آندوسکوپی چیست؟

آندوسکوپی روشی است که در آن پزشک از ابزارهای ویژ‌‌ه‌ای برای مشاهده و جراحی اندام‌های داخلی و عروق بدن شما استفاده می‌کند. این شیوه به جراحان کمک می‌کند تا بدون ایجاد برش‌های بزرگ، مشکلات موجود در بدن شما را مشاهده کنند.

یک جراح، آندوسکوپ را از طریق یک برش کوچک یا یک حفره در بدن، مانند دهان وارد می‌کند. آندوسکوپ یک لوله‌ی انعطاف پذیر با یک دوربین متصل است که به پزشک اجازه می‌دهد، داخل بدن را مشاهده کند. پزشک شما می‌تواند با استفاده از پنس و قیچی که بر روی آندوسکوپ قرار دارد، بافتی را برای نمونه برداری جدا کند.1

انواع آندوسکوپی

اندوسکوپی فقط برای مشاهده داخل معده نیست، بلکه برای سایر اعضای بدن نیز به کار می رود که ما تعدادی از آنها را. برای شما بیان می کنیم. البته بر اساس عضوی که اندوسکوپی می‌شود، نام آن تغییر می کند.

آرتروسکوپی

اندوسکوپی مفاصل و استخوان‌ها

برونکوسکوپی

اندوسکوپی ریه‌ها

کولونوسکوپی و سیگموئیدوسکوپی

آندوسکوپی روده بزرگ

سیستوسکوپی و یورتروسکوپی

آندوسکوپی سیستم ادراری

الپاراسکوپی

آندوسکوپی ناحیه شکم یا لگن

آندوسکوپی دستگاه گوارش فوقانی برای مشاهد مری و معده.2

کاربرد آندوسکوپی چیست؟

عمده‌ترین موارد کاربرد آندوسکوپی دستگاه گوارشی عبارتند از :

تهوع و استفراغ

مشکل بلع

درد در ناحیه شکم

خونریزی بخش فوقانی دستگاه گوارش

نمونه برداری( بیوبسی)

بررسی تومورها

تشخیص سرطان

انسداد مری

بیماری ریفلاکس گوارشی (GERD)

زخم معده

پانکراتیت

خونریزی نامشخص در دستگاه گوارش

سوزاندن محل زخم و جلوگیری از خونریزی

بیماری های روده ای التهابی (IBD)مانند کولیت زخمی (UC) و بیماری کرون

یبوست مزمن

عفونت‌ها.3

چگونه برای آندوسکوپی آماده می‌شوند؟

پزشک دستورالعمل‌های کاملی در مورد آماده شدن برای آندوسکوپی به بیمار می‌دهد. در اکثر انواع آندوسکوپی نیاز است که شما تا 12 ساعت قبل از عمل، مصرف غذاهای جامد را متوقف کنید. برخی از انواع مایعات شفاف، مانند آب، ممکن است تا دو ساعت قبل از عمل مجاز باشد. ممکن است برای بیمار ملین یا تنقیه تجویز شود، تا شب قبل از عمل برای پاکسازی سیستم از آن استفاده کنند. این امر در روشهای مربوط به دستگاه گوارش و مقعد شایع است.

قبل از انجام آندوسکوپی، پزشک معاینه فیزیکی انجام میدهد که شامل شرح حال پزشکی کامل بیمار می‌شود، از جمله هر عمل جراحی قبلی که روی بیمار انجام شده است. پیش از آندوسکوپی، در مورد هر دارویی که مصرف می‌کنید، از جمله داروهای بدون نسخه و مکمل‌های غذایی، حتماً به پزشک خود بگویید. همچنین در مورد هرگونه حساسیت به پزشک خود هشدار دهید. اگر ممکن است برخی از داروها روی خونریزی تأثیر بگذارد، به ویژه داروهای ضد انعقاد یا ضد پلاک، لازم است مصرف آنها را متوقف کنید.

ممکن است بخواهید از فرد دیگری کمک بخواهید که بعد از عمل شما را به خانه برساند زیرا ممکن است از پس از بیهوشی و به هوش آمدن احساس خوبی نداشته باشید.1

عوارض اندوسکوپی

اندوسکوپی یک روش بسیار امن است. شما می توانید خطر ابتلا به عوارض اندوسکوپی را با دنبال کردن دستورالعمل پزشکان خود برای آماده شدن برای اندوسکوپی، مانند نخوردن و متوقف کردن داروهای خاص، کاهش دهید. عوارض نادر عبارتند از:

خون ریزی

خطر ابتلا به عوارض خونریزی پس از اندوسکوپی افزایش می یابد اگر علت آندسکوپی حذف یک قطعه یا نمونه برداری بافت (بیوپسی) باشد احتمال خونریزی وجود دارد.

