نشانه کمبود پتاسیم در بدن (بخش دوم)

کاهش پتاسیم خون می‌تواند به افزایش فشار خون منجر شود؛ به خصوص در آدم‌هایی که مصرف سدیم یا نمک بالایی دارند.
 

کمبود شدید پتاسیم می‌تواند به بروز مشکلات تنفسی نیز منجر شود؛ زیرا پتاسیم به رد و بدل کردن پیام‌هایی جهت تحریک ریه‌ها به باز و بسته شدن کمک می‌کند. هنگامی که سطوح پتاسیم خون شدیدا کاهش می‌یابد، ریه‌های نمی‌توانند به شکل مناسبی باز و بسته شوند. این وضعیت به تنگی نفس منجر خواهد شد. هم‌چنین، کاهش پتاسیم خون از طریق ایجاد اختلال در ضربان منظم قلب نیز می‌تواند به تنگی نفس منجر شود. در این وضعیت، خون کم‌تری از قلب به سایر نقاط بدن پمپاژ می‌شود.

خون اکسیژن را به تمام نقاط بدن می‌فرستد، بنابراین، ایجاد اختلال در جریان خون ممکن است به تنگی نفس منجر شود. هم‌چنین، کمبود شدید پتاسیم ممکن است کارکرد ریه را مختل کند؛ این وضعیت می‌تواند بسیار خطرناک و کشنده باشد.

در مجموع، پتاسیم به باز و بسته شدن ریه‌ها کمک می‌کند؛ بنابراین، کمبود این ماده‌ی معدنی ممکن است به تنگی نفس منجر شود. هم‌چنین، کمبود شدید پتاسیم می‌تواند به توقف کارکرد ریه منجر شود؛ این وضعیت بسیار خطرناک خواهد بود.
 

کمبود پتاسیم با تغییرات خلقی و خستگی ذهنی نیز در ارتباط است. کاهش سطوح پتاسیم خون ممکن است در ارسال پیام‌هایی که به حفظ کارکرد بهینه‌ی مغز کمک می‌کنند، اختلال ایجاد کند. برای نمونه، نتایج یک مطالعه نشان دادند، ۲۰ درصد از بیماران مبتلا به اختلالات روانی دچار کمبود پتاسیم هستند. در عین حال، در خصوص ارتباط میان کمبود پتاسیم و وضعیت‌های خلقی شواهد محدودی در دست هستند. پیش از ارائه‌ی هرگونه توصیه در این خصوص باید پژوهش‌های بیش‌تری صورت گیرد.

به طور خلاصه باید گفت، کمبود پتاسیم با تغییرات و اختلالات خلقی در ارتباط است. با وجود این، ارتباط میان کمبود پتاسیم و بروز اختلالات خلقی هنوز تایید نشده است.
 

آدم‌های مبتلا به هیپوکالمی شدید یا کمبود شدید پتاسیم ممکن است دچار فلج ماهیچه‌ای شوند. هنگامی که سطوح پتاسیم در بدن به شدت کاهش یابد، ماهیچه‌ها قادر نخواهند بود به درستی منقبض شوند و ممکن است تمام ماهیچه‌ها به یک باره متوقف شوند.
 

کلیه‌ها مسئول دفع مواد زائد از بدن و تنظیم سطوح مایعات و الکترولیت‌های خون از قبیل سدیم و پتاسیم هستند. کلیه‌ها این مسئولیت را از طریق دفع مواد زائد و الکترولیت‌های اضافه از بدن به صورت ادرار انجام می‌دهند. کمبود متوسط یا شدید پتاسیم می‌تواند در توانایی کلیه‌ها جهت ایجاد تعادل در سطوح مایعات و الکترولیت‌های موجود در جریان خون اختلال ایجاد کند؛ این مسئله می‌تواند افزایش میزان ادرار منجر شود؛ به این وضعیت پر ادراری گفته می‌شود.
 

کاهش پتاسیم خون می‌تواند به افزایش فشار خون منجر شود؛ به خصوص در آدم‌هایی که مصرف سدیم یا نمک بالایی دارند. پتاسیم نقش مهمی در شل شدن عروق خونی ایفا می‌کند؛ شل شدن عروق خونی به کاهش فشار خون در آدم‌ها کمک می‌کند.

به علاوه، پتاسیم به حفظ تعادل سطوح سدیم در بدن کمک می‌کند. رژیم غذایی مملو از سدیم به عنوان یکی از علت‌های شایع افزایش فشار خون به شمار می‌رود. پزشکان معمولا توصیه می‌کنند، آدم‌های مبتلا به فشار خون بالا میزان مصرف سدیم را کاهش و میزان مصرف پتاسیم را افزایش دهند.
 

