حساسیت های غذایی

حساسیت غذایی نوعی پاسخ سیستم ایمنی بدن است که بدنبال مصرف یک ماده غذایی خاص ایجاد می شود که حتی مصرف مقدار خیلی کمی از غذاهای آلرژی زا باعث بروز علائمی مثل: مشکلات بلع، کهیر و ورم راه های تنفسی می شوند. حساسیت غذایی در برخی از افراد ممکن است باعث ظهور علائم بسیار شدید و یا پاسخ های بسیار خطرناک و کشنده ای موسوم به آنافیلاکسی (anaphylaxis) گردد.

تقریبا 6 تا 8 درصد بچه های زیر 3 سال و 4 درصد بزرگسالان حساسیت غذایی دارند. برخی از بچه ها این حساسیت را همزمان با بزرگتر شدن از دست خواهند داد (حتی اگر درمانی صورت نگیرد(.

حساسیت غذایی به سادگی با مشکل متداول دیگری به نام عدم تحمل غذایی اشتباه گرفته می شود. در صورتیکه عدم تحمل غذایی مشکل کم اهمیت تری است که در آن سیستم ایمنی درگیر نمی شود.1

علائم حساسیت غذایی

در بعضی افراد واکنش آلرژی به غذایی خاص ممکن است ناراحت‌کننده باشد؛ ولی شدید نیست. اما در بعضی دیگر ممکن است این حساسیت غذایی ترسناک باشد یا حتی زندگی‌شان را تهدید کند. علائم حساسیت غذایی معمولا چند دقیقه تا دو ساعت بعد از مصرف غذای مشکل‌ساز بروز می‌کند.

شایع‌ترین علائم حساسیت غذایی شامل موارد زیر است

گزگز و خارش دهان؛

کهیر، خارش یا اگزما؛
تورم لب‌ها، صورت، زبان و گلو یا بخش‌های دیگر بدن؛

خس خس سینه، گرفتگی بینی یا مشکل تنفس؛

دل درد، اسهال، حالت تهوع یا استفراغ؛

سرگیجه، ضعف یا غش.

آنافیلاکسی

در بعضی افراد آلرژی غذایی ممکن است واکنش حساسیتی شدیدی به نام آنافیلاکسی ایجاد کند. این بیماری ممکن است موجب نشانه‌های تهدیدکننده زندگی شود که شامل موارد زیر هستند:

گرفتگی یا تنگ‌شدن مسیر هوایی؛

تورم گلو یا احساس وجود توده در گلو که تنفس را سخت می‌کند؛

شوک با افت شدید فشار خون؛

نبض تند؛

سرگیجه، ضعف یا کاهش هوشیاری.

درمان اورژانسی (اضطراری) آنافیلاکسی ضروری است؛ درغیراین‌صورت ممکن است موجب به‌کمارفتن یا حتی مرگ فرد شود.2

علت آلرژی (حساسیت) چیست؟

هنگامی که به مواد غذایی آلرژی دارید، سیستم ایمنی بدن به اشتباه یک غذای خاص یا ماده موجود در غذا را به عنوان چیزی مضر معرفی می‌کند. در نتیجه، سیستم ایمنی بدن سلول‌هایی را ترشح می‌کند که آنتی بادی به نام ایمونوگلوبولین E) IgE) را آزاد می‌کنند تا غذا یا ماده غذایی حاوی آلرژی (آلرژن) را خنثی کند.

غذاهای خاصی که موجب آلرژی غذایی می‌شوند

دفعه بعد که حتی کمترین مقدار آن غذا را می‌خورید، آنتی بادی های IgE آن را حس می‌کنند و به سیستم ایمنی بدن سیگنال می‌دهند تا یک ماده شیمیایی به نام هیستامین و سایر مواد شیمیایی را وارد جریان خون کند. این مواد شیمیایی باعث علائم آلرژی می‌شوند.

در بزرگسالان، بیشتر آلرژی‌های غذایی توسط پروتئین‌های خاصی در موارد زیر ایجاد می‌شود:

صدف مانند میگو، خرچنگ

بادام زمینی

آجیل درختی مانند گردو

ماهی

در کودکان، آلرژی‌های غذایی معمولاً توسط پروتئین‌های موجود در مواد غذایی زیر ایجاد می‌شوند:

بادام زمینی

آجیل درختی

تخم مرغ

شیر گاو

گندم

سویا.3

عوامل خطر

عوامل خطر حساسیت های غذایی شامل:

- سابقه خانوادگی

چنانچه آسم ، اگزما، کهیر و حساسیت هایی مثل حساسیت فصلی در خانواده شما شایع باشند، شما در معرض خطر بالای ابتلاء به آلرژی غذایی هستید.

- داشتن سابقه یک حساسیت غذایی

برخی از بچه ها ممکن است یک حساسیت غذایی را از دست بدهند و بهبود یابند ،اما در برخی مواقع این حساسیت بعدها در زندگی مجددا بازمیگردد.

