نارنگی از خانواده مرکبات و یکی از پرطرفدارترین اعضای این خانواده است که اولین بار در جنوب شرقی آسیا تولید شده است. این میوه، کوچک‌تر از پرتقال است و پوست آن به راحتی با دست کنده می‌شود. شاید همین خاصیت از بیشمار خواص نارنگی، دلیل علاقه زیاد مردم به این میوه باشد. طعم آن مانند پرتقال ترش و اسیدی است و خوردن این میوه، آرامش خوبی به افراد می‌دهد. نارنگی می‌تواند در وعده‌های غذایی به‌ صورت سالاد، دسر و مربا و همچنین در بعضی غذاهای اصلی به کار گرفته شود. یکی از خواص نارنگی که در همه مرکبات مشترک است، ویتامین c و خاصیت آنتی اکسیدانی این میوه است. نارنگی اصل در نوار مرکزی کشور، نارنگی محلی است که از راه بذر زیاد می‌شود و در نقاط گوناگون، به نام‌های بمی، جهرمی، دزفولی و محلی شناخته می‌شود. کینو همان نارنگی معروف به نارنگی پاکستانی است که اولین بار در سال‌ ۱۳۴۲ وارد کشور شد. این واردات سال‌های زیادی است که همچنان ادامه دارد و به دلیل اینکه این نوع نارنگی پرآب، گوشتی، شیرین و دارای پوستی نازک است، در بازار میوه کشور طرفداران زیادی دارد. بذر نارنگی پاکستانی بیشتر در ناحیه مرکزی و جنوب غربی کشور به ‌خصوص در شهرهای دزفول و شوشتر کاشته می‌شود و درخت آن چتری و پر محصول و با برگ‌های قاشقی است. این درخت همیشه سبز است و تا چهار و نیم متر رشد می‌کند. گل‌های درخت نارنگی سفید رنگ و دوجنسی است و از طریق حشرات گرده افشانی می‌کند. مقاومت درختان نارنگی در مقابل سرما خوب است ولی میوه‌های آن به علت داشتن پوست نازک، نسبت به سرما بسیار حساس هستند. بنابراین بهتر است بذر آن در مکان‌های سرد کاشته نشود. در ادامه این مطلب بیشتر با خواص نارنگی و شگفتی‌های آن آشنا خواهید شد.

نارنگی از خانواده مرکبات و یکی از پرطرفدارترین اعضای این خانواده است که اولین بار در جنوب شرقی آسیا تولید شده است. این میوه، کوچک‌تر از پرتقال است و پوست آن به راحتی با دست کنده می‌شود. شاید همین خاصیت از بیشمار خواص نارنگی، دلیل علاقه زیاد مردم به این میوه باشد. طعم آن مانند پرتقال ترش و اسیدی است و خوردن این میوه، آرامش خوبی به افراد می‌دهد. نارنگی می‌تواند در وعده‌های غذایی به‌ صورت سالاد، دسر و مربا و همچنین در بعضی غذاهای اصلی به کار گرفته شود. یکی از خواص نارنگی که در همه مرکبات مشترک است، ویتامین c و خاصیت آنتی اکسیدانی این میوه است. نارنگی اصل در نوار مرکزی کشور، نارنگی محلی است که از راه بذر زیاد می‌شود و در نقاط گوناگون، به نام‌های بمی، جهرمی، دزفولی و محلی شناخته می‌شود. کینو همان نارنگی معروف به نارنگی پاکستانی است که اولین بار در سال‌ ۱۳۴۲ وارد کشور شد. این واردات سال‌های زیادی است که همچنان ادامه دارد و به دلیل اینکه این نوع نارنگی پرآب، گوشتی، شیرین و دارای پوستی نازک است، در بازار میوه کشور طرفداران زیادی دارد. بذر نارنگی پاکستانی بیشتر در ناحیه مرکزی و جنوب غربی کشور به ‌خصوص در شهرهای دزفول و شوشتر کاشته می‌شود و درخت آن چتری و پر محصول و با برگ‌های قاشقی است. این درخت همیشه سبز است و تا چهار و نیم متر رشد می‌کند. گل‌های درخت نارنگی سفید رنگ و دوجنسی است و از طریق حشرات گرده افشانی می‌کند. مقاومت درختان نارنگی در مقابل سرما خوب است ولی میوه‌های آن به علت داشتن پوست نازک، نسبت به سرما بسیار حساس هستند. بنابراین بهتر است بذر آن در مکان‌های سرد کاشته نشود. در ادامه این مطلب بیشتر با خواص نارنگی و شگفتی‌های آن آشنا خواهید شد.