عفونت

زمانی که روش های اضافی به عنوان بخشی از اندوسکوپی انجام می شود در اثر آندوسکوپی خطر ابتلا به عفونت افزایش می یابد. اکثر عفونت ها جزئی هستند و می توانند با آنتی بیوتیک ها درمان شوند.

سوزش دستگاه گوارش

علائم و نشانه هایی که پس از آندوسکوپی ممکن است مشاهده کنید، عبارتند از:

تب

درد قفسه سینه

تنگی نفس

مدفوع خونی

مشکل بلعیدن

درد شدید یا مداوم شکم

استفراغ.2

قبل از آندوسکوپی چه باید کرد؟

قبل از انجام آندوسکوپی، فرد باید اطلاعات نسبتا کاملی درباره وضعیت خود قبل از آن داشته باشد. او می تواند این اطلاعات را از طریق مطالعه کسب کند و یا از پزشک خود سوال نماید. او باید بداند علت اندوسکوپی چیست.

افرادی که می خواهند اندوسکوپی شوند، باید با نحوه انجام آن آشنایی نسبی داشته باشند و علت اندوسکوپی را از قبل بدانند.

فردی که می خواهد آندوسکوپی شود، باید ۶ تا ۸ ساعت قبل از آن، هیچ چیزی نخورد و ننوشد.

اگر بیمار به هر نوع دارویی حساسیت دارد، باید قبل از آندوسکوپی، پزشک متخصص خود را از آن مطلع کند

برای انجام آندوسکوپی، شما باید راحت بوده و روی سمت چپ خود دراز بکشید.

به گلوی شما یک اسپری بی‌حس کننده زده می‌شود تا چیزی احساس نکنید. همچنین یک قطعه کوچک محافظ در بین دندان های شما قرار داده می شود. این کار باعث میشود که دندان های شما آسیبی نبیند و نیز دندان های شما هم به آندوسکوپ صدمه نزنند.

وقتی که شما آماده بودید، پزشک، سر آندوسکوپ را روی زبان شما قرار داده و آن را به سمت گلو میبرد و از شما میخواهد که آن را قورت دهید، با این کار، مری باز شده و آندوسکوپ داخل آن می شود و سپس به سمت پایین و معده میرود. در طی این مدت، یک پرستار دائما مراقب شما خواهد بود و با یک ساکشن، بزاق شما را که در دهانتان جمع می شود، بیرون میکشد.

مانند وسیله‌ای که در دندانپزشکی وجود دارد. وقتی که سر آندوسکوپ وارد معده شد، از طریق یک لوله که در آندوسکوپ قرار دارد، معده باد می شود تا مشاهده داخل آن بهتر انجام شود. در صورت مشاهده موارد مشکوک، پزشک ممکن است اقدام به نمونه برداری از بافت معده (بیوپسی) کند که این کار، کاملا بدون درد است. وقتی که کار پزشک تمام شد، آندوسکوپ به بیرون کشیده می شود.

اگر فردی که می خواهد آندوسکوپی شود بیماری خاصی دارد، مانند دیابت، فشار خون بالا و…، حتما به پزشک خود باید اطلاع دهد. تا تمهیدات متناسب با بیماریاش برای او در نظر گرفته شود.2

بعد از آندوسکوپی چه می شود؟

بعد از اندوسکوپی مدتی طول می کشد تا فرد از حالت بیهوشی خارج شود در اغلب موارد، بیمار پس از به هوش آمدن، احساس گلودرد خفیف می‌کند که معموال پزشک برای بهبود این مشکل، قرقره کردن آب نمک را توصیه می‌کند. همچنین ممکن است مشکالت تنفسی بعد از اندوسکوپی دیده شود.

البته هر دو مشکلی که ذکر شد، خفیف و موقتی است و هیچ جای نگرانی ندارد هنگامی که فرد کامال به هوش آمد، تحت نظر پزشک می‌تواند غذا بخورد و معمولا هیچ نوع پرهیز غذایی برای این افراد وجود ندارد، مگر اینکه بیمار از قبل بیماری خاصی مثل دیابت داشته باشد و باید رژیم بگیرد. پس از اندوسکوپی، ممکن است علائم و نشانه های ناراحت کننده ای را تجربه کنید مانند:

نفخ و گاز

گرفتگی

گلو درد

این علائم و نشانه ها با گذشت زمان بهبود خواهد یافت. اگر نگران یا ناراحت هستید، با پزشک خود تماس بگیرید. در صورتی که در طی ۲۴ – ۷۲ ساعت دچار درد شدید شکمی، تب، لرز یا خونریزی (استفراغ خونی یا مدفوع تیره رنگ)، اشکال در بلع و بلع دردناک و یـا مـشکلات تنفـسی شـدید، باید سریعا به مرکز درمانی مراجعه نمایید.3

پی نوشت ها
1.www.resaa.net
2.www.drdr.ir
3.www.darmankade.com