چه چیز موجب بروز تصلب شرایین می شود؟

شریان ها رگ های خونی هستند که خون را از قلب به سراسر بدن منتقل می کنند. این رگ ها با لایه ای از سلول ها که اندوتلیوم نامیده می شوند پوشانده شده اند. اندوتلیوم در تلاش است داخل این شریان ها را صاف و صیقلی نگه دارد که جریان خون راحت صورت گیرد.

طبق نظر کارشناسان، تصلب شرایین با تخریب اندوتلیوم که بخاطر فشارخون بالا، کشیدن سیگار یا کلسترول بالا اتفاق می افتد، آغاز می شود. این تخریب موجب ایجاد پلاک یا رسوب می شود.

وقتی کلسترول بد یا LDL از اندوتلیوم تخریب شده عبور می کند، وارد جداره شریان می شود. این باعث می شود گلوبول های سفید خون وارد شده و بخواهند کلسترول بد را هضم کنند. به مرور زمان، انباشته شدن کلسترول و سلول ها باعث ایجاد رسوب در شریان می شود.

پلاک یا رسوب درواقع انباشته شدن کلسترول، سلول ها و پسمانده هایی است که باعث ایجاد برآمدگی در دیواره شریان می شود.

با پیشرفت تصلب شرایین، این برآمدگی بزرگ تر می شود. و وقتی به اندازه کافی بزرگ شد، باعث انسداد شریان می شود.

این اتفاق در کل بدن شما خواهد افتاد. درنتیجه آن، نه تنها قلبتان به خطر می افتد بلکه در معرض سکته و سایر مشکلات و بیماری ها نیز قرار خواهید گرفت.

تصلب شرایین معمولاً هیچ علائم و نشانه ای تا سنین میان سالی یا پیری ندارد. اما با جدی تر شدن این باریک شدن رگ ها، در جریان خون خلل ایجاد کرده و باعث درد می شوند. این انسدادها ممکن است باعث پارگی نیز شده و موجب می شود خون در محل پارگی داخل رگ لخته شود.

تصلب شرایین و حمله های پلاک

پلاک های ایجاد شده در اثر تصلب شرایین به طرق مختلف عمل می کنند.

۱. ممکن است داخل دیوار رگ بمانند. پلاک در آنجا تا اندازه ای مشخص رشد کرده و متوقف می شود. ازآنجاکه این پلاک جریان خون را مسدود نمی کند، موجب بروز علائمی نخواهد شد.

۲. پلاک ها آرام آرام و به صورتی کنترل شده در مسیر جریان خون رشد می کنند و در آخر موجب انسداد می شوند. درد در سینه و پاها یکی از علائم معمول آن است.

۳. بدترین وضعیت در این مشکل این است که این پلاک ها به طور ناگهانی پاره شده و باعث لخته شدن خون در شریان شود. اگر این مشکل در مغز ایجاد شود، موجب سکته و در قلب موجب حمله قلبی خواهد شد.

پلاک های ایجاد شده در تصلب شرایین موجب سه بیماری متداول قلبی عروقی می شوند:

۱. بیماری قلبی کرونری

پلاک های اصلی در شریان های قلب موجب آنژین (درد قفسه سینه) می شود. پارگی ناگهانی پلاک ها و لخته شدن خون موجب مرگ عضلات قلبی می شود.

این یک حمله قلبی یا انفارکتوس میوکارد می باشد.

2. بیماری عروق مغزی

پلاک های پاره شده در شریان های مغز موجب سکته می شوند که می تواند تخریب دائمی مغز را به دنبال داشته باشد. انسداد موقتی در شریان هم می تواند موجب حملات ایسکمی گذرا (TIA) شود که علائم هشداردهنده سکته هستند.

3. بیماری عروق محیطی

باریک شدن شریان های پا که بخاطر پلاک ایجاد می شود، موجب ضعیف شدن گردش خون شده و در زمان راه رفتن ایجاد درد کرده و بهبود زخم ها را نیز کند می کند. نوع جدی و شدید این بیماری می تواند منجر به انفارکتوس شود.

چه کسانی به تصلب شرایین مبتلا می شوند؟

شاید بهتر باشد بگوییم چه کسانی به تصلب شرایین مبتلا نمی شوند.

