ازدواج سفید
ازدواج سفید در حقیقت تشکیل یک زندگی مشترک است بدون آنکه رسمی شود. این بدان معناست که در این نوع ازدواج زن و مرد زیر یک سقف زندگی می کنند بدون آنکه بینشان خطبه عقد یا صیغه ای خوانده شود. در زبان انگلیسی White marriage می باشد. و در هر دو فرهنگ ازدواج سفید به معنی ازدواج بدون وصال یا ثبت شده و قانونی است.
امروزه از جمله عواملی که سبب رواج ازدواج سفید در جامعه شده است علاقه کمتر جوانان به تشکیل خانواده به علت:
هزینه های بالای زندگی
توقعات غیر متعارف از همدیگر
هزینه های بالای شروع زندگی است.
در حقیقت در این نوع ازدواج دختر و پسر با عنوان همخانه با یکدیگر زندگی میکنند، بی آنکه بین آنها پیوند رسمی و رابطه زن و شوهری ایجاد شود. و بدون آنکه مسئولیتی در برابر همدیگر داشته باشند و هزینه های زندگی را هر دو نفر به صورت توافقی و شراکت 50 درصد 50 درصد پرداخت میکنند.
در فرهنگ ما انواع ازدواج همچون «ازدواج دائم» و «ازدواج موقت» تقریبا برای همه آشنا و شناخته شده است و کمتر پدیده «ازدواج سفید » به گوشمان خورده است. این نوع از ازدواج بر خلاف ازدواج دائم و موقت نه در شرع و نه در عرف ما ایرانیان جایگاهی نداشته و پذیرفته نیست که دختر و پسر بدون برگزاری مراسم عقد و صرفا به دلیل منافع اقتصادی و عاطفی زیر یک سقف زندگی کنند.
ازدواج سفید در اروپا یک مقوله پذیرفته شده در از طرف جامعه است. لازم به ذکر است که معمولا این نوع ازدواج با آگاهی والدین دو طرف صورت می پذیرد و در واقع آن دو مانند یک زن و شوهر با هم زندگی می کنند. با توجه به اینکه ما در یک جامعه ایرانی- اسلامی زندگی می کنیم و چنین مواردی در قانون و جامعه ما تعریف شده و پذیرفته شده نیست معمولا این اقدام بصورت مخفیانه انجام می‌شود. به همین دلیل است که آمار دقیقی در این خصوص وجود ندارد.
ازدواج سفید را می توان پایانی بر تعهد پسرها و دختران جوانی دانست که حاضر به پذیرفتن مسئولیت سنگین ازدواج و تبعات آن نیستند. اکنون ازدواج سفید، همپای طلاق یکی از معظلات جامعه ایران شده است. این فرهنگ که ناشی از اروپا و طی اعتراض زنان برای احیای حقوق آن ها بوده اکنون به جنبشی ضد زنان مبدل شده است. اما در سال ۹۳، زنگ هشدار برای ازدواج سفید، به صدا درآمد؛ شیوه‌ای از زندگی که با عرف، شرع، سنت و سبک زندگی جامعه ایرانی در همه این سال‌ها و دهه‌ها و حتی قرن‌های گذشته همخوانی ندارد.
مقایسه دو ازدواج رسمی و قانونی و ازدواج سفید
1. ازدواج رسمی که از کشوری به کشوری دیگر و فرهنگی به فرهنگی دیگر متفاوت است شامل: مجوز، دوره انتظار یا آشنایی، آزمایش خون، حداقل سن، مراسم رسمی با اجرای روحانی یا فردی صاحب منصب از دادگاه و شاهد می باشد.
- در ازدواج سفید فرد هر زمانی که بخواهد می تواند با هر فردی با هر سن و جنسیتی بدون ثبت رسمی و تشریفات وارد زندگی شود.