طبع نارنگی، میزان کالری و ارزش غذایی از نظر ویتامین و مواد معدنی

در پزشکی سنتی ایرانی، اگر نارنگی ترش باشد، طبع آن سرد و خشک می‌شود ولی اغلب سرد و تر است. همچنین اگر آن خیلی شیرین باشد کمی خواص نارنگی به سمت گرمی می‌رود که خیلی مختصر است و در بدن خودش را نشان نمی‌دهد. بنابراین عمدتا طبع نارنگی را می‌توان سرد و تر دانست.

ارزش غذایی نارنگی

ارزش غذایی هر ۱۰۰ گرم نارنگی به صورت زیر است :

ویتامین A : 420 آی. یو

کربوهیدرات :۳۴/۱۳ گرم

فیبر رژیمی: ۸/۱ گرم

پروتئین : ۸۱/۰ گرم

تیامین یا ویتامین : B1 شش صدم میلی‌گرم

نیاسین ویتامین : B3 سی و هفت صدم میلی‌گرم

ویتامین :B6 هشت صدم میلی‌گرم

ویتامین : C بیست و هفت میلی‌گرم

کلسیم : ۳۷ میلی‌گرم

آهن :۱۵/۰ میلی‌گرم

منیزیم : ۱۲ میلی‌گرم

فسفر : ۲۰ میلی‌گرم

پتاسیم : ۱۶۶ میلی‌گرم

سدیم : ۲ میلی‌گرم

روی : ۰۷/۰ میلی‌گرم

چربی : ۳/۰ گرم

کالری : ۴۴ کیلوکالری

برای شناخت بیشتر مهم ترین خواص نارنگی در ادامه با ما همراه باشید.1

نارنگی برای جلوگیری از دیابت

برخی از محققان دانشگاه غربی اونتاریو معتقدند که نارنگی منبع کاملی از ترکیبات فلانوییدی به نام نوبیلتین است. این عنصر باعث سوزاندن چربی و جلوگیری از تولید چربی می شود. بنابراین، می تواند از بیماری ناشی از چاقی در بدن خود مانند دیابت نوع 2 جلوگیری کند.

نارنگی برای جلوگیری از سکته

همانطور که در بالا اشاره شد، نارنگی حاوی مقدار زیادی پتاسیم است. این پتاسیم می تواند از بیماری هایی مثل لخته شدن خون جلوگیری کند. مطالعه ای بر روی بیش از 69 هزار نفر انجام شده است. نتیجه این بود افرادی که نارنگی مصرف می کنند، 19 درصد کمتر در خطر ابتلا به این بیماری مانند لخته شدن خون قرار دارند.

نارنگی برای محافظت از بدن در برابر اضافه وزن و چاقی

اگر می خواهید وزن بدن خود را کاهش دهید و یک رژیم غذایی خوب داشته باشید، خوردن نارنگی یکی از بهترین انتخاب ها است، زیرا این میوه، مانند دیگر میوه ها، حاوی مقدار زیادی فیبر است. علاوه بر آن، نارنگی حاوی ویتامینی است که از تولید کورتیزول جلوگیری می کند، هورمونی است که می تواند باعث استرس شود و می تواند بدن شما را تشویق کند تا چربی را ذخیره کند.

نارنگی برای جلوگیری از سرطان

نارنگی شامل یک ترکیب به نام لیمونویید است. طبق گفته برخی از محققان در کره، این ترکیب لیمونویید ممکن است از گسترش سرطان خون و سرطان سینه جلوگیری کند اما لطفاً توجه کنید که این تحقیق روی حیوان انجام شده است و هنوز کشف نشده است که آیا به عنوان نتیجه ای مشابه انسان عمل می کند یا خیر.

نارنگی برای شکل دادن ماهیچه های شما

همانطور که قبلاً ذکر شد، نارنگی یکی از میوه هایی است که حاوی مقدار زیادی پتاسیم است. ثابت شده است که این ترکیب برای ماهیچه ها مفید است، چون رشد و بهبود ماهیچه ها را تقویت می کند. بنابراین این میوه دوست خوبی برای همه کسانی خواهد بود که فعالیت های ورزشی را دوست دارند.

