده بمنظور پذيرش کوکی ( استفاده از خصلت Cookies مربوط به شی مرورگر) .
• در صورت حمايت سرويس گيرنده از کوکی ، بررسی وجود کوکی بر روی ماشين سرويس گيرنده ( استفاده از مجموعه Cookies مربوط به شی Request )
• در صورت عدم وجود کوکی ، ايجاد يک کوکی جديد با استفاده از کلاس HttpCookie .
• مقداردهی مناسب خصلت های Expiration و Value .
• افزدون شی Cookie به مجموعه Cookies مربوط یه شی Response .
برنامه زير( روتين مربوط به رويداد Page_Load ) ، نحوه ايجاد يک کوکی و تشخيص آخرين مرتبه ملاقات سايت توسط کاربر را نشان می دهد.در برنامه فوق ، بررسی لازم در خصوص پديرش کوکی از طرف سرويس گيرنده ، صورت گرفته و در صورتيکه اولين مرتبه است که کاربر سايت را ملاقات می نمايد ، يک کوکی جديد ايجاد و در غير اينصورت ، کوکی ايجاد شده ، بهنگام می گردد.

VB.NET

Private Sub Page_Load ( ByVal Sender As System.Object , ByVal  e  As  System.EventArgs ) Handles Mybase.Load      If   Request.Browser.Cookies Then            If  Request.Cookie ("LastVisit")  Is Nothing  Then                 Dim CookLastVisit As New HttpCookie( " LastVisit" , Now.ToString ( ) )                 CookLastVisit.Expires = DateTime.Now.AddDays( 1 )                 Response.Cookie.Add (CookLastVisit )                 Response.Write( " First Visit " )            Else                  Dim CookLastVisit As HttpCookie = Request.Cookies ("LastVisit")                  Reuest.Cookies( "LastVisit " )                  Response.write ( "You last visited this page : " ,CookLastVisit.value )                  Response.Cookies ( "LastVisit ").Value = Now.ToString ( )                  Response.Cookies ( "LastVisit").Expires = DateTime.Now.AddDays(1)             End If       Else             Response.Write ( "Your Browser does not accept cookies . " )       End If  End Sub

کوکی ها نسبت به حروف بزرگ و کوچک حساس می باشند . مثلا" LastVisit مشابه کوکی Lastvisit نمی باشد .خصلت Expires ، نشاندهنده تاريخ مصرف کوکی می باشد. عمر يک کوکی بصورت پيش فرض ، محدود به زمانی است که Session کاربر خاتمه می يابد. درصورت تنظيم Expires بصورت DateTime.MaxValue ، اعتبار کوکی ايجاد شده، هرگز به اتمام نخواهد رسيد . بمنظور حذف کوکی از ماشين سرويس گيرنده ، می توان مقدار خصلت Expires را به زمان جاری تغيير داد .کد زير ، کوکی LastVisit را حذف می نمايد.

VB.NET

Private Sub Page_Load ( ByVal Sender As System.Object , ByVal  e  As  System.EventArgs ) Handles  butRemoveCookie.Click       Response.Cookies( "LastVisit").Expires = DateTime.Now End Sub

استفاده از کليد بهمراه کوکی

يک کوکی ، قادربه ذخيره سازی 4096 بايت اطلاعات بوده و می توان بمنظور شناسائی اطلاعات همراه کوکی از کليد ها ، استفاده نمود. برنامه زير ، مشخصات کاربر را در يک کوکی با استفاده از کليدهای جداگانه ای ذخيره می نمايد .

 

VB.NET

Private Sub Page_Load ( ByVal Sender As System.Object , ByVal  e  As  System.EventArgs ) Handles butOK.Click      Dim CookUserInfo  As New HttpCookie ("UserInfo")      CookUserInfo("FirstName") = txtFirstName.Text      CookUserInfo("LastName") = txtLastName.Text      CookUserInfo("Street") = txtStreet.Text      CookUserInfo("City") = txtCity.Text      CookUserInfo("state") = drpstate.Selected.Item.value      CookUserInfo("Zip") = txtZip.Text      CookUserInfo.Expires = DateTime.Now.AddDays ( 30 )      Response.Cookies.Add( CookUserInfo ) End Sub

با استفاده از نام کليد ، می توان اقدام به بازيابی مقادير نسبت داده شده به هر يک از کليدهای ذخيره شده در کوکی نمود .

