بعد از هشت سال دوری از عطر وجودی مقام معظم رهبری در نماز جمعه، خبر مسّرت بخش حضور ایشان در نماز جمعه این هفته جان تازه ای به کالبد وجودی ایران اسلامی دمید به طوری که نه فقط مردم مؤمن و انقلابی تهران بزرگ و ایران عزیز بلکه همه جبهه مقاومت در سرتاسر جهان مشتاقانه منتظر بیانات گوهر بار و جان افزای معظم له بودند، تا با شنیدن صدای دلنیشن و رهنمودهای روشنگرانه ایشان مسیر و حرکت انقلاب را به توان بیشتری ادامه دهند. مقام معظم رهبری در فرازهای خطبه های نماز جمعه به نکات بسیار مهم و ارزشمندی اشاره داشتند، ولی سخنان پایانی خود خواستار توجه جدی به یک موضوع استراتژیک و راهبردی # باید_ قوی_ شویم را مطرح کردند، موضوع بسیار مهی که حیات و هویت حرکت انقلابی با آن ارتباط مستقیم دارد. در این مقاله به تبیین و شرح این فراز خواهیم پرداخت.
مبانی قرآنی شاه کلید سخنان رهبری
نکته طلایی که مقام معظم رهبری به آن اشاره داشتند، و به طور آشکار آن را از عموم مردم در تمام زمینه ها مطالبه کردند، پایه و اساس قرآنی دارد به طوری که آیات روشنی از قرآن کریم ما را به این شاه کلید طلایی رهنمود کرده است، کما اینکه خدای متعال در قرآن کریم می فرمایند: «وَ أَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ وَ مِنْ رِباطِ الْخَیْلِ تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ وَ عَدُوَّکُم؛[1] هر نیرویى در قدرت دارید، براى مقابله با آنها [دشمنان]، آماده سازید! و (همچنین) اسب هاى ورزیده (براى میدان نبرد)، تا به وسیله آن، دشمن خدا و دشمن خویش را بترسانید!» آیه بسیار صریح و آشکار تکلیف آحاد جامعه اسلامی را در برابر دشمنان دین و خدا روشن کرده است، باید قوی شد، باید هر آنچه در توان داریم را برای قدرتمند شدن جامعه اسلامی به کار ببندیم از موضع منفعلانه دوری گزینیم و در تمام عرصه های علمی و اجتماعی با شجاعت و هوشمندی وارد شویم تا اینکه دشمن با دیدن این هیمنه عظیم به عقب برگردد.
لوازم و شاخص های قوی شدن
1-تقویت خود باوری و عدم تکیه و اعتماد به رژیم های استکباری
مانع جدی پیشرفت و تعالی جامعه اسلامی، از بین رفتن عزّت، اعتماد ملّی و روحیه خود باوری وتکیه و اعتماد به نتایج و دست آورد های غربی است، فرهنگ غربی در طول دوران رژیم ستم شاهی همواره فرهنگ، «ما نمی توانیم را» در ذهن دانش آموزان پرورش می داد، ولی با طول انقلاب اسلامی کلید واژه های استقلال و خود باوری و عدم تکیه و امید به کشورهای غربی روح تازه به شریان های حیاتی جامعه اسلامی دمید، کلید واژه ای که برخواسته از تعالیم انسان ساز قرآن کریم بود؛ کما اینکه باری تعالی در این خصوص می فرماید: «وَ لا تَرْکَنُوا إِلَى الَّذینَ ظَلَمُوا فَتَمَسَّکُمُ النَّارُ وَ ما لَکُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ مِنْ أَوْلِیاءَ ثُمَّ لا تُنْصَرُونَ؛[2] و بر ظالمان تکیه ننمایید، که موجب مىشود آتش شما را فرا گیرد؛ و در آن حال، هیچ ولىّ و سرپرستى جز خدا نخواهید داشت؛ و یارى نمىشوید!» احزاب و جریان های فکری و فرهنگی که یگانه راه نجات جامعه اسلامی را در زانو زدن در برابر ابرقدرت های جهانی تعریف و ترجمه می کنند، نه تنها زمینه پیشرفت و قدرتمند شدن جامعه اسلامی را فراهم نمی کنند، بلکه با این نگاه غیر هوشمندانه زمینه اضمحلال خلاقیت، نو آوری، ایستادگی و مقاومت را در جامعه به باد فنا می دهند.
