١- اخلاص : میزان ارزش و والایی تلاش‌ها، فعالیت‌ها و اعمال آدمی بسته به مقدار اخلاصی است که در روح و جان عمل او موجود است. هر چه درجه اخلاص برتر باشد، تلاش آدمی از جایگاهی بلندتر و ارزشی افزونتر برخوردار است و آثار و بهره های معنوی، کمالات روحی و پاداش جاودان اخروی آن بیشتر خواهد بود. پرستاری نیز یکی از اموری است که اخلاص و جلب رضایت خداوند بر زیبایی و ارزش آن می‌افزاید که امام على علیه السلام می‌فرمایند: «خیر العمل ما صحبه الإخلاص» (1) بهترین عمل، عملی است که همراه با اخلاص باشد.
۲- دشواری‌ها : همه فعالیت‌هایی که در مسیر اطاعت خداوند و به منظور انجام وظایف الهی انجام می‌گیرد، دارای قدر و منزلت است؛ و یکی از اموری که به قدر و منزلت آن می‌افزاید دشواری آن است. هر چه کار مشکل‌تر و دشوارتر باشد و تلاش و زحمت بیشتری . طلب کند ارزش و فضیلت آن بیشتر خواهد بود. این است که رسول خدا فرمود:«أفضل الأعمال أحمزها»(2) برترین عملها سخت ترین و دشوارترین آنهاست. پرستاری نیز گاهی در فعالیت‌ها دشواری انجام می گیرد و احیانا مواردی از آن طاقت فرسا خواهد بود. و این جاست که پرستاری از فضیلت و ارزشی برتر برخوردار خواهد شد.
٣- قدر و منزلت بیمار: قدر و منزلت بیمار در پیشگاه خدای متعال نیز بیش از پیش بر ارزش پرستاری می افزاید. مقام علمی و معنوی شخص بیمار، زمینه‌ای است که ارج و منزلت پرستاری را افزون می‌کند. گاهی پرستاری از یک بیمار معمولی انجام می گیرد و گاهی بیمار کسی است که مورد توجه و عنایت خاص خداوند است. در این صورت می‌توان ادعا کرد که پرستاری از وی نیز بیش از پیش مورد توجه خداوند خواهد بود. رزمنده ای که در مسیر دفاع از اسلام، سلامتی خود را از دست داده است و گلوله‌ها و ترکش‌های دشمن بدن او را شکافته و به نقص عضو مبتلایش ساخته است، از قرب و منزلتی برخوردار است که سایرین نیستند، و یا عالمی که عمری را در راه ترویج معارف الهی و پیشبرد اهداف پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) و هدایت جامعه سپری ساخته است در نزد خدا منزلتی دیگر دارد. این قرب و منزلت‌ها ارزش و اهمیت پرستاری از آنان را افزون خواهد ساخت.
۴- پرستاری از بستگان: پیوندهای خویشی بین بیمار و پرستار از دیگر عواملی است که بر ارزشمندی پرستاری می افزاید و اجر و پاداش افزونی را به دنبال دارد. پرستاری از همسر، پدر، مادر، فرزند و بستگان و خویشان، اهمیت و ارزش افزونتری دارد که در فصل سوم و در باب « پرستاری خانوادگی» به این سخن باز می‌گردیم.
آثار و پیامدهای پرستاری
طبیعت انسان‌های نوعدوست چنان است که اگر بتوانند به کسی خدمتی کنند، یا گره از مشکل کسی بگشایند و یا نیازکسی را برآورند، احساس آرامش و رضایت خاطر می کنند. و این پدیده زیبای فطری در امر پرستاری، ظهور و بروز روشنی دارد. از آنجا که پرستاران نیاز بیماران را با انس گرفتن، کمک کردن و مراقبت از آنان برطرف می‌سازند و با این فعالیت‌ها دل بیمار را به دست می‌آورند و او را خشنود می‌سازند و رضایت پروردگار را تحصیل می‌کنند، خود نیز از خشنودی و رضایت خاطر، سرشار می شوند و به آسودگی وجدان می رسند. چرا که با این نوعدوستی‌ها و همدلی‌ها به ندای فطرت و وجدان انسانی خود پاسخ مثبت دادهاند. بدینسان پرستاری با تمام مشقت‌ها و زحماتی که دارد، اگر برای جلب رضایت خداوند متعال انجام گیرد، بسیار دلپذیر، نشاط بخش و فرح انگیز خواهد بود.دعای بیمار
از آن جا که بیمار در موقعیتی به سر می‌برد که موجب رقت قلب اوست و بیش از هر زمان دیگر، خود را نیازمند عطوفت و توجه دیگران می‌داند، اهتمام ورزیدن به امور او و ملاطفت و مهربانی در حق او مایه فزونی تشکر او خواهد شد، و نه با زبان که با تمام وجود، قدردان و سپاسگزار زحمات و حمایت‌های پرستار خود خواهد بود. بیمار بر اثر بریدن از تعلقات و دلبستگی‌های مادی و شکوفایی احساسات معنوی که از فطرت پاکش نشأت گرفته است، در رحمت الهی فرو خواهد رفت؛ آن گاه دعاهایش قرین اجابت قرار خواهد گرفت، و پرستار را - که نزدیکترین و دلسوزترین فرد به خود می‌بیند - در معرض توجهات معنوی و دعاهای خود که همانند دعای ملائکه مستجاب است. قرار خواهد داد.محبوبیت الهی
محبوبیت اجتماعی پرستار و ارزش احسان و نیکی او بر کسی پوشیده نیست. راز این محبوبیت را از سخن پیامبر بزرگ خدا دریابیم که فرمود: «طبیعت قلب‌ها بر محبت و دوستی کسی که به آدمی احسان و نیکی می‌کند و بغض و دشمنی کسی که به انسان بدی روا میدارد نهاده شده است.»ا این صفت نیکوکاری، افزون بر محبوبیت اجتماعی، محبوبیت الهی را نیز به دنبال خواهد داشت. قرآن کریم به این مطلب تصریح کرده است که: «و احسنوا إن الله یحب المحسنین»و نیکی کنید که خداوند نیکوکاران را دوست میدارد.» و پرستاری راهی است برای ورود به جرگه نیکوکاران و در نهایت نیل به مقام محبوبیت الهی. از این رو می‌نگریم که یکی از آثار ارزشمند پرستاری، محبوبیت در بین آحاد جامعه و در نزد خداوند متعال است.پینوشت‌ها:
١- شرح غرر الحکم، ج ۳، ص ۴۲۵
۲- میزان الحکمه، ج ۷، ص ۱۹
منبع: نگرش اسلامی به: فرهنگ پرستاری، اکبر اسدی، صص42-37، نشر مرکز تحقیقات اسلامی جانبازان، قم، چاپ دوم، 1375