VB.NET

Private Sub Page_Load ( ByVal Sender As System.Object , ByVal  e  As  System.EventArgs ) Handles butGetData.Click      Dim CookUserInfo  As New HttpCookie ("UserInfo")      txtFirstName.Text = CookUserInfo("FirstName")      txtLastName.Text  = CookUserInfo("LastName")      txtStreet.Text = CookUserInfo("Street")      txtCity.Text  = CookUserInfo("City")      drpstate.Selected.Item.value = CookUserInfo("state")      txtZip.Text  = CookUserInfo("Zip") = txtZip.Text  End Sub

ذخيره سازی اطلاعات کاربران بر روی سرويس دهنده

برای ذخيره اطلاعات کاربران بر روی سرويس دهنده ، می توان از کوکی بعنوان يک ابزار شناسائی ( ايندکس ) بمنظور ذخيره و بازيابی اطلاعات کاربران بر روی سرويس دهنده در يک بانک اطلاعاتی ، يک فايل XML و ساير امکانات ذخيره سازی داده ، استفاده نمود. برای ذخيره اطلاعات کاربران بر روی سرويس دهنده ، مراحل زير را دنبال می نمائيم :
• ايجاد يک کليد منحصر بفرد بمنظور شناسائی کاربر
• ذخيره کليد منحصر بفرد بعنوان يک کوکی بر روی ماشين کاربر
• ايجاد يک فايل بر روی سرويس دهنده بمنظور ذخيره سازی اطلاعات کاربران
• ذخيره اطلاعات کاربران بر روی سرويس دهنده با استفاده از کليد منحصربفرد بعنوان يک ايندکس
در ادامه به بررسی هر يک از مراحل فوق ، خواهيم پرداخت .

ايجاد کليدهای منحصر بفرد بمنظور شناسائی کاربران

فريمورک دات نت ، Namespace با نام System.Guid را بمنظور ايجاد شناسه های منحصربفرد سراسری ( GUID ) ارائه نموده است . GUID ، يک عدد صحيح 128 بيتی بوده که بعنوان شناسه ای منحصربفرد در شبکه ايفای وظيفه می نمايد . از GUID می توان بمنظور شناسائی تمامی چيزها از جمله کاربران استفاده نمود . کد زير ، يک GUID را ايجاد و آن را بعنوان يک کوکی بر روی کامپيوتر کاربر و بمنظور شناسائی وی در آينده ، ذخيره می نمايد .

 

VB.NET

Private Sub Page_Load ( ByVal sender As System.Object , ByVal  e  As  System.EventArgs ) Handles butOK.Click      Dim cookUserID  As HttpCookie = Request.Cookies ( "UserID")           If  cookUserID   Is Nothing  Then                 cookUserID = New HttpCookie ("UserID") , System.Guid.NewGuid ( ). ToString ( ) )                 cookUserID.Name = "UserID"           End If       cookUserID.Expires = DateTime.Now.AddDays( 30 )       Response.Cookies.Add (cookUserID )       SetUserInfo (cookUserID.Value )  End Sub