تصلب شرایین زود شروع می شود. در سربازان جوان امریکایی که در جنگ کره و ویتنام کشته شدند، مشخص شد که یک سوم آنها نشانه های اولیه تصلب شرایین را داشتند.

حتی امروز نیز تعداد زیادی از جوانان نشانه هایی از این بیماری را در خود دارند. در تحقیقی که روی ۲۶۲ فرد به ظاهر سالم انجام گرفت، مشخص شد که:

۱. ۵۲٪ به نوعی از تصلب شرایین مبتلا بودند.

۲. ۸۵٪ از آنهاییکه بالاتر از ۵۰ سال سن داشتند، دچار تصلب شرایین بودند.

۳. ۱۷٪ از نوجوانان نیز به تصلب شرایین مبتلا بودند.

هیچکدام از این افراد علائمی نداشته و در تعداد بسیار کمی از آنها شریان های خونی باریک شده بودند. این نوع اولیه بیماری بود که فقط توسط آزمایشاتی خاص قابل تشخیص بود.

اگر ۴۰ سال دارید و به طور عمومی سالم هستید، ۵۰٪ احتمال ابتلا به تصلب شرایین جدی را در طول زندگی تان دارید. با بالا رفتن سن این خطر بیشتر می شود. اکثریت افراد بزرگسال بالای ۶۰ سال به نوعی از تصلب شرایین مبتلا هستند اما هیچ علائم مشخصی ندارند.

اما خوشبختانه، آمار مرگ ومیر ناشی از تصلب شرایین طی ۳۰ سال گذشته تا ۲۵ درصد کاهش داشته است. این هم بخطار تغییر در سبک زندگی مردم و ارتقای درمان های پزشکی است. 1

علائم آترواسکلروز یا تصلب شرایین

آترواسکلروز یا تصلب شرایین به تدریج توسعه می یابد. آترواسکلروز خفیف معمولا علائمی ندارد.

زمانی که شریان ها ضعیف یا مسدود می شوند و نمی توانند خون کافی برای ارگان ها و بافت های دیگر تهیه کنند، علائم آترواسکلروز آشکار می شود.

گاهی اوقات لخته شدن خون، جریان خون را به طور کامل متوقف می کند و باعث یک حمله قلبی یا سکته مغزی می شود.

علائم آترواسکلروز از متوسط تا شدید است که بستگی به مقدار آسیب شریان ها دارد. مثلا:

– اگر آترواسکلروز در شریان های قلبی رخ دهد، ممکن است علائمی مانند درد قفسه سینه یا فشار (آنژین) داشته باشید.

– اگر آترواسکلروز در شریانهای مغز رخ دهد، ممکن است علائم و نشانه های ناخوشایندی مانند ضعف ناگهانی در بازوها یا پاها، دشواری در تکلم یا لکنت زبان، از دست دادن موقت بینایی در یک چشم یا کاهش قدرت عضلات در صورت را داشته باشید. اینها یک حمله ایسکمیک گذرا (TIA) را نشان می دهند، که اگر بدون درمان باقی بمانند منجر به سکته مغزی می شود.

– اگر آترواسکلروز در عروق خونی بازوها و پاها باشد، ممکن است علائم بیماری شریانی محیطی داشته باشید (هنگام پیاده روی پاهایتان درد بگیرد).

– اگر آترواسکلروز در شریانهای کلیه رخ دهد، باعث فشار خون بالا یا نارسایی کلیه می شود.

چگونه از تصلب شرایین جلوگیری کنید؟

تغییر شیوه زندگی در پیشگیری از بیماری آترواسکلروز نقش مهمی دارد و همچنین به جلوگیری از آن کمک می کند.

این تغییر شامل موارد زیر است:

– ترک سیگار

– خوردن غذاهای سالم

– ورزش منظم

– حفظ وزن سالم

فقط به یاد داشته باشید که تغییرات شیوه زندگی در طولانی مدت اثرگذار است.

سعی کنید تا از مصرف چربی‎های اشباع شده خودداری نمایید زیرا آنها میزان کلسترول بد را در بدن افزایش می‎دهند.

غذاهای مندرج در فهرست زیر سرشار از چربی‎های غیر اشباع هستند که می‎توانند باعث کاهش سطح کلسترول بد در خون شوند.

