در صورتی که انرژی مورد نیاز فرد از این منابع تامین نشود پروتئین مصرفی که باید صرف رشد و ترمیم بافت های بدن شود صرف تولید انرژی می شود. بهتر است برای تامین انرژی مورد نیاز کودکان سنین مدرسه گروه نان و غلاتی مثل برنج، ماکارونی... را در برنامه غذایی آنان بگنجانیم چون تغذیه صحیح در قدرت یادگیری کودکان موثر است، از این رو توجه به ایمن بودن خوراک (مخصوصا غذاهایی که در خارج از منزل تهیه می شود) بسیار حایز اهمیت است:
۱- حتما وعده صبحانه را مصرف کنند زیرا عدم مصرف صبحانه اثرات منفی بر یادگیری آنان خواهد داشت به خصوص آنکه کارایی آنان در انجام تکالیف ریاضی کاهش پیدا میکند.
۲- حتی المقدور شبها شام را زودتر میل کنند و در ساعت معینی به رختخواب بروند تا صبحها زودتر از خواب بلند شوند و وقت کافی برای مصرف صبحانه را داشته باشند.
۳- در وعده صبحانه استفاده از غذاهایی از قبیل نان و پنیر و گردو، نان و کره و مربا، نان و تخم مرغ همراه با یک لیوان شیر و... توصیه می شود.
۴- حتما استفاده از میان وعده فراموش نشود البته میان وعده هایی مثل میوه‌های تازه و خشکباری مانند کشمش، خرما، انجیر، پسته، بادام، گردو، توت خشک، نان و پنیر و گردو، نان و تخم مرغ و شیر و کیک، شیر و کلوچه، ساندویچ مرغ و عدسی و... توصیه می شود.
۵- سعی کنند مصرف شکلات، شیرینی، نوشابه های گازدار، ساندویچ سوسیس و کالباس، پفک، چیپس، لواشک، آلوچه، یخمک، پاستیل و... را محدود کنند زیرا استفاده بی رویه از این مواد علاوه بر اینکه باعث مستعد شدن کودک به ابتلا به بیماریهای قلبی و عروقی، دیابت، چاقی و... می شود به دلیل آنکه سیری کاذب و کم اشتهایی به دنبال دارد جایگزین یک وعده اصلی غذا شده و در نتیجه دانش آموز دچار کمبودهای تغذیه ای و افت یادگیری خواهد شد.
۶- سعی کنند از هله هوله هایی مثل کیک و بیسکوییت و شکلات کمتر استفاده کنند زیرا باقی ماندن این مواد روی دندان ها باعث پوسیدگی آنها می شود لذا پس از مصرف چنین موادی حتما دندانها را خوب بشویند و یا لااقل کمی آب بنوشند.
۷- از خرید مواد غذایی که توسط دوره گردها به فروش می رسد جدا خودداری نمایند زیرا موادی که اغلب به وسیله این افراد عرضه و توزیع می شوند بسیار آلوده است و اصول بهداشتی در تهیه آن رعایت نشده و گرد و غبار و دود محیط هم اغلب با این مواد غذایی آمیخته می شود که برای سلامت مضر است.
۸- هیچگاه از افراد غریبه مواد غذایی قبول نکنند زیرا ممکن است آلوده و خطرناک باشند.
۹- سعی کنند موادغذایی را به اندازه نیاز خود مصرف نمایند و از افراط و تفریط دوری کنند.
۱۰- قبل از خوردن مواد غذایی حتما دستهای خود را با آب و صابون بشویند .
۱۱- در هنگام خرید مواد غذایی به تاریخ تولید و تاریخ انقضای آن توجه کنند.
اگر من مجبور باشم این غذا را بخورم، حتما می میرم»، «وای، نگاه کردن به این غذا هم حال من را به هم می زند. »، من گوشت دوست ندارم»، «از بوی ماهی بدم می آید»، «شیر نمیخورم، چون خیلی خیلی بدمزه است» و..اگر شما هم فرزند کوچکی داشته باشید، حتما با این جملات آشنا هستید و می دانید چقدر سخت است او را متقاعد کنید غذایی را که دوست ندارد، بخورد. مادر دنیل هم با این مشکل روبروست؛ او می گوید هر وقت نخود فرنگی را با ماکارونی مخلوط می کند، دنیل قیافه عجیبی به خودش می گیرد و از آشپزخانه فرار می کند. البته مادر دنیل خوشحال است که پسرش فقط از نخود فرنگی فرار می کند چون بیشتر بچه ها از گوشت و ماهی هم بدشان می آید، شیر نمی خورند، سبزیجات را دوست ندارند و..
این مساله به قدری شایع است که کارشناسان می گویند تقریبا دو سوم والدین درباره غذا خوردن فرزندشان حداقل با یک مشکل از این نوع روبه رو هستند و از آن شکایت دارند. البته فراموش نکنید لجبازی های کودکانه هنگام غذا خوردن یا بهانه گرفتن در دوران خردسالی طبیعی است و انتظار می رود با افزایش سن، این مساله هم بهبود یابد، ولی اگر باز هم نگران وضعیت تغذیه کودکتان هستید، بهتر است شیوه های جدیدی را امتحان کنید؛ شیوه هایی ساده که می تواند به شما و فرزندتان کمک زیادی کند.
اول از همه یادتان باشد با آرامش برخورد کنید و کودک را از غذا خوردن نترسانید؛ او نباید فکر کند ساعتی که می خواهد غذا بخورد، ساعت تنبیه و وحشت اوست. در ضمن، همان طور که میدانید شما هیچ وقت نمی توانید کودک را مجبور به انجام کاری کنید و این مساله بخصوص در مورد غذا خوردن مشخص تر است. بنابراین سعی نکنید او را وادار کنید غذایی را که نمی خواهد، بخورد. فقط کافی است برایش توضیح دهید اگر میخواهد بزرگ شود باید غذایش را بخورد و خودتان هم مشغول غذا خوردن شوید؛ البته هرگز جمله ای منفی هم به او نگویید، مثلا درست نیست بگویید «غذایت را نخور». همین که شما در مقابل او بنشینید و غذایتان را به طور کامل بخورید، بهترین شیوه برخورد است.
همچنین وقتی کودک با طعم جدیدی آشنا می شود، هیچ وقت انتظار نداشته باشید او مقدار زیادی از آن خوراکی جدید را بخورد؛ همین که طعم آن را بچشد و مقدار کمی از آن بخورد هم کافی است.
منبع: آشپزی و تغذیه کودکان، فاطمه تقدسی‌نیا،صص82-78، نوید حکمت، چاپ دوم، قم، 1396