ايجاد يک فايل بمنظور ذخيره اطلاعات کاربران

مهمترين هدف ذخيره سازی اطلاعات کاربران، بازيابی آنان با سرعت مناسب و پس از ملاقات مجدد کاربران از سايت و يا اجرای برنامه وب است . با توجه به اينکه اين نوع از کاربران با استفاده از يک کليدمنحصربفرد، شناسائی می گردند ، می توان چنين تصور نمود که دستيابی به داده از طريق يک Data set انجام خواهد شد. Data set ، با استفاده از متد Find ، قادر به بازيابی سطرهائی از داده بکمک کليدها ی منحصربفرد می باشد . استفاده از يک Data set ، بدان معنی است که فايل ايجاد شده بر روی سرويس دهنده ، می بايست يک بانک اطلاعاتی و يا يک فايل XML باشد . استفاده از فايل های XML در موارديکه داده های مورد نظر برای ذخيره سازی اندک بوده و روابط بين اقلام اطلاعاتی نيز پيچيده نباشد ، توصيه می گردد .
برای ايجاد يک فايل XML ، بمنظور ذخيره سازی اطلاعات کاربران ، مراحل زير را دنبال می نمائيم :
• ايجاد يک فايل XML در ويژوال استوديو دات نت شامل داده تستی برای هر يک از فيلدهای داده که قصد ثبت آنان در ارتباط با کاربر وجود دارد .
• ايجاد يک XML schema برای فايل XML ايجاد شده در مرحله قبل. با استفاده از XML schema ، يک Data Set قادر به مراجعه داده موجود در فايل XML بر اساس نام می باشد .
• مشخص نمودن فيلد کليد در XML schema . بدين ترتيب،امکان يافتن رکوردهای استفاده کننده از فيلد فوق با استفاده از متد Find ،فراهم می گردد .
• خواندن XML schema و فايل XML درون يک Data set .

ايجاد يک فايل XML

برای ايجاد يک فايل XML در ويژوال استوديو ، گزينه Add New Item را از طريق منوی Project انتخاب و در ادامه XML File را از طريق ليست تمپليت های نمايش داده شده ، انتخاب می نمائيم . فايل های XML ، شباهت زيادی به فايل های HTML داشته و در اين راستا تفاوت های مهمی نظير حساسيت نسبت به حروف بزرگ و کوچک و پيروی از يک گرامر خاص ، نيز وجود دارد. از تگ های <element> و <element / > بمنظور معرفی عناصر داده در يک فايل XML استفاده می گردد . کد زير، نحوه ايجاد يک فايل XML بمنظور ذخيره سازی مشخصات کاربر را نشان می دهد .

 

VB.NET

<?xml version="1.0" encoding="utf-8" ?>  <USERS xmlns="http://tempuri.org/userprefs.xsd">     <USER>     <FIRSTNAME> Ali </FIRSTNAME>     <LASTNAME> Irani </LASTNAME>      <STREET> Sabz </STREET>       <CITY> Tehran </CITY>       <STATE> Tehran </STATE>       <ZIP> 3240</ZIP>               <ID> 12345678 </ID>     </USER> </USERS>

ايجاد يک XML Schema

بمنظور استفاده از فايل XML بهمراه يک Data Set ، می بايست در ابتدا يک XML Schema برای Data set ايجاد گردد. XML Schema ، مسئوليت تشريح عناصر داده ئی موجود در يک فايل XML را بر عهده دارد. XML Schema ، نام عناصر ، نوع آنان ،کليد بودن فيلد و ساير اطلاعات ضروری را ارائه می نمايد . برای ايجاد XML Schema از يک فايل XML ، زمانيکه فايل XML در پنجره طراحی ويژوال استوديو دات نت ، فعال است ، گزينه Create Schema را از طريق منوی XML ، انتخاب می نمائيم . در ادامه ، ويژوال استوديو دات نت ، فايل Schema را بمنظور تشريح فايل XML ايجاد می نمايد .

مشخص نمودن يک فيلد کليد

با افزودن يک کليد اوليه به XML Schema ، امکان جستجو فراهم خواهد شد .بدين منظور ، مراحل زير را دنبال می نمائيم :
• کليک سمت راست بر روی عنصر مورد نظری که می خواهيم بعنوان فيلد کليد در نظر گرفته شود.انتخاب گزينه Add و در ادامه New Key . ويژوال استوديو ، جعبه محاوره ای Edit Key را نمايش خواهد داد .
• گزينه Dataset Primary Key را انتخاب و دکمه OK را فعال می نمائيم . بدين ترتيب ، امکان استفاده از متد Find مربوط به شی DataSet بمنظور بازيابی سطرهائی از Data set ، فراهم می گردد.

