حمله مغزی ایسکمیک چیست؟

حمله مغزی ایسکمیک زمانی اتفاق میفتد که بدن، خون رسانی به مغز را متوقف کند. حمله ایسکمیک، رایج ترین نوع حمله مغزی است و به دلیل انسداد عروق اطراف مغز ایجاد می شود. حمله مغزی، پنجمین علت اصلی مرگ و میر در ایالات متحده است. حدود 87٪ از کل حمله ها، حمله های ایسکمیک است.حمله مغزی ایسکمیک شایع ترین نوع حمله است و مداخله زودهنگام امری حیاتی است.1

انواع حمله های مغزی ایسکمیک

قطع خونرسانی به مغز باعث بروز حمله های مغزی ایسکمیک می شود. با این حال، حمله های ایسکمیک می توانند از مناطق مختلف بدن شروع شوند و ممکن است به دلیل انواع مختلف انسداد رخ دهند:

حمله مغزی

این نوع حمله زمانی ایجاد می شود که ترومبوس یا لخته در داخل رگ خونی مغز رخ دهد.

حمله آمبولیک

حمله آمبولیک زمانی رخ می دهد که لخته خون، قطعه پلاک یا جسم دیگری در قسمت دیگری از بدن تشکیل شده و به رگ های خونی مغز منتقل شود.1

علت حمله مغزی ایسکمیک

حمله مغزی ایسکمیک به دلیل تصلب شرایین یا آترواسکلروز رخ می دهد که باعث رسوب چربی و تجمع پلاک کلسترول در رگ های خونی می شود. وقتی پلاک بیش از حد در یک نقطه جمع شود، می تواند جریان خون را به اندام های حیاتی مسدود کند.

لخته خون ممکن است هنگام عبور از رگ های خونی به پلاک ها بچسبد که باعث انسداد نیز می شود.

گردن حاوی عروق کاروتید است. کاروتید، رگ های خونی هستند و خون را به مغز می رسانند. اگر پلاک باعث انسداد شریان کاروتید (بیماری شریان کاروتید) شود، ممکن است حمله مغزی رخ دهد.

تصلب شرایین تا حد زیادی بدون علامت است. بنابراین، بسیاری از افراد نمی دانند که آترواسکلروز دارند تا اینکه دچار حمله مغزی شوند و یا اثرات دیگر انسداد شریان ها را در مجاورت اندام های مختلف مانند حمله قلبی تجربه نکنند .1

علائم حمله ایسکمی گذرا یا TIA چیست؟

تشخیص TIA سخت است اما وجود چند علامت بروز آن را نشان می دهد. علائم این وضعیت می تواند متغیر باشد. از جمله شایع ترین علائم TIA می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

دشگویی (دیسفازی، نوعی اختلال زبانی)

دیس آرتری یا اختلال تکلم حرکتی

تغییر بینایی

گیجی

عدم تعادل

مورمور شدن

تغییر سطح هوشیاری

سرگیجه

از کوره در رفتن

سردرد شدید

حس چشایی غیرعادی

حس بویایی غیرعادی

ضعف یا بی حس شدن یک سمت صورت یا بدن که به موقعیت لخته خون در مغز بستگی دارد.

درصورت مشاهده هر یک از این علائم، با اورژانس تماس بگیرید یا به بخش مراقبت های ویژه مراجعه کنید.2

عوامل خطر سکته ایسکمیک چیست؟

شرایط سیستم گردش خون عامل اصلی خطر سکته مغزی ایسکمیک است. به این دلیل که آنها خطر ابتلا به لخته شدن یا رسوبات چربی را افزایش می دهند. این شرایط عبارتند از:

فشار خون بالا

آترواسکلروز

کلسترول بالا

فیبریلاسیون دهلیزی

حمله قلبی گذشته

کم خونی داسی شکل

اختلالات لخته شدن خون

نقص مادرزادی قلب

سایر عوامل خطر عبارتند از:

دیابت

سیگار کشیدن

داشتن اضافه وزن، به خصوص اگر چربی زیادی در شکم دارید

استفاده از مشروبات الکلی

استفاده از داروهای خاص مانند کوکائین و متامفتامین

سکته مغزی انسدادی در افرادی که سابقه خانوادگی سکته مغزی دارند یا قبلا سکته مغزی داشته است، بیشتر است. مردان بیشتر از زنان سکته مغزی انسدادی دارند. خطر سکته با سن نیز افزایش می یابد.3

سکته ایسکمی چطور تشخیص داده می شود؟

پزشک معمولا می تواند از یک معاینه فیزیکی همراه با بررسی سابقه خانوادگی برای تشخیص سکته مغزی ایسکمیک استفاده کند. بر اساس علائم بیمار، پزشک همچنین می تواند اطلاعاتی راجع به جایی که انسداد وجود دارد، دریافت کند.