2-لزوم کار و مدیریت جهادی
یکی از لوازم مهم قدرتمند شدن حضور جهادی در عرصه ایفای مسئولیت های مدیریتی، سیاست گذاری های فرهنگی و دینی، علمی و پژوهشی است. در اندیشه مقام معظم رهبری مدیر و کار جهادی دارای ویژگی های خاصی است، ولی روشن ترین و بارز ترین ویژگی کار جهادی این چنین معنا و مفهوم پیدا می کند که کار جهادی یک نوع مبارزه است، و جهادگر مبارزی است که خود را در میدان جنگ و در مصاف با دشمن مشاهد می کند،[3] کسی که دشمن را در پیش روی خود مشاهده می کند هیچ گاه خواب غفلت بر چشم و قلب او نمی نشیند، از این رو با تدبیر و هوشیاری تمام و بدور از هر گونه سستی و کسالت و تنبلی اقدام خواهد کرد.[4] در اهمیت و ارزش کار جهادی رهبری پیشتر بیان فرموده بودند که هر جا جهادی عمل کردیم پیروز شدیم، به فرموده رهبری وقتی ملّت به هدف های خود دست پیدا خواهد کرد که مشکلات گوناگون را از سر راه خود برخواهد داشت ایمان و جهاد در میان مسئولان به عنوان یک ارزش شناخته شود، جهاد، جهاد علمی، جهاد عدالت خواهی، و جهاد مدیریتی و اقتصادی است.[5] هر جایی که به خدا تکیه کردیم، به نیروی مردم تکیه کردیم و حاضر به حرکت جهادی شدیم پیروز شدیم.[6]
یکی از ارکان امنیت و قدرت در هر جامعه ای تقویت و رشد اقتصادی است، جامعه ای که دست به گریبان فقر است و نتواند به رشد و قدرت مناسب اقتصادی دست یابد در برابر ابرقدرت های جهان پست و زبون خواهد بود.
یکی از ارکان امنیت و قدرت در هر جامعه ای تقویت و رشد اقتصادی است، جامعه ای که دست به گریبان فقر است و نتواند به رشد و قدرت مناسب اقتصادی دست یابد در برابر ابرقدرت های جهان پست و زبون خواهد بود.
3-پرهیز از سستی و تنبلی
هیچ جامعه ای با تن پروری، سستی، تنبلی نه تنها مقاوم نخواهد شد، بلکه در زمینه مرگ جامعه خود و تسلط مستکبران را بر خود فراهم خواهند کرد، این مطلب از جمله سنت قطعی قرآن کریم است که پیشرفت و شکوفایی جوامع انسانی در گروه تلاش و کوششی است که در مسیر آرمان های خود متحمل می شوند، کما اینکه باری تعالی در این خصوص می فرماید: «وَ أَنْ لَیْسَ لِلْإِنْسانِ إِلاَّ ما سَعى؛[7]و اینکه براى انسان بهرهاى جز سعى و کوشش او نیست،» فرهنگ قرآن انسان را از ایستای، بی تحرکی و کسالت باز می دارد از این رو به انسان این چنین راهنمایی می فرماید: «فَإِذا فَرَغْتَ فَانْصَبْ؛[8]پس هنگامى که از کار مهمّى فارغ مىشوى به مهم دیگرى پرداز».
4-صبر، اتحاد و همبستگی و پرهیز از اختلاف
یکی از لوازم قدرتمند شدن، حفظ اتحاد و همبستگی و پرهیز از اختلاف، چند دستگی و دوقطبی سازی جامعه است. جامعه ای که درگیر مشاجرات و اختلافات است، علاوه بر اینکه هیمنه و ابهت خود را از دست خواهند داد و ضعیف خوهند شد، دشمن نیز چشم طمع به منابع آنها و سرنگونیشان خواهند داشت، این رهنمود راستین خدای متعال است که همگان را از اختلاف برحذر می دارد: «وَ أَطیعُوا اللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَ لا تَنازَعُوا فَتَفْشَلُوا وَ تَذْهَبَ ریحُکُمْ وَ اصْبِرُوا إِنَّ اللَّهَ مَعَ الصَّابِرینَ؛[9]و (فرمان) خدا و پیامبرش را اطاعت نمایید! و نزاع (و کشمکش) نکنید، تا سست نشوید، و قدرت (و شوکت) شما از میان نرود! و صبر و استقامت کنید که خداوند با استقامت کنندگان است!»
در چه زمینه هایی باید قوی شویم؟!
1-تقویت و رشد عدالت اجتماعی و اخلاق مداری
یکی از ابعادی که جامعه اسلامی باید خود را در تمام مراتب آن تقویت نماید، اخلاق مداری و فراگیر کردن عدالت اجتماعی است، جامعه اسلامی که عدالت ورزی در آن ضعیف باشد، فساد در آن ریشه خواهد دوانید و آن جامعه را از باطن تهی و سست خواهد کرد. جامعه ای که در آن عدالت در اولویت های دست چندم باشد خود محکوم به نابودی و اضمحلال خواهد بود. عدالت باید در ابعاد مختلفی همچون، اداری، اقتصادی، قضایی، امنیتی در جامعه اسلامی فراگیر شود.
