برخی از اختلالات و بیماری‌های دستگاه تناسلی زنان

اعضای تناسلی در زنان عبارتند از تخمدان ها ، لوله های فالوپ، رحم ، گردن رحم، واژن و لوبها. از آنجایی که عمل اولیه این اندامها تولید مثل است، اختلال در این اعضا می تواند باعث نازایی شود. این اختلالات می تواند به علت عفونت، آسیب های فیزیکی و یا عدم تعادل هورمونی ایجاد شود.

بیمارى‌هاى فرج و مهبل

التهاب فرج، ضایعات غددى فرج، بیمارى فرسایشى فرج، چروکیدگى فرج، لوکوپلازى فرج 'وجود صفحات خاکسترى رنگ بر روى فرج' ، کندیلوم‌هاى زگیلى فرج 'وجود دانه‌هاى ریز و برجسته بر روى فرج و ناحیه میاندوراه' ، سرطان فرج، واریس فرج، التهاب مهبل، سرطان مهبل.

بیمارى‌هاى گردن رحم

التهاب گردن رحم، پولیپ دهانه رحم 'تومورهاى کوچک و پایه‌دارى که از مخاط درونى گلوى رحم رشد و نمو مى‌کنند' ، سرطان دهانه رحم، جراحات مربوط به زایمان و اعمال جراحى در گلوى رحم، ناهنجارى‌هاى مادرزادى گردن رحم 'تنگى دهانه رحم، رحم پرده‌دار، گردن رحم مضاعف و ...' .

بیمارى‌هاى رحم

بیمارى‌هاى حاد رحم، عفونت‌هاى مزمن رحم، التهاب مخاطى مزمن رحم، التهاب رحم، سل رحم، فیبروم رحم 'شایع‌ترین تومورى که قریب ۲۰ درصد از خانم‌ها بدان مبتلا مى‌گردند' ، هیپرپلازى مخاط رحم 'رشد بیش از حد مخاط داخلى رحم' ، پولیپ رحم 'دانه‌هاى برجسته و پایه‌دارى که از جدار رحم آویزان شده و فضاى داخل رحم را پر مى‌نماید' ، سرطان جسم رحم، کج‌راهى‌ها و جابه‌جا شدن رحم، افتادگى رحم، وارونه شدن رحم، ناهنجارى‌هاى مادرزادى رحم 'رحم دوشاخه، رحم خورجینی، رحم جنینى و ...'

بیمارى‌هاى لوله رحم

آماس لوله‌هاى رحم، تومور لوله‌هاى رحم، ناهنجارى‌هاى مادرزادى لوله‌ها 'فقدان کامل لوله‌ها یا فقدان یک‌طرفه آن، تنگى مادرزادى یک قسمت از لوله، عدم رشد کافى لوله‌ها، لوله‌هاى مضاعف یا شیپور اضافى لوله‌ها و ...'

بیمارى‌هاى تخمدان

جابجایى تخمدان‌ها، عفونت‌هاى تخمدان، کیست‌هاى تخمدان، غده‌هاى تخمدان، سرطان تخمدان، ناهنجارى‌هاى مادرزادى تخمدان 'عدم تشکیل تخمدان، عدم وجود تخمدان در یک طرف، وجود تخمدان‌هاى فرعى و اضافى و ...'1

علت اختلالات دستگاه تناسلی زنان

بنا به دلایلی میزان مرگ و میر و متاستاز حاصل از این نوع سرطان بالا می باشد. بعضی ارگان های سیستم تولید مثلی مانند تخمدان غیر قبل دسترس و معاینه هستند و برخی مثل تخمدان و لوله های فالوپ دارای اعصاب حسی کمتری هستند و علایمی ایجاد نمی کنند.

پستان ها دارای حجم زیادی از بافت چربی هستند که تشخیص زودهنگام سرطان را سخت می کند. تنها استثنا موجود سرویکس است که به راحتی در دسترس است و با آزمایش پاپ اسمیر و غربالگری ویروس پاپیلوما ، می توان تا میزان زیادی مرگ و میر ناشی از سرطان سرویکس را کاهش داد.

اختلالات دستگاه تناسلی زنان می تواند ثانویه به بیماری های مخلل فعالیت سایر ارگان ها مثل مغز، هیپوتالاموس، هیپوفیز،تیروئید، غدد فوق کلیوی ، کلیه و کبد باشد. تظاهرات این بیماری ها به طور کلی بدون ایجاد درد می باشد. متقابلا اختلالات موجود در سیستم تولید مثلی می تواند سبب بروز بیماری هایی در سایر بافت ها گردند.

هورمون های تخمدانی برای حفظ سلامتی بیشتر بافت ها در زنان ضروری می باشد. تغییر در این هورمون ها می تواند سبب استئوپروز یا پوکی استخوان ، آتروفی و التهاب بافت های مرتبط با استروژن ( واژینیت آتروفی شده ) ، تصلب شریان و تغییر حجم قلبی عروقی و افزایش احتمال ابتلا به سرطان (مثل ایجاد سرطان اندومتری به دنبال افزایش استروژن و کمبود پروژسترون) شود.

