سرطان دهانه ي رحم :
دستگاه تناسلي در خانم ها شامل رحم و يک جفت تخمدان است که خود رحم به دو قسمت تنه رحم در بالا و گردن رحم در قسمت پايين تقسيم مي شود . در سراسر عمر يک زن گردن رحم در معرض تماس با مواد خارجي متنوعي قرار مي گيرد ، بنابراين ابتلاي آن به بيماري هاي مختلف تعجب آور نيست .
شيوع سرطان دهانه رحم چقدر است ؟
هميشه براي آنکه اهميت موضوعي بهتر مشخص شود ضروري است از شيوع آن اطلاع داشته باشيم . سرطان دهانه ي رحم از نظر شيوع پس از سرطان پستان و ريه و ... در مرتبه ي هفتم قرار دارد . حدود 10 % از سرطان هاي مهاجم زنان مربوط به رحم است که نيمي از آنها مربوط به گردن رحم است .
سرطان دهانه ي رحم بيشتر در چه سنيني بروز مي کند ؟:
اوج شيوع تغييرات اوليه در مراحل پيش سرطاني در سنين 38 ـ 35 سالگي است ولي بيشترين شيوع سرطان درسنين 48 ـ 45 سالگي است . با اين وجود بيماري مي تواند حتي در دهه دوم زندگي و در دوران حاملگي نيزبروز کند.خوشبختانه سرطان دهانه ي رحم جزء آن دسته از بيماري ها است که دوره ي تبديل از مراحل ابتداي آن تاظهور سرطان زماني نسبتاً طولاني است . به نحوي که از مرحله ي ديسپلازي که زودرس ترين تغيير سلولي قابل تشخيص است تا مرحله ي سرطان محدود حدود 5 سال است و از اين مرحله تا سرطان مهاجم حدود 10 ـ 7 سال طول مي کشد و حدود 95 % بيماراني که در مراحل ابتدايي قرار دارند در صورت تشخيص به موقع قابل درمان هستند .
عوامل مساعد براي ابتلا به سرطان : دهانه رحم کدام اند ؟
1 ـ شروع رابطه جنسي در سنين پايين
2 ـ داشتن شرکاي جنسي متعدد
3 ـ داشتن شريک جنسي با روابط جنسي متعدد
4 ـ استعمال سيگار
5 ـ وجود بيماري هاي مقاربتي به خصوص ويروس پاپيلوما (خصوصاً سوش 18 ـ 16 )
6 ـ مصرف قرص هاي جلوگيري از بارداري به مدت طولاني (طولاني تر از 5 سال )
7 ـ ابتلا همسر به سرطان آلت تناسلي و پروستات
علائم باليني سرطان دهانه رحم کدام است ؟
علامت مخصوصي وجود ندارد اما ممکن است بيمار با ترشحات بدبو و غيرطبيعي ، لکه بيني ، خونريزي بين دوره هاي قاعدگي ، خونريزي پس از نزديکي مواجه مي شود که بايد به پزشک مراجعه کند . در صورتي که ارگان هاي مجاور دهانه رحم درگير شده باشند دردهاي کمر ، ورم لنفاوي يک طرفه ، کاهش وزن در مراحل انتهايي بيماري خواهيم داشت .
تشخيص سرطان دهانه رحم چگونه است ؟
تشخيص سرطان دهانه ي رحم بر اساس سيتولوژي و پاتولوژي است . تست بيماريابي يا غربالگيري پاپ اسمير مي باشد . از سال 1950 پاپ اسمير در کاهش ميزان بروز سرطان دهانه ي رحم تا 79 % و در کاهش مرگ و مير ناشي از آن تا 70 % موفق بوده است . با اين حال امروزه ثابت شده پاپ اسمير صرفاً در نيمي از موارد مي تواند سلول هاي غيرطبيعي را شناسايي کند .
پاپ اسمير به 2 روش انجام مي شود :
1ـ پاپ اسمير بر روي لام شيشه اي
2 ـ پاپ اسمير با استفاده از محيط بر پايه مايع
از آنجا که در روش قديمي که همان روش اول است حساسيت تست فقط 51 % بود چرا که ممکن است حين نمونه برداري ـ آماده سازي لام ـ و تفسير آن اشتباهاتي داشته باشيم . فعلاً بهتر است از روش دوم استفاده کنيم که حدود 90 ـ 80 درصد سلول ها به محيط مايع انتقال يافته و حساسيت تست به 80 درصد مي رسد .
براي انجام تست پاپ اسمير چه شرايطي وجود دارد ؟
بهتر است تست در زماني که دوره ي قاعدگي را به اتمام رسانده و خونريزي نداشته باشد و نيز حداقل از يک هفته قبل از مراجعه از پمادهاي واژينال استفاده نکرده باشد و نيز از 48 ساعت قبل رابطه جنسي نداشته باشد انجام شود . بهتر است عفونت هاي شديد واژينال درمان شوند سپس تست انجام گيرد .
پاپ اسمير را با چه فواصلي انجام دهيم ؟
خانم ها در کشور ما سالانه تست را انجام داده و پس از اين که سه سال متوالي جواب تست طبيعي بود به صورت سه سال يک بار انجام مي گيرد . بديهي است که پزشک معالج بيمار بر حسب شرايط بيمار و جواب پاپ اسمير از بهترين فرد براي تصميم گيري زمان انجام مجدد تست است .
کولپوسکوپ چيست و در تشخيص سرطان دهانه رحم چه نقشي دارد ؟
تشخيص قطعي سرطان دهانه رحم تنها با نمونه برداري از دهانه ي رحم ميسر است . بهترين روش نمونه برداري از دهانه رحم در زير ديد مستقيم کولپوسکوپ است . کولپوسکوپ وسيله اي است که نور کافي براي ديدن گردن رحم را فراهم مي کند و با استفاده از آن مي توان دهانه رحم را با بزرگ نمايي 40 ـ 10 برابر مورد بررسي قرار داد .
ضايعات غير طبيعي که در زير ميکروسکوپ مشخص مي شود شامل ( عروق غير طبيعي ـ لکوپلاکي و ... ) نواحي مناسبي براي نمونه برداري است .
با مشاهده گردن رحم با چشم غير مسلح گرفتاري هاي خوش خيم اين عضو مثل زخم ساده ممکن است به فرم ضايعات بدخيم تظاهر کند در حالي که گردن رحمي که سرطان مهاجم وسيعي در بردارد ممکن است طبيعي به نظر برسد . متخصصين با تجربه کولپوسکوپي مي توانند ضايعات را بر مبناي ويژگي هاي فيزيکي و بافت شناسي ارزيابي کنند .
درمان سرطان دهانه رحم چگونه است ؟
نوع درمان بر اساس اينکه سرطان رحم از نظر بافت شناسي از چه نوعي بوده و در چه مرحله اي باشد متفاوت است و شامل جراحي و راديو تراپي است .
با اميد اينکه تمام زنان کشورمان با افزايش سطح آگاهي شان در برنامه ي غربالگيري سرطان هاي شايع بانوان شرکت کرده و با اين کار بتوانيم موارد موجود را در مراحل بسيار ابتدايي تشخيص داده و همواره جامعه اي با زنان سالم و توانمند داشته باشيم .
منبع:ماهنامه ي بين المللي هنر پارسي ،شماره17/س