نارنگی برای داشتن دستگاه گوارش سالم تر

آیا می دانید که یک میوه نارنگی در مقایسه با 3 تا 4 اونس آب معدنی دارای مقدار یک سانی آب است؟ بله، نارنگی یکی از آبدارترین میوه ها است. این مقدار زیاد آب همراه با ویتامین A نارنگی باعث می شود که جذب مواد مغذی را از غذایی که فقط به خوردن و مرطوب نگه داشتن بخش گوارشی کمک می کنند، تشویق کند.2

سرشار از مواد مغذی

نارنگی حاوی مقادیر قابل توجهی ویتامین‌های A و C و پتاسیم است. این میوه از آنتی اکسیدان فراوانی هم برخوردار است و از منابع فیبر خوراکی به شمار می‌رود.

کاهش التهاب

نارنگی به لطف ویتامین A فراوانی که در خود دارد به از بین رفتن التهاب بدن کمک می‌کند. این میوه حاوی ویتامین C هم هست که بدن را از آنتی اکسیدان‌های زیادی بهره مند می‌کند. این آنتی اکسیدان‌ها برای کمک به بدن در مقابله با بیماری‌های التهابی و شدید حیاتی هستند. خاصیت ضد اکسایشی این مواد می‌تواند تأثیرات بلند مدتی که این مشکلات و بیماری‌ها بر بدن می‌گذارند را از بین ببرد.

تقویت دستگاه ایمنی بدن

دستگاه ایمنی بدن وظایف مختلف و مهمی دارد که همگی به حفظ سلامتی ما کمک می‌کنند. دستگاه ایمنی گرچه جلوی ابتلا به بیماری‌ها را می‌گیرد، اما خود در برابر آسیب‌ها مصون نیست و باید با مصرف مواد غذایی‌ای که توانایی دفاعی آن را افزایش می‌دهند، به آن کمک کنیم.

میوه‌ی نارنگی توانایی تشخیص و نابودی عوامل بیماری زا را در دستگاه ایمنی بدن بهبود می‌بخشد و به این ترتیب، به حفظ سلامتی شما در فصل سرماخوردگی و آنفولانزا کمک می‌کند. علت این مسأله احتمالاً بیوفلاونوئید‌هایی است که در میوه‌های خانواده‌ی مرکبات وجود دارند.

حفظ سلامت قلب

قلب وظیفه‌ی پمپاژ خون به سرتاسر بدن را برعهده دارد. به همین دلیل حفظ سلامت قلب بسیار ضروری است تا از بروز اشکال در وظایف حیاتی آن جلوگیری شود. نارنگی می‌تواند قلب را در برابر آثار زیان بار رادیکال‌های آزاد و التهاب حفظ کند، مشکلاتی که باعث رسوب پلاک‌های آﺗﺮواﺳﻜﻠﺮوﺗﻴک و سرعت بخشیدن به این امر می‌شوند و انسداد عروق خونی را به دنبال دارند.

رادیکال‌های آزاد در شرایط طبیعی در بدن تشکیل می‌شوند، اما وقتی میزان آن‌ها از حد بگذرد، می‌توانند باعث وارد آمدن آسیب به بدن شوند. ویتامین C موجود در نارنگی ممکن است بتواند با آنتی اکسیدان‌هایی که در خود دارد به پاکسازی خون از این رادیکال‌های آزاد و بهبود گردش خون به سمت قلب و به بیرون از آن کمک کند. آنتی اکسیدان‌های فراوان موجود در این میوه به جلوگیری از اکسایش کلسترول‌های LDL هم کمک می‌کنند و به این ترتیب ریسک ابتلا به مشکلات قلبی را به میزان چشمگیری کاهش می‌دهند.

کمک به تنظیم فشار خون

این میوه به دلیل پتاسیم فراوانی که در خود دارد می‌تواند به تنظیم فشار خون کمک کند. پتاسیم که یک الکترولیت کلیدی برای بدن به شمار می‌رود، تأثیر زیادی در متعادل سازی حجم خون دارد و به این ترتیب کمک می‌کند بدن آب اضافی اش را در خود ذخیره نکند. علاوه بر این، پتاسیم تأثیر گشاد کننده بر عروق خونی دارد و به این ترتیب قطر عروق را افزایش می‌دهد و حرکت خون را بهبود می‌بخشد. اما نباید در مصرف پتاسیم زیاده روی کنید و خوردن روزانه یک یا دو عدد از این میوه کفایت می‌کند.

