آنتورپ ؛ بزرگترین شهر بلژیک

بندر دریائی، مرکز بازرگانی و صنعتی و بزرگترین شهر بلژیک و پایتخت ایالت آنتورپ در 60 مایلی دریای شمال، دارای راه آبی داخلی جالب که این بندر را به یک منطقه غنی صنعتی بلژیک فرانسه شمالی و راین‌لند متصل کرده، و مواد وارداتی برای مصرف منطقه صنعتی وارد می‌شود. نفت و تولیدات نفتی، کارخانه‌های تولید مواد شیمیائی، اتومبیل، تهیه قند و شکر، توتون، روغن برای صابون سازی، مارگارین، لاستیک، عاج، قهوه، و چوب‌های سخت از جمله وارداتش می‌باشد: کشتی سازی و تعمیر کشتی، بانک‌های بیمه و مراکز بازرگانی مایه رونق بندر گشته است.
شهر در کرانه هر دو ساحل رودخانه شلدت (بیش از 1000 پا عرض) که به شهر شکل یک بندر داده. دو بخش شهر با پیاده‌رو و تونل اتومبیل رو به هم متصل گردیده و دو سوی شهر با پل به هم ارتباط یافته و شهر درست بر کرانه راست لبه رود دژ سنگی استین قرن نهم وجود دارد، که در قرن 16 و اواخر قرن نوزدهم تعمیر گردید.
این دژ اینک به صورت موزه درآمده و در محل اقامتگاه اصلی شهر قرار دارد. در نزدیکی گروت مارکت آثاری از قرن 16 از جمله کاخ شهرداری و در طرف شرق کلیسای جامع و آغاز میر MERE عریض که محل داد و ستد در آن تأسیس گردیده، قرار گرفته، هندل بیورس در شمال مسیر قرار و تاریخ بنای 72-1868 دارد. یک خیابان عریض در بخش داخلی شهر و بلوارهائی که در 1859 در محل دیوارهای قدیمی درست پشت، در نزدیکی فرانکلین و روزولت پلاتس، اوپراخانه و باغ وحش آن از جالب‌ترین باغ وحش‌های دنیا می‌باشد.
نام آنتورپ احتمالاً از فلمیش (زبان فلاندر) و به معنای محل سکونت نو - ساکنان اصلی آمده. شهر دیواری از قرن یازدهم داشت که میان قرن 13 و 16 این دیوار برقرار و شهر میان این دیوارها قرار داشت. تا قبل از تجدید حیات بندر بروگس تجارت پارچه در دست آنتورپ بود. درین شهر تراش الماس رونق گرفت و هنوز از اهمیت برخوردار می‌باشد. عظمت شهر در قرن 16 پدیدار گشت هنگامیکه مرکز تجارت فلفل و سایر اشیاء قیمتی که از شرق از راه جدید دور آفریقا آورده می‌شد. بیش از هزار تاجر خارجی حداقل از شش کشور مختلف در شهر آنتورپ اقامت و تجارت داشتند. و بیش از 500 کشتی در روز ازین جا می‌گذشتن و شهر بر همه تجارت اروپا سلطه داشت.