خواندن XML درون يک Data Set

پس از ايجاد فايل XML و XML Schema ، امکان خواندن و ذخيره آن درون يک Data set ، فراهم می گردد. ( استفاده از متدهای ReadXml و ReadXmlSchema ) . برنامه زير ، تابعی را نشان می دهد که می توان از آن بمنظور برگرداندن يک Data Set از يک فايل XML با نام UserInfo ، استفاده نمود .

 

VB.NET

Function GetUserData ( ) As DataSet      Dim strPath  As String = Server.MapPath( Request.ApplicationPath)      Dim dsUsers  As New DataSet ( )      dsUsers.ReadXmlSchema ( strPath & "\UserInfo.xsd")      dsUsers.ReadXmlSchema ( strPath & "\UserInfo.xml")      Return dsUsers End Function

ذخيره اطلاعات کاربر بر روی سرويس دهنده

بمنظور ذخيره سازی اطلاعات کاربران بر روی سرويس دهنده بصورت يک فايل XML ، می توان از متد SaveXML مربوط به شی Data set استفاده نمود. روتين SetUserInfo ( جدول زير ) ، از روتين GetUserData بخش قبل ،استفاده نموده تا يک Data set را از يک فايل XML دريافت نمايد. در ادامه ، با استفاده از متد Find ، بررسی لازم در خصوص وجود UserID در Data Set صورت می پذيرد.در صورتيکه UserID پيدا نگردد ، روتين SetUserInfo سطری را برای کاربر ( قبل از تنظيم مقادير متناظر با فيلدها از طريق کنترل های سرويس دهنده بر روی يک فرم وب )، اضافه می نمايد. در نهايت ، SetUserInfo ، تمامی داده را به سرويس دهنده برمی گرداند .

 

VB.NET

Sub SetUserInfo ( ByVal UserID  As String )       Dim strPath  As String = Server.MapPath( Request.ApplicationPath)       Dim dsUsers  As  DataSet = GetUserData ( )       Dim rowUser  As DataRow = dsUsers.Tables("User") .Rows.Find( UserID)       If  rowUser   Is Nothing Then            rowUser = dsUsers.Tables ("User") . NewRow            dsUsers.Tables ( "User").Rows.Add ( rowUser )      End If      rowUser ("FirstName") = txtFirstName.Text      rowUser ("LastName") = txtLastName.Text      rowUser ("Street") = txtStreet.Text      rowUser ("City") = txtCity.Text      rowUser ("state") = drpstate.Selected.Item.Text      rowUser ("Zip") = txtZip.Text      rowUser ( "ID" ) = UserID      dsUsers. Writexml ( strPath & "\UserInfo.xml") End Sub

بازيابی اطلاعات کاربران از يک Data Set

بمنظور بازيابی اطلاعات کاربران از فايل XML ، از روتين GetUIserData برای ايجاد يک Data Set از فايل XML استفاده می گردد . در ادامه ، می توان با استفاده از متد Find بمنظور بازيابی سطر مرتبط با UserID استفاده نمود . روتين GetUserInfo ( جدول زير) ، اطلاعات کاربر را از Data Set بازيابی و با استفاده از آن ، کنترل های سرويس دهنده موجود بر روی يک فرم وب را مقداردهی می نمايد .

 

VB.NET

Sub GetUserInfo ( ByVal UserID  As String )       Dim  dsUsers As Data.DataSet = GetUserData ( )       Dim   rowUser  As Data.DataRow = dsUsers.Tables("user").Rows.Find(UserID)       If  rowUser   Is Nothing Then  Exit Sub       txtFirstName.Text  = rowUser.Item("FirstName")       txtLastName.Text   = rowUser.Item("LastName")       txtStreet.Text  = rowUser.Item("Street")       txtCity.Text = rowUser.Item("City")       drpstate.Selected.Item.Text = rowUser.Item("State")       txtZip.Text  = rowUser.Item("Zip") End Sub