- حساسیت های دیگر

اگر شما در گذشته به یک ماده غذایی حساسیت داشته اید، در معرض خطر حساسیت به مواد غذایی دیگری نیز می باشید. هم چنین داشتن یک نوع حساسیت مثل حساسیت فصلی باعث میشود شما مستعد ابتلاء به انواع دیگری مثل حساسیت غذایی باشید.

- سن

حساسیت های غذایی در بچه ها، بویژه در شیرخواران و کودکان نوپا متدوال است. هم چنان که سن بالا میرود، سیستم گوارشی تکامل یافته و احتمال کمتری وجود دارد که بدن شما غذاها یا اجزائی از غذا را که محرک آلرژی هستند را جذب کند. خوشبختانه، معمولا بچه ها، حساسیت به شیر، سویا، گندم و تخم مرغ را از دست خواهند داد. حساسیت های شدید و حساسیت به مغزها و صدف داران به احتمال بیشتر مادام العمر خواهند بود.1

عوارض

عوارض یک حساسیت غذایی میتواند شامل موارد زیر باشد:

- آنافیلاکسی

یک پاسخ آلرژیک شدید و تهدید کننده حیات

- درماتیت حساسیتی (اگزما)

تقریبا یک نفر از هر سه نفر مبتلاء به حساسیت غذایی اگزما نیز دارند.

- میگرن

نشان داده شده است که در برخی افراد، هیستامین آزاد شده توسط سیستم ایمنی در طول پاسخ آلرژیک ، میگرن و سردردهای عصبی را ایجاد می کند.

اگرچه برخی از مردم بر این باورند که حساسیت غذایی به بیش فعالی دوران کودکی و به آرتریت مربوط است، اما شواهدی در این باره وجود ندارد.1

برای آلرژی غذایی چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگر علائم آلرژی غذایی را اندکی پس از خوردن داشته باشید، به یک پزشک یا متخصص آلرژی مراجعه کنید. در صورت امکان، زمانی که واکنش آلرژیک رخ می دهد، به پزشک خود مراجعه کنید. این به پزشک شما کمک می کند.

در صورتی که علایم و نشانه های آنافیلاکسی بروز کند، درمان اورژانسی را دنبال کنید، مواردی مانند:

- گرفتگی مجاری هوایی که نفس کشیدن را دشوار می کند

- شوک با افت شدید فشار خون

- ضربان قلب سریع

- سرگیجه یا گیجی

- -نگرانی هایی در مورد چیزی که در شرف وقوع است

-خارش و سوزش مداوم در گلو

-حالت تهوع

-مشکلات تنفسی که به تدریج بدتر می شوند

-خارش پوست و جوش هایی که ممکن است به سرعت در سراسر بدن گسترش یابد

-عطسه پی درپی

-آبریزش بینی و چشمان اشک آلود

-تاکیکاردی (ضربان قلب شتاب دار)

-تورم سریع گلو, لب ها, صورت و دهان

-استفراغ .4

مراحل پیشگیری از حساسیت غذایی

اگر می‌دانید حساسیت غذایی دارید، مراحل زیر را انجام دهید:

غذاها و نوشیدنی‌هایتان را بشناسید. دستورالعمل‌های غذایی را به‌دقت بخوانید.

اگر قبلا واکنش شدیدی داشتید، دست‌بند یا گردن‌بندی پزشکی بپوشید که به دیگران اطلاع دهد دچار واکنش حساسیتی هستید و نمی‌توانید ارتباط برقرار کنید.

با پزشک درباره تجویز اپی‌نفرین اورژانسی صحبت کنید. اگر در معرض واکنش حساسیتی شدید هستید، شاید لازم باشد اپی‌نفرین خودتزریقی (آدرنالین، اپی‌پن) همراه داشته باشید. آدرنالین هورمونی طبیعی است که در زمان استرس، پاسخ «مبارزه یا فرار» بدن را تحریک می‌کند.

در رستوران‌ها مراقب باشید. خدمتکار یا سرآشپز را از حساسیت غذایی‌تان آگاه کنید و غذایی سفارش دهید که آن ماده غذایی را نداشته باشد. همچنین مطمئن شوید که غذا روی سطوح یا در ظروفی که حاوی ماده حساسیت‌زا است، تهیه نمی‌شود. نسبت به اعلام نیازهایتان بی‌میل نباشید. معمولا کارکنان رستوران از اینکه نیازتان را بدانند و کمک کنند، خوش‌حال می‌شوند.

قبل از ترک خانه، وعده‌های غذایی و تنقلاتتان را مشخص کنید. درصورت لزوم درهنگام سفر یا شرکت در یک رویداد، کلمنی حاوی غذاهای غیرحساسیت‌زا با خود ببرید. اگر خودتان یا کودکتان نمی‌توانید در جشن کیک یا دسر بخورید، خوراکی لذت‌بخشی با خودتان ببرید.2

پینوشتها
1.www.asriran.com
2.www.chetor.com
3.www.darmankade.com
4.www.namnak.com