مزاج چیست؟
تمام دنیا تشکیل شده از چهار عنصر اصلی که به عنوان عناصر اربعه شناخته می شوند. عناصر اربعه، هر کدام کیفیت و مشخصات خود را دارند.مثل گرمی -سردی- تری- خشکی.
مصرف مواد غذایی بر روی خلق و خوی انسان تاثیر می گذارد و این نشانه عدم سازگاری یا سازگاری این مواد در علم مزاج شناسی است.
گرمی و سردی، دو کیفیت اصلی به حساب می آیند و تری و خشکی فرعی هستند. گاهی پیش می آید که شرایط و عوامل بیرونی باعث افزایش یا کاهش این چهار کیفیت در بدن می شوند که نتیجه ی این تغییرات در بدن رو به اصطلاح در طب سنتی مزاج می گویند.
پس به خاطر داشته باشید، مزاج در واقع کیفیت اندازه و میزان عناصر اربعه در بدن است و همه ی ما انسان ها، این چهار کیفیت را (گرمی-سردی-تری-خشکی) در بدن خود داریم که نسبت به کم یا زیاد بودن این کیفیت ها، مزاج افراد با هم فرق دارد.
گاهی یکی از این کیفیت ها در بدن؛ به میزان زیادی با بقیه اختلاف دارد و بیشتر از بقیه وجود دارد که در این صورت می گویند
مزاج فلانی سرد یا گرم است یعنی یکی از آن کیفیت ها در بدن او غلبه دارد که در مورد افراد معتدل مزاج، هیچ کدام از کیفیت های مزاجی نسبت به بقیه برتری ندارد و فرد در حالت معتدل مزاج است.
چند نوع مزاج داریم؟
چهار کیفیت اصلی و فرعی که گفتیم، به صورت ترکیبی باهم ترکیب می شوند و نوع مزاج را تشکیل می دهند.بخواهیم به طور دقیق محاسبه کنیم، یعنی ما 9 مزاج داریم. به این شکل که؛ گرم؛ سرد؛ تر ؛ خشک؛ گرم و تر؛ گرم و خشک؛ سرد و تر؛ سرد و خشک؛ و آخری هم معتدل.
چگونه مزاج خود را بشناسیم؟
این بحث خیلی پیچیده است و تشخیص اون نیاز به شناخت و بررسی فاکتورهای زیادی دارد.اما به طور ساده بررسی چند نشانه اصلی می تواند به شما در تشخیص مزاج کمک کند.
رنگ پوست بدن
جنس مو و ناخن ها
کیفیت خواب و بیداری
شکل فیزیکی اعضای بدن
میزان ذخیره گوشت و چربی در بدن
سرعت و میزان ضعف عمومی بدن
با بررسی این نشانه ها، در طب سنتی دست به تشخیص مزاج شما یا غلبه مزاجی شما می زنند و براساس آن می شود یک کلیت درباره شخصیت شناسی افراد گفت. اما به خاطر داشته باشید، این ها فقط تعاریف کلی هستند.
گاهی افراد به دلیل شرایط محیطی و اقلیمی، نشانه های آنها تفاوت پیدا می کند. پس تشخیص مزاج را به افراد کارشناس طب سنتی بسپارید.
رنگ پوست بدن
سفیدی پوست بدن
نشانه کم خونی و مزاج، کمی مایل به سردی می باشد.رنگ زرد کمی مایل به قرمزی
نشانه وجود خون غیر طبیعی در بدن است.قرمزی پوست بدن
نشان از گرمی و پر خونی دارد.تیرگی پوست
نشانه خون غیر تمیز است ، مستعد غلبه سودا است.زردی پوست
نشانه صفرا (گرمی وخشکی)رنگ بادمجانی
نشانه خشگی و سردی (سودا)رنگ گچی
سردی و تری (بلغم)جنس مو و ناخن ها
نازکی مو
نشانه سردی و تری مزاج است.ضخامت مو
نشانه گرمی و خشکی مزاجموی سیاه
دلیل بر گرمی و خشکیموی صاف و لخت
سردی و تری مزاجسفیدی مو
سردی و تریموی حنایی طلایی (کمی مایل به قرمز)
دلیل بر اعتدال مزاجگاهی سرعت رشد مو هم می تواند نشانه خوبی برای تشخیص مزاج باشد
اگر سرعت رشد مو زیاد باشد
نشانه گرمی مزاج است.اگر سرعت رشد مو کم باشد
نشانه سردی مزاج است.اگر رشد مو خیلی خیلی سریع باشد بیش از حد نرمال
دلیل بر گرمی و خشکی مزاج است.در مورد ناخن ها
شکنندگی ناخن ها
نشانه مزاج گرم استانعطاف پذیری ناخن ها
نشانه سرد مزاج است.کیفیت خواب و بیداری
خواب زیاد
دلیل بر سردی وتری مزاج است.خواب کم و بیداری زیاد
دلیل بر خشکی وگرمی مزاج است.خواب وبیداری معتدل
دلیل بر اعتدال مزاج است.شکل فیزیکی اعضای بدن
موارد ذیل بیانگر گرمی مزاج است
قفسه سینه پهن بزرگاندامها بزرگ
عروق برجسته و بزرگ قابل مشاهده
نبض عظیم و قوی
عضلات ضخیم و برجسته
عضله خیلی به مفصل چسبیده و تاندونش کوچک است.
لازم به ذکر است بر عکس موارد فوق الذکر دلالت بر مزاج سرد می کند، مثلاً داشتن اندامهای کوچک.
موارد ذیل بیانگر مزاج خشک است
1. چهره لاغر وپوست به استخوان چسبیده2. مفاصل قابل مشاهد و برجسته
3. غضروف های حنجره وبینی و.. برجسته و واضح است.
میزان ذخیره گوشت و چربی در بدن
اگر در بدن فرد گوشت زیاد باشد، دلالت بر گرمی و تری، اگر چربی بدن بیشتر از گوشت باشد، دلالت بر سردی وتری (گوشت زیاد باشد+ چربی کم= گرمی وخشکی)سرعت و میزان ضعف عمومی بدن
گاهی ضعف عمومی بدن به دلیل برتری و یا همان غلبه مزاج است.مثلا اگر عضوی در مواجه با گرمای شدید(تفاوتی ندارد مصرف موارد گرم باشد یا قرار گرفتن در گرمای شدید)؛ واکنش نشان بدهد، نشان دهنده گرمی مزاج است.
منبع: سایت نظارت بر خانواده
