از علت تا درمان تومور استخوان

تومور استخوان

زمانی که سلول ها به صورت غیر طبیعی و غیر قابل کنترل شروع به تقسیم شدن می گیرند، می توانند باعث بروز توده یا غده بافتی شود. این برجستگی به وجود آمده را تومور می نامند. تومورهای استخوانی نیز نوعی از تومورها هستند که استخوان ها را درگیر می کنند. همزمان با رشد تومور، بافت غیر طبیعی می تواند جایگزین بافت سالم فرد مبتلا شود. این تومورهای استخوانی نیز مانند دیگر انواع تومور می توانند خوش خیم یا بدخیم باشد.

تومورهای خوش خیم سرطانی نیستند. اگرچه تومورهای خوش خیم استخوانی به طور معمول در محل خود باقی مانده و کشنده بودن آن ها بسیار بعید است اما با این حال هنوز سلول های غیر طبیعی بوده و ممکن است نیاز به درمان داشته باشند.

تومورهای خوش خیم ممکن است رشد کرده و با فشرده کردن بافت استخوان سالم باعث مشکلات بعدی شوند. تومورهای بدخیم سرطانی هستند. تومورهای بدخیم استخوانی نیز می توانند باعث شیوع سرطان در بدن فرد مبتلا شوند.1

انواع تومور های استخوانی کدامند؟

تومور های استخوانی؛ اولیه و یا ثانویه هستند. تومور های اولیه، از تکثیر سلول‌ های استخوان‌ ساز در محل ایجاد می‌ گردند. اگر تومور های غیر استخوانی با سرایت به سیستم اسکلتی، آن را دچار تخریب کنند، به آن تومور ثانویه استخوان گفته می‌ شود.

تومور های ثانویه و یا تومور‌ های متاستاتیک استخوان، برخلاف نوع اولیه آن، در سنین بالا دیده شده و یک نمونه‌ ی بارز آن سرایت سرطان پستان به سیستم اسکلتی در خانم‌ هایی است که، در گذشته به دلیل سرطان پستان درمان شده‌ اند.

تومور های اولیه‌ ی خوش‌ خیم، که انواع کیست‌ های استخوانی نیز از آن دسته‌ اند، بسیار شایع‌ تر از انواع بدخیم بوده و تمایل دارند تا خود به خود بهبود پیدا کنند. در مقابل، تومور های اولیه‌ ی بدخیم به درمان‌ های دارویی و جراحی نیاز داشته و در سیر خود تمایل دارند تا از محل ابتدایی خود جدا شده و در نقاط دیگر بدن توده ایجاد کنند.

به این قابلیت آن‌ ها متاستاز گفته می‌ شود. این حالت اغلب در ریه‌ ها اتفاق می‌ افتد. شایع‌ ترین نوع سرطان اولیه‌ ی استخوان، استئوسارکوم نامیده می‌ شود.2

علت تومور استخوان

هنوز علت اصلی بروز تومورهای استخوانی مشخص نیست.

البته چند علت احتمالی مانند ژنتیک، درمان با اشعه و آسیب دیدگی استخوان ها از جمله مواردی است که باید در بروز تومورهای سرطانی در نظر داشت. استئوسارکوم به ویژه در کودکان ممکن است به درمان با اشعه(به ویژه دوزهای بالای پرتودرمانی) و سایر داروهای ضد سرطان مرتبط باشد. با این حال علت دقیق بروز این تومورهای استخوانی ناشناخته بوده و موارد گفته شده فرضیات است.

تومورهای استخوانی غالباً زمانی به وجود می آیند که قسمت هایی از بدن به سرعت در حال رشد هستند. همچنین احتمال بروز استئوساکروما در افرادی که در گذشته دچار شکستگی استخوانی شده و برای جوش خوردن استخوان خود از ایمپلنت های فلزی استفاده کرده اند، بسیار بیشتر از دیگران است.1

علائم تومورهای استخوانی

دردهای شدید در استخوان آسیب دیده می تواند یکی از علائم شایع سرطان استخوان باشد ، این درد ابتدا گاهاً رخ می‌دهد و به مرور زمان شدیدتر می شود ، در حدی که ممکن است شما را از خواب بیدار کند. گاهی اوقات با وجود درد شدید ، تومور استخوانی در فرد پیدا نشده به نظر می‌رسد که منشا درد ، یک آسیب جزئی بوده که استخوان را ضعیف کرده و باعث بروز درد شده است ؛ این آسیب به عنوان یک شکستگی پاتولوژیک شناخته می‌شود.