کمبود پتاسیم می‌تواند بر تمام ماهیچه‌های بدن، از جمله ماهیچه‌های بازوها و پاها اثر منفی بگذارد؛‌ و به ضعف عمومی و گرفتگی ماهیچه‌ها منجر شود. معمولا با مقدار اندکی پتاسیم از طریق عرق از بدن خارج می‌شود؛ به همین خاطر، پس از انجام فعالیت‌های سنگین ورزشی یا قرار گرفتن در محیط‌های بسیار گرم معمولا دچار ضعف یا گرفتگی ماهیچه می‌شویم.
 

همان‌طور که پیش‌تر گفته شد، پتاسیم نقش بسیار مهمی در ارسال پیام از مغز به ماهیچه‌ها و تنظیم انقباضات ماهیچه‌ای دارد. کاهش سطوح پتاسیم می‌تواند بر ماهیچه‌های روده‌ها نیز تاثیر بگذارد، و باعث کاهش سرعت حرکت مواد غذایی و مواد زائد در مسیر روده‌ها شود. این وضعیت می‌تواند به بروز یبوست و نفخ منجر شود.
 

آدم‌های مبتلا به هیپوکالمی یا کمبود پتاسیم باید نزد پزشک بروند. ابتلا به این وضعیت در میان آدم‌های مبتلا به بیماری التهابی روده و بیماری‌های گوارشی که باعث بروز اسهال یا استفراغ شدید یا مداوم می‌شوند، بسیار شایع‌تر است. مصرف برخی از داروهای خاص نظیر ملین‌ها یا داروهای ادرارآور نیز می‌توانند خطر ابتلا به کمبود پتاسیم را افزایش دهد. در صورت مواجهه با علائم هیپوکالمی یا کمبود شدید پتاسیم از قبیل فلج ماهیچه‌ای، مشکلات تنفسی، یا بی‌نظمی در ضربان قلب باید فورا با اورژانس تماس بگیرید یا به نزدیک‌ترین مرکز اورژانس بروید.
 

پزشک با انجام یک آزمایش خون ساده می‌تواند به سطوح پتاسیم موجود در خون بیمار پی ببرد. طی این آزمایش مقدار اندکی نمونه‌ی خون از سرخرگ‌ دست یا بازوی بیمار گرفته می‌شود. پزشک معالج، جهت تشخیص علت اصلی بروز کمبود پتاسیم به بررسی سابقه‌ی پزشکی و داروهای مصرف بیمار می‌پردازد.

گاهی اوقات، پزشک ممکن است به انجام آزمایش‌های دیگری نیز بپردازد، از جمله :
الف. آزمایش خون جهت بررسی سطوح سایر الکترولیت‌های خون نظیر فسفر، کلسیم، و منیزیوم
ب. آزمایش ادرار جهت تشخیص میزان پتاسیم خروجی از بدن از طریق ادرار

بسته به علائم و سابقه‌ی پزشکی بیماری ممکن است پزشک معالج به انجام برخی آزمایش‌های دیگر نیز بپردازد.
 

آدم‌های اندکی به میزان توصیه شده در طول روز پتاسیم مصرف می‌کنند. با وجود این، مصرف اندک پتاسیم به ندرت باعث بروز کمبود پتاسیم می‌شود. این وضعیت معمولا هنگامی رخ می‌دهد که بدن میزان زیادی از مایعات‌اش را از دست بدهد.

برخی از نشانه‌ها و علائم شایع کمبود پتاسیم عبارت هستند از ضعف و خستگی مفرط، گرفتگی‌های ماهیچه، درد و سفتی ماهیچه، گزگز و بی‌حسی، تپش قلب، دشواری در تنفس، مشکلات گوارشی، و تغییرات خلقی. چنان‌چه گمان می‌کنید دچار کمبود پتاسیم شده‌اید، حتما نزد پزشک بروید؛‌ زیرا این وضعیت می‌تواند عواقب بسیار خطرناکی برای سلامتی‌تان داشته باشد.

خوشبختانه، به سادگی با افزایش مصرف مواد غذایی غنی از پتاسیم، از قبیل برگ چغندر، سیب زمینی هندی، لوبیا سفید، صدف، سیب زمینی معمولی، سیب زمینی شیرین، آووکادو، لوبیا پینتو، و موز می‌توانید سطح پتاسیم موجود در خون‌تان را بالا ببرید.
 

منبع: تحریریه سایت کسب و کار بازده – امیر رضا مصطفایی