رازک از گیاهان پر استفاده و پرکاربرد در صنعت دلستر و نوشیدنی است و از عصاره آن به عنوان طعم دهنده در غذا و صنعت نوشابه سازی استفاده میشود. قسمتهای مورد استفاده این گیاه، مخروط‌های ماده (گلهای ماده) آن است و برخی اوقات، اثرات آرامبخش در افرادی که رازک می چیدند، مشاهده شده است. در زمان های قدیم، از گلهای رازک، به عنوان مُسکن استفاده می کردند و به منظور رفع مشکلات عصبی، گل های رازک را در بالش می گذاشتند. درمان بی خوابی، آرام کننده تمایلات جنسی، خاصیت اشتها آور، تقویت معده، خاصیت مسهل و خاصیت ضدعفونی کنندگی از خواص رازک است. با این وجود لازم است بدانید گرچه گیاه رازک همانند سایر گیاهان دارویی دارای خواص مفیدی است، اما استفاده از این گیاه در انواع نوشیدنی‌ها و ماء‌الشعیرها از نظر متخصصان طب سنتی خطراتی را برای مصرف‌کنندگان به همراه دارد. برای آشنایی بیشتر با خواص رازک و مضرات آن در ادامه با ما همراه باشید.
مشخصات گیاه رازک
رازک گیاهی علفی، چندساله، بالا رونده از راسته گل سرخ، تیره شاهدانگان با ریشه‌ای عمیق و منشعب است. این گیاه دو پایه (نر و ماده) بوده، اعضای آن پوشیده از تارهای خشن است و رنگ آن از سبز کم رنگ تا سبز تیره متغیر است. گلهای رازک دارای بوی معطر و مطبوع با طعم تلخ است. این گیاه بیشتر در نواحی شمال ایران از جمله گرگان، چالوس، تنکابن، رشت، لاهیجان و آستارا می‌روید و از آن در تهیه و ساخت و صنعت دلستر و نوشیدنی استفاده میشود.
خواص رازک (طبیعت و خواص درمانی)
طبع رازک سرد است. برخی از مهمترین خواص رازک و فواید درمانی آن به شرح زیر میباشد:
1- رازک دارای خاصیت آرام بخش بوده، کمک به رفع بدخوابی، برطرف نمودن استرس و خاصیت مسکن از مهمترین خواص رازک است. این گیاه دارای موادی است کهفعالیت‌های بدن و دمای بدن را کاهش میدهد و ماده کتامین را در بدن افزایش داده، که تمام این عوامل باعث خواب‌آلودگی میشود و اثرات آرامبخش دارد. در نتیجه گیاه رازک، گیاهی بی‌نظیر برای تسکین اضطراب است و باعث ایجاد آرامش و خواب میشود.
2- رازک دارای موادی است که مشابه هورمونهای زنانه بوده، از این رو گیاهی مفید برای زنان در دوران یائسگی که میزان هورمونهای زنانه کاهش پیدا کرده است، میباشد. نتایج تحقیقات نشان میدهد مصرف روزانه عصاره رازک، به دلیل دارا بودن استروژن‌های گیاهی بر کاهش علائم ناشی از یائسگی مانند گرگرفتگی موثر است.
3- رازک دارای مواد انتی اکسیدان فراوان بوده، دارای خاصیت ضد سرطان است. به ویزه مصرف این گیاه در کنترل و درمان سرطان سینه بسیار مفید میباشد.
4- امروزه از عصاره گیاه رازک در ساخت داروهای ضد ایدز استفاده میشود.
5- از دیگر خواص رازک، کمک به جوانسازی سلولهای پوست بوده، آنزیم کلاژناز موجود در این گیاه، باعث به تعویق افتادن چین و چروک پوست شده، قابلیت ارتجاعی پوست را افزایش میدهد.
6- کمک به درمان انقباضات روده ای، بیماری سل و التهاب مثانه از خواص رازک در طب سنتی است.
مواد موثر و ترکیبات موجود در گیاه رازک
رازک حاوی بسیاری از مواد معدنی، املاح و ویتامین های میباشد. سایر ترکیبات موجود در این گیاه عبارتند از:
مواد تلخ از جمله آسیل فلوروگلوسیدهای موجود در رزین
اسانس به میزان ۳/۰ تا ۱ درصد که حاوی میرسن، لینالول، فارنزن و کاریوفیلن است
تانن به میزان ۲ تا ۴ درصد
فلاونوئیدها و مقدار کمی فنل کربوکسیلیک اسید از جمله اسید فرولیک و اسید کلروژنیک
مضرات رازک (توصیه های پزشکی و موارد احتیاطی منع مصرف)
1- متخصصان طب سنتی - اسلامی معتقدند استفاده از گیاه رازک چه به‌طور مستقیم و چه غیرمستقیم که امروزه در انواع ماء‌الشعیرها و نوشیدنی‌های میوه‌ای وجود دارد، برای مصرف زنان باردار، زنان شیرده و کودکان زیر 2 سال خطرناک است و باید این قبیل افراد از مصرف آن خودداری کنند.
2- از مضرات زیاده‌روی در مصرف رازک و فراورده‌های تهیه شده از آن، عارضه بلوغ زودرس در دختران، تأخیر بلوغ جنسی در پسران، ناتوانی‌های جنسی برای مردان، افزایش توهمات جنسی در زنان و عارضه چاقی در هر دو گروه زن و مرد است.
3- گیاه رازک دارای دو هورمون به نام‌های هومولون و لوپولون است، از همین رو زیاده‌روی در مصرف آن میتواند اثرات مداخله گرانه هورمونی در زنان ایجاد می‌کند.
4- لازم است بدانید، رازک با برخی داروهای آرام بخش تداخل داشته، به حدی که میتواند اثرات این داروها را در افراد افزایش دهد.
منبع:سایت ستاره