حفظ بینایی

مصرف مواد غذایی حاوی کارتنوئید‌ها و همینطور دیگر ترکیبات ضد اکسایشی برای حفظ سلامت چشم‌ها ضروری است. نارنگی هم حاوی ویتامین C است و هم ویتامین A که نوعی کارتنوئید به شمار می‌رود. مصرف ویتامین A برای کمک به جلوگیری از تباهی لکه زرد ضروری است. به علاوه، این ویتامین به تخلیه‌ی زجاجیه‌ی چشم کمک می‌کند یعنی همان بخشی از چشم به دلیل انباشت فشار می‌تواند مبتلا به آب سیاه شود.

بهبود زخم‌ها

نارنگی به دلیل برخورداری از ویتامین C فراوان، روند التیام زخم‌ها را بهبود و به آن سرعت می‌بخشد. این ویتامین برای تولید کلاژن در بدن ضروری است، ماده‌ای که ترکیبی کلیدی در مفصل‌ها و بسیاری از دیگر بافت‌های بدن از جمله پوست به شمار می‌رود. افزایش تولید کلاژن منجر به تسریع یافتن روند التیام زخم ها، به حداقل رسیدن جای زخم‌ها و حتی بهبودی بعد از بروز صدمه می‌شود.

کاهش ریسک ابتلا به پوکی استخوان

این میوه به جلوگیری از ضعیف و شکننده شدن استخوان‌ها کمک می‌کند. پوکی استخوان که به معنای تحلیل تدریجی بافت استخوان با میزانی بیش از حد نرمال و کاهش تراکم بافت استخوانی است، معمولاً باعث تضعیف ساختاری بدن می‌شود.

در نتیجه، استخوان‌های بخش‌های مختلفی از بدن به ویژه در افراد مسن‌تر به راحتی دچار شکستگی می‌شوند و مشکلات فراوانی از جنبه‌ی توانایی تحرک برای فرد آسیب دیده ایجاد می‌شود. نارنگی حاوی مقادیر زیادی پتاسیم، کلسیم و منیزیم است که همگی نقش مهمی در حفظ سلامت استخوان‌ها و متعاقباً جلوگیری از شکستگی‌های استخوانی و ضعف ساختاری بدن دارند. مراقبت از استخوان‌ها برای حفظ توانایی تحرک در دوران سالمندی ضروری است.3

درمان سرماخوردگی و آنفولانزا

نارنگی حاوی مقادیر غنی از ویتامین C است و به همین جهت برای تقویت سیستم ایمنی بدن خیلی مفید است. برای درمان و پیشگیری از بیماری های ویروسی مانند سرماخوردگی که با ضعیف شدن سیستم ایمنی بدن به آنها مبتلا می شویم می توانید از نارنگی استفاده کنید.

نارنگی برای درمان بیماری هایی مانند آنفولانزا نیز مثمر ثمر است. دمنوش نعناع و نارنگی یکی از انواع دمنوش های طبیعی است که دارای خاصیت ضد ویروسی بسیار قوی می باشد. برای درمان بیمارهای ویروسی مانند آنفولانزا می توانید از این دمنوش بهره ببرید.

جوان سازی و رفع چین و چروک روی پوست

نارنگی سرشار از ویتامین های A و C است که این ویتامین ها برای جوان سازی پوست بسیار موثر عمل می کنند. ویتامین A و ویتامین C موجود در نارنگی باعث تولید کلاژن می شوند و به همین جهت به کاهش چین و چروک های روی پوست صورت کمک شایانی می کنند.

علاوه بر این ویتامین A موجود در نارنگی برای درمان زخم ها و آسیب های پوستی نیز بسیار مفید است و می تواند به درمان زخم های روی پوست کمک کند. نارنگی می تواند برای آسیب های شدید پوستی مانند سرطان پوست هم مفید باشد.

فواید نارنگی برای زنان باردار و جنین

نارنگی حاوی مقادیر غنی از گروه ویتامین های B می باشد که این ویتامین های برای زنان باردار بسیار مفید و ضروری هستند. فولات موجود در نارنگی خطر تولد نوزاد با وزن کم را کاهش می دهند و برای سلامت جنین نیز بسیار مفید است و از کم خونی و نقص های لوله عصبی جنین جلوگیری می کند.

سفید کننده و روشن کننده پوست

نارنگی به عنوان یک مرطوب کننده طبیعی پوست این قابلیت را دارد که پوست را سفید تر و شفاف تر کند. نارنگی سرشار از آنتی اکسیدان های قوی است که می توانند به طراوات و شادابی پوست صورت کمک شایانی کنند.