• روغن زیتون

• آووکادو

• گردو

• ماهی‎های چرب

• آجیل

• دانه‎های خوراکی. 2

راه و روش‌های درمان گرفتگی رگ‌های قلب (تصلب شرایین)

درمان گرفتگی رگ‌های قلب (تصلب شرایین) شامل تغییر سبک زندگی برای قلب سالم، داروها، روش‌های پزشکی یا جراحی است.

اهداف درمان عبارتند از:

کاهش خطر تشکیل لخته خون

جلوگیری از بیماری‌های مرتبط با گرفتگی رگ‌های قلب (تصلب شرایین)

کاهش عوامل خطرسازبه منظورکند کردن یا توقف روند تشکیل پلاک

برطرف کردن علائم

بازکردن و یا عمل بای‌پس عروقمسدود شده با پلاک

تغییر سبک زندگی برای سلامتی قلب

اگر شما مبتلا به بیماری تصلب شرایین هستید، پزشک ممکن است به شما توصیه کند برای داشتن قلب سالم تغییراتی در سبک زندگی خود ایجاد کنید.

تغییر در شیوه زندگی برای قلب سالم شامل تغذیه مناسب قلب سالم، حفظ وزن مناسب، مدیریت استرس، فعالیت بدنی و ترک سیگار است.

داروها

گاهی اوقات تغییر در شیوه زندگی خود، به تنهایی برای کنترل سطح کلسترول کافی نیست. شما ممکن است به داروهای استاتین نیز برای کنترل و یا کاهش کلسترول خود نیاز داشته باشید. با کاهش سطح کلسترول خون خود می‌توانید خطر بروز حمله قلبی یا سکته را کاهش دهید.

پزشکان معمولا” استاتین را برای افرادی تجویز می‌کنند که:

گرفتگی عروق کرونر قلب، انسداد عروق محیطی و یا یک سکته مغزی قبلی داشته‌اند.

مبتلا به بیماری دیابت هستند.

سطح کلسترول LDLدر بدن آن‌ها بالا است.

پزشکان ممکن است درمان با استاتین را برای افرادی در نظر بگیرند که احتمال خطر بیماری‌های قلبی یا سکته برای آنها بالاست.

پزشک ممکن است داروهای دیگری نیز تجویزکند برای:

کاهش فشار خون

کاهش سطح قند خون

جلوگیری از لخته شدن خون (که می‌تواند منجربهحمله قلبیو سکته شود.)

جلوگیری از التهاب

تمام داروها را به طور منظم و طبق تجویزپزشک مصرف کنید. هرگز مقدار داروی خود را تغییر و یا دوز آن را کاهش ندهید، مگر اینکه پزشک صلاح بداند.

شما با وجود مصرف دارو برای درمان گرفتگی رگ‌های قلب (تصلب شرایین)، همچنان باید یک سبک زندگی سالم را ادامه دهید.

روش‌ های پزشکی و جراحی

درصورت ابتلاء شما به گرفتگی رگ‌های قلب (تصلب شرایین)، پزشک ممکن است یک روش پزشکی یا عمل جراحی را به شما توصیه کند.

دستکاری عروق کرونر از راه پوست (PCI) (آنژیوپلاستی عروق کرونر)، روشی برای باز کردن عروق کرونرمسدود یا تنگ شده قلب است.

PCI می‌تواند جریان خون به قلب را بهبود بخشد و درد قفسه سینه را برطرف سازد. گاهی اوقات یک لوله فلزی توری کوچک به نام “استنت” در رگ قرار داده می‌شود تا آن را پس از عمل باز نگه دارد.

پیوند عروق کرونر (عمل جراحی بای‌پس قلب)، در CABG، شریان یا رگ‌ های سایر مناطق بدن برای بای‌پس و یا باز کردن عروق کرونر تنگ شده، استفاده می‌شود.

اندآرترکتومی شریان کاروتید، یک نوع عمل جراحی برای برطرف کردن پلاک‌ های تجمع یافته در عروق کاروتید در گردن است.

این روش از طریق بازیابی جریان خون به مغز، به جلوگیری از سکته مغزی کمک می‌کند. 3

پی نوشت:
1.www.daroshafa.razavi.ir
2.www.stent.ir
3.www.drgalb.ir