بیشتر بخوانید: پانزده شهر زیبای قرون وسطی

درین سالها، بسیاری از گنجینه‌های هنری ارزشمندی در شهر آنتورپ خلق گردید. کلیسای جامع نوتردام (1584-1352) یکی از باشکوه‌ترین ساختمانهای سبک گوتیک و یکی از بزرگترین کلیساهای جهان بود. برج بلند معروفش بیش از 400 پا بلند و در داخل کلیسا سه شاهکار از روبنس نقاش معروف وجود دارد.
ویلسهوس Brouwelshois, Vleeshuis از موزه‌های باشکوه و از بناهای این دوره است که برای نقاشان خانواده‌های پلانتین و موزه توس ساخته و امروزه موزه می‌باشد.
در جنگ‌های مذهبی اواخر قرن شانزدهم آسیب فراوانی دید، شهر در آتش سوخت و بسیاری از ساکنانش بوسیله اسپانیائی‌ها قتل عام شدند. و در 1585 همه پروتستانها تبعید گشتند. در یک دوره کوتاه صلح اوایل قرن 17 مکتب نقاشان فلاندر (روبنس، بروگل، یوردنیس Jordaenis وان‌دایک) درخشیدند. اما تجارت شهر ناگهان در 1648 دچار رکود گشت. ناپلئون اول به اهمیت نظامی این شهر پی برد و برای ساختن بناهای نظامی آن دستور صادر گردید. اما رونق شهر از 1863 از هنگامیکه حقوق هلندی‌ها در شلدت از بین رفت، آغاز گردید. بندر مدرن تا سال 1864 یعنی تا هنگامیکه اسکله‌های جدید گشایش یافت و بدنبال آن اسکله‌های سمپن و آسیا در 1873 افتتاح گردید. بارانداز نصب وره Lefelvre و باراندازهای آمریکا در 1887 و اسکله آلبرت و اولین گارسه در 1907 و ساختن اسکله میان دو جنگ جهانی ادامه یافت و در 1951 اسکله نفت در مساحتی بیش از 1400 آکر در یک اسکله آبی تکمیل گردید و بیش از 30 مایل دیوار ساحلی اسکله با 500 مایل ساخته شد. حمل و نقل راه‌آهن بندر دو میلیون در 1870 به 19 میلیون تن در 1913-28 میلیون تن در 1937 و به 37 میلیون تن در 1957 رسید. در شهر آنتورپ در جریان جنگ جهانی اول و دوم نقش مهمی بازی و به متفقین یاری کرد در جنگ دوم سخت بمباران شد و بندر پس از آزادی از چنگ تازی‌ها در سپتامبر 1944 کمک‌های ارزنده‌ای به متفقین کرد. آنتورپ با دیدن وسایل نقلیه بی امانش، گلگشت‌های پر وسعتش، ساختمان‌های زیبای نو و کهنه‌اش و مغازه‌های گوناگونش پرشور و حال است. به هنگام شب که چراغ‌های مهتابی اعلان‌ها، نورشان را به درخت‌های اطراف خیابان‌های بزرگ وسط شهر می‌پاشند، سایه‌های خیال انگیزی بروی رهگذران عجول میافتد، رهگذران خوش لباس و سرخوشی که گروه گروه از کافه‌ای به در می‌آیند و در صف سینمایی می‌ایستند.
از آن جا که وجود آنتورپ به دریا بستگی دارد، بد نیست سری به باراندازهای آن جا بزنیم. اگر هوا خوب باشد، قایق‌های موتوری که از میان کشتی‌های کوچک و بزرگ راه باز می‌کنند و پیش می‌روند، مسافران خود را تا اواسط رود جلو می‌برند. در طول این مسافرت کوتاه همه جا صدای یکنواخت جراثقال‌ها که سرگرم کارند به گوش می‌رسد. سراسر این پهنه که در حدود چهل و پنج کیلومتر است همه جا پوشیده از کشتی‌های باربری است زیرا شهر ساحلی آنتورپ یکی از بزرگ‌ترین بنادر دنیا به شمار می‌رود.
کشتی‌ها بار می‌اندازند و بار می‌گیرند اهالی آنتورپ، همه زندگی مرفه و خوبی دارند، تعمیرگاه‌های کشتی که به دست آن‌ها اداره می‌شود همیشه پر از کشتی‌های ممالک مختلف (از پرو گفته تا چین) است و این‌ها هر کدام یا به قصد تعمیر و یا به خاطر تجارت الماس به آن جا آمده‌اند. از آن جا که این شهر کانون الماس دنیا به شمار می‌رود، گروه کثیری از خبرگان و جواهرسازان، سنگ‌های خام و تیره‌ی الماس را در این شهر می‌تراشند و جلا می‌دهند و به بازارهای جهان تقدیم می‌دارند. در قرن شانزدهم بود که الماس تراشان رو به آنتورپ نهادند و از آن زمان تا به حال، همیشه در آن جا به کار و کسب خود، مشغول بوده‌اند، تنها در دوران جنگ جهانی دوم بود که این مردم پیش از حمله‌ی نازی‌ها به کشورهای دیگر فرار کردند و جان خود را از اردوهای دسته جمعی آلمانها به در بردند.
موزه‌ی «استین» - در این موزه انواع و اقسام مدل کشتی از دیرزمان تا به امروز حفظ و به معرض نمایش گذارده شد، چنان که می‌توان آن جا را نمایشگاه دریایی نامید. در قرون گذشته استین یک دژ نظامی بود و بعدها تبدیل به زندان شد و اکنون موزه‌ای کهنسال است. از حیاط قرون وسطایی موزه دود کشتی‌ها را می‌توان دید که حلقه حلقه در فضا ناپدید می‌شوند.
از خیابان‌های باریک و پرپیچ و خم کنار تعمیرگاه‌ها، دریانوردان که هر کدامشان از اقیانوسی آمده‌اند و به زبانی سخن می‌گویند، با قهقه‌های مستانه می‌آیند و می‌روند.
آن جا میدانی وسیع که سبزه میدان شهر است در کنار کلیسای جامع شهر گشوده شده است تجارتخانه‌های قدیمی آن مشرف بر سالن عمومی زیبای شهر می‌باشند. داخل شهرداری، سالن‌های بزرگ با تزئینات جالب و پرده‌های زرنگار با نقاشی‌های دل‌انگیز که بر دیوارند، تو در توی هم باز می‌شوند. دفتر شهردار شهر، اطاق اعضای انجمن شهر، سالن ازدواج شهر، که در آن شهردار با یکی از معاونانش، بر پای سند ازدواجی صحه می‌نهند، همگی بروی دیدارکنندگان باز است. پس از این که شهر از تاریخ 13 اکتبر 1944 تا 29 مه 1945، دو مرتبه توسط متفقین اشغال شد، بمب‌ها بیش از بیست هزار خانه را در هم کوبیدند و سه هزار نفر از اهالی آنتورپ را به خاک و خون کشیدند.
بر اثر انفجار بمبی در جمعه بازار شهر، مقابل موزه‌ی پلانتین تمام پنجره‌های موزه فرو ریخت و شکاف‌هایی در دیوار و سقف آن به وجود آمد. اما از آن جا که اشیاء این موزه قبلاً با مراقبت‌های بسیار به جای دیگری نقل شده بود، تعمیرات مختصری بعد از جنگ، آن را به صورت اصلی درآورد و یادگارهای زندگی گذشته‌ی آنتورپ به جای ماند.
دیدنی در آنتورپ بسیار است. در میان شهر، باغ وحش آن که یکی از مشهورترین باغ وحش‌های اروپاست. کلیساهای کهن و بازارهای سرباز و مغازه‌های زیبای آن جا، موزه‌های هنری که هر کدامشان شامل مجموعه‌های گرانبها از نقاشی‌های فلاندری هستند.
منبع مقاله:
سعیدیان، عبدالحسین، (1385) دائرة المعارف شهرهای جهان، تهران: علم و زندگی، چاپ دوم.