برای سفید کردن پوست باید نارنگی را به صورت ماسک استفاده کنید تا درصد تاثیرگذاری آن به حداکثر برسد. برای تهیه ماسک نارنگی ۴ تکه نارنگی را جدا کنید. سپس پالپ های نارنگی را جدا کنید ( پوست نازک روی نارنگی ها را جدا کنید )

و پس از له کردن نارنگی ها ۱ قاشق خوری عسل ، ۱ قاشق غذاخوری ماست و کمی آب به آن اضافه کنید. این ماسک را روی صورت و گردن خود ماساژ دهید و اجازه دهید ۱۵ دقیقه روی پوست بماند سپس پوست را با آب سرد بشویید.

تقویت کننده و درخشان کننده مو

جالب است بدانید نارنگی می تواند باعث تقویت و استحکام موها نیز شود. نارنگی حاوی ویتامین B12 می باشد که برای تقویت و افزایش رشد موها بسیار مفید است ، علاوه بر این می تواند باعث کاهش ریزش مو نیز شود.

نکته مهم دیگر در مورد نارنگی این است که این میوه حاوی مقادیر غنی از ویتامین C است که این ویتامین برای درخشان تر کردن و براق کردن موها نیز کمک شایانی می کند. از نارنگی می توانید به عنوان یک محافظ طبیعی از موهایتان استفاده کنید.4

زیاده‌روی در مصرف نارنگی و مضرات آن

یکی از خواص نارنگی و به طور کلی مرکبات آلرژیک بودن آن‌ها است. نارنگی ممکن است در افراد حساس، ایجاد آلرژی کند که این آلرژی به‌صورت بثورات پوستی، خارش بینی و سرفه ظاهر می‌شود.

زیاده‌روی در خوردن نارنگی در افرادی که ورم معده دارند باعث ایجاد نفخ و ناراحتی‌های گوارشی می‌شود.

به علت این‌که پوست نارنگی به راحتی از آن جدا می‌شود، معمولا افراد در مصرف آن زیاده‌روی می‌کنند که این امر باعث ایجاد اسهال و اختلال در کارکرد روده می‌شود.

یکی دیگر از خواص نارنگی ترشی و اسیدی بودن آن است که مصرف زیاد آن باعث ایجاد آفت و زخم در دهان و زبان می‌شود.

خوردن بیش از حد نارنگی و همچنین بی‌کیفیت بودن آن باعث ایجاد بیماری‌هایی نظیر گاستریت، زخم، کولیت و انتتریت می‌شود. علت ایجاد این بیماری‌ها افزایش اسیدیته و تحریک لایه مخاطی دستگاه گوارش است. بنابراین علاوه بر عدم سوء مصرف نارنگی، در هنگام خرید به کیفیت آن هم توجه شود.

همچنین افراط در مصرف نارنگی باعث بیماری‌هایی همچون کولسیستیت، پانکراتیت می‌شود. اسید فولیک موجود در نارنگی باعث تولید بیش از حد صفرا شده که این امر باعث آسیب رسیدن به کبد و کمک به ایجاد زمینه برای بیماری‌هایی مثل هپاتییت و نفریت می‌شود.

منع مصرف نارنگی

نارنگی را به هیچ عنوان به همراه شیر گاو مصرف نکنید، زیرا باعث ایجاد دل درد می‌شود. همان‌طور که گفته شد یکی از خواص نارنگی اسیدی بودن آن است که باعث نفخ می‌شود، شیر گاو هم نفاخ است. به همین دلیل مصرف این‌ دو با هم باعث دردهای شکمی می‌شود.

افرادی که به علت ضعف سیستم عصبی و عضلانی به‌ خصوص قلب، در نسخه دارویی آن‌ها داروهایی است که باعث افزایش پتاسیم خون می‌شود، بهتر است به ‌همراه مصرف این داروها از میوه‌های دارای پتاسیم به‌ خصوص نارنگی استفاده نکنند. افزایش بیش از حد پتاسیم خون باعث عوارضی همچون خستگی عضلات، احساس ضعف، فلج شدن، ضربان غیرطبیعی قلب (آریتمی) و حالت تهوع شود. این افراد باید برای مصرف این نوع میوه‌ها و زمان مصرف آن، با پزشک خود مشورت کنند.

افرادی که بیماری دیابت دارند و از انسولین استفاده می‌کنند، حتما باید برای زمان و میزان مصرف نارنگی در طول روز با پزشک متخصص خود مشاوره داشته باشند.1

پی نوشت:
1.www.kalleh.com
2.www.namnak.com
3.www.yjc.ir
4.www.parsiday.com