گاهی اوقات ممکن است تورم در ناحیه ی تومور وجود داشته باشد و یا اینکه ممکن است دردی نداشته باشید ولی متوجه یک توده و یا یک بافت جدید در برخی از قسمت‌های بدن خود شوید.

تومور ها می‌توانند علائمی مانند تعریق شبانه، تب و یا هر دوی آن ها را داشته باشند اما افرادی که تومورهای خوش‌خیم داشته ممکن است هیچ یک از این علائم را نداشته باشند.

برخی از تومورها با وجود عکسبرداری و یا سایر آزمایشات پزشکی نشان داده نمی‌شود ؛ برخی تومور های خوش خیم مانند استئوکندروما ممکن است به درمان نیازی نداشته باشند مگر آنکه در انجام فعالیت‌های روزمره اختلال ایجاد کنند.3

تشخیص تومور استخوان

شکستگی، عفونت و سایر نشانه ها ممکن است شبیه تومور به نظر برسند. برای آنکه از وجود آن ها مطمئن شوید پزشک انواع آزمایشات را برای شما تجویز می‌کند.

ابتدا پزشک قسمتی از بدن را که به آن قسمت مشکوک است معاینه فیزیکی کرده و سپس حساسیت استخوان شما را بررسی می‌کند و همچنین از شما می‌خواهد حرکاتی را انجام دهید تا دامنه حرکتی شما را آزمایش کند ؛ پزشک ممکن است در مورد سابقه بیماری خانوادگی نیز از شما سوال بپرسد.

آزمایش خون و ادرار

پزشک ممکن است برای شما آزمایش ادرار و خون تجویز کند. آزمایشگاه تمامی جزئیات مایع را بررسی کرده تا علائم تومور و یا مشکلات دیگر را تشخیص دهد. آزمایش آلکالین فسفاتاز یکی از ابزارهای اصلی پزشک برای تشخیص تومور است.

زمانی که بافت استخوانی شما در تولید سلول فعال باشد مقدار زیادی آنزیم در خون ظاهر می‌شود که این روند نشانه ی آن است که استخوان مانند استخوان یک فرد جوان در حال رشد است و یا اینکه می‌تواند به معنی وجود تومور در بافت غیر طبیعی استخوان باشد. بیشتر اوقات این آزمایش برای جوانانی انجام می‌شود که رشد آنها متوقف شده است.

آزمایش عکس برداری

برای تعیین اندازه و محل قرارگیری تومور ، پزشک از اشعه ی ایکس استفاده می‌کند. بسته به نتیجه ی حاصل از اشعه ایکس ممکن است تصویر برداری های دیگری نیز لازم باشد، این تصویر برداری ها شامل: CT اسکن، MRI اسکن و PET اسکن باشد.

عکس CT اسکن، یک سری اشعه ایکس است که از داخل بدن شما و از چند زاویه مختلف عکس برداری می کند و MRI از آهنربا و امواج رادیویی برای تهیه تصاویر دقیق از محل مشکوک استفاده می کند .

در اسکن توموگرافی پزشک مقداری کمی قند رادیواکتیو به داخل رگ شما تزریق می کند ؛ این عمل به آن دلیل است که سلول‌های سرطانی نسبت به سلول های معمولی گلوکز و قند بیشتری داشته و این کار به پزشک کمک می‌کند تا راحت‌تر بتوانند محل تومور را پیدا کند.

نمونه برداری

ممکن است پزشک صلاح بداند که از شما نمونه برداری کند . در این آزمایش یک نمونه‌ای از بافت کوچک به وجود آورنده تومور برداشته شده و این نمونه در زیر میکروسکوپ بررسی می‌شود . انواع راه های اصلی نمونه برداری ، نمونه ‌برداری سوزنی و نمونه‌ برداری برشی است :

نمونه برداری سوزنی

نمونه ‌برداری سوزنی ممکن است توسط پزشک و یا رادیولوژیست انجام شود ، حین انجام این روش برای کاهش درد یک بی حس کننده ی موضعی تزریق می‌شود. پزشک با استفاده از سوزنی که به درون استخوان شما فرستاده است مقدار کمی از بافت تومور را خارج می کند ؛ در نمونه برداری سوزنی توسط یک رادیولوژیست ، ابتدا محل تومور با استفاده از اشعه ایکس یا سی تی اسکن مشخص شده و سپس نمونه گرفته می شود .