2-تقویت و رشد اقتصادی
یکی از ارکان امنیت و قدرت در هر جامعه ای تقویت و رشد اقتصادی است، جامعه ای که دست به گریبان فقر است و نتواند به رشد و قدرت مناسب اقتصادی دست یابد در برابر ابرقدرت های جهان پست و زبون خواهد بود، چرا که برای برآورده شدن نیازهای معمول خود باید در برابر ابرقدرت های جهان زانو زده و خاک ذلّت را به جان بخرد. مقام معظم رهبری در سال های اخیر رمز پیشرفت، تقویت و رشد اقتصادی را نه در زانو زدن در برابر ابرقدرت های جهان بلکه در عملیاتی کردن برنامه جامع اقتصاد مقاومتی قابل دست یابی معرفی کرده اند.
3-تقویت و رشد علمی و تحقیقاتی
مقام معظم رهبری بارها لزوم پیشرفت علمی را از آحاد مردم و مسئولین مطالبه کرده اند و به این مطلب رهنمود کرده اند که: «ما احتیاج داریم به اینکه از لحاظ علمی پیشرفت کنیم؛ این نیاز قطعی ما است. اگر از لحاظ علمی پیشرفت نکنیم، تهدید دشمنانِ تمدّنی ما و دشمنان فرهنگی و سیاسی ما، تهدید دائمی خواهد بود؛ آن وقتی این تهدید متوقّف می شود یا خطرش کم می شود که ما از لحاظ علمی پیشرفت کنیم. بنده بارها روی این مسئله تکیه کردهام. الان قریب بیست سال است روی این تکیه می کنم و بارها هم این حدیث شریف را خواندهام که: «اَلعِلمُ سُلطان؛[10]علم، قدرت است». از این نظر هم نگاه به نخبگان اهمّیّت پیدا می کند. نخبگان می توانند علم کشور را پیشرفت بدهند و کشور را به موضع اقتدار و عزّتی برسانند که آسیبپذیریهایش کاهش پیدا کند.[11]
4-تقویت و رشد نظامی
در کنار تمام نیازهای علمی، اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی، برای نهادینه کردن امنیت در تمام ابعاد آن باید توجه جدی به توان و قدرت نظامی شود، قدرت نظامی باید به اندازه ای باشد که دشمنان کیان اسلامی جرأت زورگویی و تهدید نظام اسلامی را نداشته باشند. قدرت نظامی باید به گونه ای باشد که هیچ کشور معاند و غیر اسلامی نتواند بر جامعه اسلامی تسلط نماید، کما اینکه باری تعالی در این خصوص می فرماید: «وَ لَنْ یَجْعَلَ اللَّهُ لِلْکافِرینَ عَلَى الْمُؤْمِنینَ سَبیلاً؛[12] و خداوند هرگز کافران را بر مؤمنان تسلّطى نداده است».
پی نوشت ها:
[1]. سوره مبارکه انفال، آیه60.
[2]. سوره مبارکه هود، آیه 113.
[3]. ر.ک: بیانات رهبری در دیدار با اساتید دانشگاها، 14/6/89.
[4]. ر.ک: بیانات رهبری در بازدید از پژوهشگاه رویان، 25/4/86.
[5]. بیانات رهبری در حرم مطهر رضوی، 84/1/1.
[6]. سخنان رهبری، در دیدار اعضای مجلس خبرگان رهبری، 92/12/15.
[7]. سوره نجم، آیه 39.
[8]. سوره شرح، آیه 7.
[9]. سوره انفال، آیه 46.
[10]. شرح نهجالبلاغة، ابن ابی الحدید ج۲۰ ص ۳۱۹ ؛ «العلم سلطان من وجده صال به و من لم یجده صیل علیه؛دانش، سلطنت و قدرت است، هر که آن را بیابد با آن یورش برد و هر که آن را از دست بدهد بر او یورش برند»
[11]. بیانات رهبری در دیدار نخبگان و استعدادهای برتر علمی، ۱۳۹۷/۰۷/۲۵.
[12]. سوره نساء، آیه 141.
پی نوشت ها:
[1]. سوره مبارکه انفال، آیه60.
[2]. سوره مبارکه هود، آیه 113.
[3]. ر.ک: بیانات رهبری در دیدار با اساتید دانشگاها، 14/6/89.
[4]. ر.ک: بیانات رهبری در بازدید از پژوهشگاه رویان، 25/4/86.
[5]. بیانات رهبری در حرم مطهر رضوی، 84/1/1.
[6]. سخنان رهبری، در دیدار اعضای مجلس خبرگان رهبری، 92/12/15.
[7]. سوره نجم، آیه 39.
[8]. سوره شرح، آیه 7.
[9]. سوره انفال، آیه 46.
[10]. شرح نهجالبلاغة، ابن ابی الحدید ج۲۰ ص ۳۱۹ ؛ «العلم سلطان من وجده صال به و من لم یجده صیل علیه؛دانش، سلطنت و قدرت است، هر که آن را بیابد با آن یورش برد و هر که آن را از دست بدهد بر او یورش برند»
[11]. بیانات رهبری در دیدار نخبگان و استعدادهای برتر علمی، ۱۳۹۷/۰۷/۲۵.
[12]. سوره نساء، آیه 141.