2. در ازدواج رسمی، جدایی و طلاق می بایست با روند قانونی و رسمی پایان یابد به گونه ای که هزینه های مادی و معنوی زیادی را به همراه و نیز پروسه زمان طولانی و پیچیدگی و فرسایش عاطفی خود را نیز دارد.
- در ازدواج سفید معمولا خیلی ساده و به مجرد توافق طرفین این نوع زندگی پایان می پذیرد اما هزینه عاطفی و صدمات آن اغلب همچون ازدواج رسمی است.
3. زن و شوهرهای مطلقه، ملزم به تقسیم وسایل و دارایی هایشان با روش های تجویز شده قانونی هستند.
- در پایان رابطه زندگی مشترک بدون ازدواج رسمی، طرفین می توانند اموال را هرطور که مایلند تقسیم کنند. اگرچه نبودن قانون و بهره نبردن از مزایای قانون، مشکلاتی پیچیده را به همراه دارد و مشخص نیست که چه کسی چه چیزی و چه مقدار از اموال را می تواند بردارد.
4. در ازدواج رسمی در زمان جدایی و طلاق، درآمد و دستمزد بالای شوهر، فرد را ملزم به حمایت مالی برای طرف دیگر می کند.
- در ازدواج سفید طرفین معمولا پس از جدایی به حمایت و پرداخت مالی ملزم نمی شوند مگر اینکه با توافق مبنی بر حمایت مالی طرفین قراردادی را تهیه کرده باشند.
5. در ازدواج رسمی اگر یکی از همسران بیمار و یا بی صلاحیت باشد، همسر دیگر همواره حق تصمیم گیری در مورد همسر بیمار را در مسائل مربوط به مراقبت های بهداشتی و مالی دارد.
- در ازدواج سفید مهم نیست که چقدر طرفین پیوند نزدیک و صمیمی باشند یا اینکه مدت زمان طولانی در ارتباط باشند.
ممکن است در ازدواج سفید فرد در صورت بروز مشکلی همچون بیماری یا عدم صلاحیت مشترک جنسی خود را با اغماض برخورد کند و بررسی آن را به تعویق بیندازد، مگر اینکه یک وکیل کلی یا وکیل مراقبت بهداشتی این قدرت را به شریک زندگی مشترک بدهد تا مسئله را به صورت رسمی پیگیری کند.
6. وقتی یکی از زوجین از دنیا برود دیگری حق قانونی در ارث بردن حصه ای از اموال و املاک فرد متوفی را دارد.
- در ازدواج سفید وقتی یکی از طرفین از دنیا می رود، اموال به خانواده طرفین بازمی گردد و دیگری نمی تواند هیچ ادعا یا حقی در مورد اموال فرد متوفی داشته باشد مگر اینکه فرد متوفی اموالی را به نام او ثبت کرده باشد.
7. در ازدواج رسمی فرزندانی که در طول دوره ازدواج متولد می شوند فرزندان مشترک زن و شوهر هستند.
- پدر فرزندان متولد شده از ازدواج سفید حق قانونی پدر را ندارد و ممکن است حتی باید پدر بودن خود را از طریق آزمایش خون و عمل قانونی ثابت کند.
8. فرزندان متولد شده در این ازدواج می بایست به لحاظ مالی در طول زندگی تامین شوند.
- در ازدواج سفید مرد به لحاظ قانونی متحمل هزینه برای تامین هزینه فرزندانی که در خلال زندگی مشترک متولد شده اند، نمی شود اما اگر بخواهد به صورت دوطلبانه تامین کند حق پدری برای او محفوظ است.
9. پس از جدایی یا طلاق، پدر و مادر به ویژه پدر از نظر قانونی مجبور به کمک مالی به فرزندان هستند.
- پس از پایان رابطه مشترک، والدین وظیفه قانونی و یکسانی در تامین هزینه های فرزندانشان دارند.
نویسنده: عارفه گودرزوند(دانشجوی دکتری مطالعات تطبیقی ادیان)