نمونه برداری برشی

نمونه‌ برداری برشی یک نمونه برداری باز است، این فرآیند در اتاق عمل و با بیهوشی عمومی انجام می شود. بنابراین در این نمونه‌ برداری بیمار بیهوش است. پزشک یک برش ایجاد کرده و از طریق آن برش بافت شما را خارج می کند .

انجام نمونه برداری استخوان برای تشخیص قطعی وجود تومور بسیار مهم است.3

درمان تومور استخوانی خوش خیم

اگر تومور خوش خیم باشد، ممکن است نیاز به اقدام یا درمان خاصی نباشد. گاهی اوقات پزشکان نیز اقدامی در جهت درمان این تومورها انجام نداده و تنها آن ها را تحت نظر می گیرند تا در صورت تغییر، درمان آن را آغاز کنند. به همین خاطر فرد مبتلا به تومورهای خوش خیم باید برای عکس برداری های دوره ای به پزشک مراجعه کند.

با این حال، پزشک ممکن است بخواهد تومور خوش خیم را با جراحی از بین ببرد. زیرا گاهی اوقات تومورهای خوش خیم ممکن است گسترش یافته یا به تومورهای بدخیم تبدیل شوند. تومورهای استخوانی همچنین می توانند منجر به بروز شکستگی های استخوانی شوند.1

درمان تومور استخوانی بدخیم

اگر تومور بدخیم باشد برای معالجه آن به تیمی از پزشکان نیاز خواهد بود. با وجود اینکه تومورهای بدخیم باعث نگرانی می شوند اما جای نگرانی نبوده و درمان باعث بهبود بیمار خواهد شد. درمان فرد بستگی به نوع سرطان استخوان و میزان گسترش آن در بدن دارد.

اگر سلول های سرطانی شما محدود به تومور و یک ناحیه باشد فوری آن باشد به آن مرحله localized گفته می شود. در مرحله متاستاز، سلول های سرطانی به سایر قسمت های بدن سرایت کرده اند و همین موضوع درمان سرطان را دشوارتر از قبل می کند.

جراحی ، پرتودرمانی و شیمی درمانی مهمترین راهکارهای درمان سرطان هستند.

عمل جراحی

سرطان استخوان معمولاً با جراحی درمان می شود.

در حین انجام عمل جراحی، تمام تومور برداشته خواهد شد. علاوه بر برداشتن ناحیه تومور، جراح نواحی اطراف تومور را با دقت بررسی خواهد کرد تا مطمئن شود که هیچ سلول سرطانی پس از عمل باقی نمانده باشد.

اگر سرطان استخوان در بازو یا پا باشد، جراح ممکن است از آنچه که به عنوان جراحی نجات اندام شناخته می شود برای درمان فرد استفاده کند. این بدان معنی است که از عمل جراحی استفاده می شود که سلول های سرطانی برداشته می شوند ولی در طی عمل تاندون ها ، ماهیچه ها، رگ های خونی و اعصاب از بین نخواهند رفت.

بعد از این عمل جراح استخوان سرطانی را با ایمپلنت فلزی جایگزین خواهد کرد. شیمی درمانی پیشرفته نیز به بهبودی فرد مبتلا تا حد زیادی کمک کرده و علاوه بر آن می توان از داروهای تازه معرفی شده نیز برای درمان تومورهای استخوانی استفاده کرد.1

اهمیت تغذیه در درمان تومور استخوان

با توجه به بیماری بدخیم این بیماران، دوره‌ های سنگین شیمی‌ درمانی باعث کاهش محسوس اشتها، حالت تهوع و استفراغ شده و این بیماران مقدار زیادی وزن و انرژی خود را از دست می‌ دهند. همچنین عمل‌ های جراحی سنگین به همراه مصرف آنتی‌ بیوتیک‌ های قوی و طولانی‌ مدت، به مشکل تغذیه بیشتر دامن می‌ زند.

بهتر این است بیماران را به داشتم رژیم غذایی سالم و طبیعی تشویق کنیم. مقدار هر غذا در هر وعده باید کم باشد، ولی تعداد وعده‌ ها افزایش یابد. نوشیدن همه نوع مایعات شامل آب، چای، دوغ و نوشیدنی‌ های بدون گاز دیگر، بسیار مفید است.2

پینوشتها
1.www.pezeshket.com
2.www.tehranortopedy.com
3.www.asudclinic.com