عملکرد ضعیف سیستم تولیدمثلی می تواند سبب بروز اختلالاتی مثل دیابت حاملگی و سندرم افزایش فشار خون یعنی پره اکلامپسی و اکلامپسی شود. اختلالات دستگاه تناسلی زنان می تواند بسیار پیچیده باشد و تا جایی که تصور می کنید می تواند عملکرد اشتباهی داشته باشد.2

همچنین برخی عوامل در طول زندگی بر سلامت دستگاه تناسلی اثر می‌گذارد؛ در زیر به این دسته از عوامل شامل بهداشت فردی و شرایط محیطی ابتلا به بیماریها می‌پردازیم:

رعایت بهداشت فردی و انجام رفتارهای بهداشتی

یکی از اصول مهم در عوامل فردی، رعایت بهداشت فردی است که منظور از بهداشت فردی تمیز و خشک نگه داشتن دستگاه تناسلی است؛ نوع و نحوه پوشش و شستشوی ناحیه تناسلی از اهمیت به سزایی برخوردار است، مثلا پوشیدن لباسهای تنگ مانند شلوار جین‏‏ٌ، جوراب شلواری و مایو، باعث افزایش دما و رطوبت دستگاه تناسلی می‌شود که محیط را برای رشد میکروبها آماده می‌کند، لذا توصیه می‌شود از پوشیدن آنها به مدت طولانی خودداری شود.

در نواحی مرطوب ومناطق گرم که بدن سریع عرق می‌کند، لباس زیر باید سریع تعویض شود، چون رطوبت، رشد میکروبها و قارچها را سرعت می‌بخشد، پس لازم است دستگاه تناسلی پس از هربار شستشو، حتما خشک شود تا زمینه حضور عوامل بیماریزا فراهم نشود.

نحوه شستشو اندام تناسلی به خصوص در دختران کم سن در بهداشت دستگاه تناسلی اهمیت بسیار دارد؛ کودکان دختر بهتر است آموزش داده شوند که پس از ادرار کردن و اجابت مزاج، همیشه از سمت جلو بطرف عقب خود را بشویند؛ از عوامل فردی مهم دیگر رعایت بهداشت در ارتباط جنسی است؛ ارتباط جنسی با همسر آلوده به بیماریهای دستگاه تناسلی مانند انواع عفونتهای منتقله از راه ارتباط جنسی، اگر بدون کاندوم باشد، زن را در معرض ابتلاء به عفونتهای جنسی قرار می‌دهد؛ بر عکس این حالت هم درست است؛ لذا درمان عفونتهای منتقله جنسی در هر دو زوج، لازمه پیشگیری از انتقال بیماری از فردی به همسر اوست.

عوامل محیطی

آلودگیهای قارچی در استخرها و سالنهای ورزشی افزایش چشمگیری در فصول گرم دارد؛ از جمله این قارچها کاندیداآلبیکنس است که می‌تواند موجب شیوع بیماریهای قارچی پوستی خصوصا در نواحی چیندار بدن از جمله دستگاه تناسلی شوند، لذا شناگران باید در استخرهای عمومی برای حفظ سلامت خود، پس از استفاده از استخر، بدن خود را کاملا با آب و صابون بشویند.

شرایط فیزیکی و شیمیایی محیط کار

شرایط فیزیکی و شیمیایی محیط کار می‌تواند بر سلامت دستگاه تناسلی اثر مضر داشته باشد، از جمله این عوامل، اشعه ایکس‏، گازهای شیمیایی و درجه حرارت بالاست که در صورت مواجه طولانی مدت می‌تواند باعث ناتوانی جنسی و ناباروری یا ایجاد ناهنجاریهای مادرزادی شوند.4

درمان اختلالات دستگاه تناسلی زنان

۱. ضد میکروبی

داروهای ضد قارچی می‌توانند عفونت‌های قارچی را درمان کنند و داروهای آنتی‌بیوتیک می‌توانند عفونت‌های باکتریایی را درمان کنند. داروهای ضد ویروسی عفونت ویروس هرپس را درمان می‌کنند.

۲. درمان زگیل

روش‌های مختلفی را می‌توان برای حذف زگیل‌های واژن به کار برد، از جمله فریز کردن، استفاده از مواد شیمیایی و سوزاندن با لیزر.

۳. پساری واژینال

یک دستگاه پلاستیکی کوچک در داخل واژن قرار می‌گیرد تا اندام‌های لگنی دچار پرولاپس، در جای خود بمانند.

۴. تمرینات کگل

تمرین دادن عضلات لگنی (به همان صورتی که زمانی که ادرار دارید، خودتان را کنترل می‌کنید) می‌تواند باعث جلوگیری از پرولاپس واژن و بی‌اختیاری ادرار شود.

۵. استروژن

اندام‌های تناسلی زنان، هم داخلی و هم خارجی به استروژن واکنش نشان می‌دهند. درمان استروژن ممکن است به احیاءِ این ساختارها در زنانی که در دوره‌ی بعد از یائسگی به سر می‌برند، کمک کند.

۶. جراحی

در موارد نادر بروز سرطان واژن یا گردن رحم، جراحی برای برداشتن تومور لازم است. جراحی همچنین می‌تواند پرولاپس واژن را درمان کند.3

پینوشتها
1.www.vista.ir
2.www.hidoctor.ir
3.www.bazdeh.org
4.www.khabaronline.ir