اگر بیمار علائمی از قبیل گیجی و گفتار ناواضح داشته باشد، پزشک ممکن است آزمایش قند خون را انجام دهد. این آزمایش به این دلیل است که گیجی و گفتار ناواضح بیانگر نشانه های کاهش شدید قند خون است.

یک CT اسکن مغزی نیز می تواند به تشخیص سکته مغزی ایسکمیک از بیماری های دیگر مانند سکته هموراژیک (خونریزی) یا تومور مغزی کمک کند.

هنگامی که پزشک شما سکته مغزی ایسکمیک را تشخیص داده، سعی خواهد کرد هنگام شروع آن و علت اصلی آن را تشخیص دهد. MRI بهترین راه برای تعیین زمانی که سکته مغزی ایسکمیک آغاز شده است می باشد.

آزمایشات مورد استفاده برای تعیین علت اصلی سکته شامل موارد زیر می باشد:

نوارقلب یا الکتروکاردیوگرام (ECG یا EKG) برای آزمایش ریتم های غیر طبیعی قلب

اکوقلب (اکوکاردیوگرافی) برای بررسی لخته ها و ناهنجاری های قلب

آنژیوگرافی برای دیدن اینکه چه شریان هایی مسدود شده اند و انسداد چقدر شدید است

آزمایش خون برای تعیین مشکلات کلسترول خون و…3

درمان TIA

چند گزینه برای درمان TIA وجود دارد. این وضعیت منجر به آسیب یا ناتوانی دائمی مغز نمی شود اما می تواند اولین نشانه هشداردهنده سکته باشد. تمرکز درمان روی شروع یا تنظیم داروهایی است که باعث رسیدن بهتر خون به مغز می شوند.

همچنین لازم است ناهنجاری ها و مشکلات بدن تشخیص داده شود تا خطر بروز TIA یا سکته در آینده کاهش یابد. از جمله گزینه‌های درمان می‌توان به دارو، جراحی و تغییر سبک زندگی اشاره کرد.

۱) داروهای ضد پلاکت

این داروها مانع از چسبیدن پلاکت ها به یکدیگر و تشکیل لخته خون می شوند. از جمله:

آسپرین

کلوپیدوگرل (پلاویکس)

پراسوگرل (افینت)

آسپرین-دیپیریدامول (آگرنوکس)

۲) داروهای ضد انعقاد خون

این داروها به جای هدف قرار دادن پلاکت‌ها، با هدف قرار دادن پروتئین هایی که باعث تشکیل لخته خون می شوند، از انعقاد خون جلوگیری می کنند. از جمله:
وارفارین (کومادین)

ریواروکسابان (زارلتو)

آپیکسابان (الیکوییس)

اگر وارفارین مصرف می کنید، لازم است از طریق آزمایش خون تحت نظر باشید تا از مصرف دوز مناسب اطمینان حاصل شود. داروهایی نظیر ریواروکسابان و آپیکسابان به نظارت نیاز ندارند.

۳) روش های کمتر تهاجمی

در این روش می توان به کمک کاتتر به شریان کاروتید دسترسی پیدا کرد. کاتتر از رگ کشاله ران وارد می شود. پزشک با استفاده از دستگاه شبیه به بالون عروق مسدود شده را باز می کند و داخل رگی که در حال باریک شدن است استنت یا سیم کوچک قرار می دهد تا جریان خون بهتر به مغز برسد.

۴) جراحی

گاهی برای پیشگیری از بروز سکته در آینده به جراحی نیاز است. اگر شریان کاروتید در گردن به شدت باریک شده باشد و قادر به انجام آنژیوپلاستی و استنت گذاری نباشید، پزشک جراحی اندرآرترکتومی کاروتید را پیشنهاد می کند. پزشک در این روش پلاک و رسوبات چربی شریان کاروتید را پاک می کند. درنتیجه، خطر TIA یا سکته کاهش می یابد.

۵) تغییر سبک زندگی

گاهی لازم است برای کاهش خطر TIA یا سکته سبک زندگی خود را تغییر دهید. در این شرایط، مصرف دارو و سایر اقدامات بالینی کافی نیست.

از جمله تغییرات سبک زندگی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

ورزش

کاهش وزن

مصرف میوه و سبزیجات بیشتر

کاهش مصرف غذاهای سرخ کردنی یا شیرین

خواب کافی

کاهش استرس

کنترل بهتر سایر بیماری ها مانند دیابت، فشار خون و کلسترول بالا.2

پینوشتها
1.www.pezeshket.com
2.www.darmankade.com
3.www.tavandarman.com