زلف بر باد مدهيد

ريزش موي زنان در گفتگو با دکتر حسين طباطبايي
 

به نظر بسياري از مردم، طاسي مختص مردان است و خانم‌ها موهايشان را از دست نمي‌دهند اما حقيقت چيز ديگري است. ميليون‌ها زن در دنيا از طاسي رنج مي‌برند و ساليانه به تعداد آنها افزوده مي‌شود.
درباره ريزش موي بانوان با دکتر حسين طباطبايي، استاد دانشگاه علوم پزشکي تهران و دبير انجمن متخصصان پوست و موي ايران، گفت و گویی نمودیم تا بیش از پیش با این معضل آشنا می شویم.

آقاي دکتر مقدمه‌اي درباره ريزش موي بانوان بفرماييد، لطفا.
 

بحث را بايد از اينجا شروع کنيم که وراثت عامل پرقدرتي در طاسي زنان است. يك زن از هر چهار زن،‌اين نوع طاسي را تجربه مي‌كند. بعضي از زنان در مورد از دست دادن موي خود با هيچ كس صحبتي نمي‌كنند زيرا به تصور آنها ريزش مو و طاسي فقط مختص آقايان است و براي خانم‌ها كاملا غيرطبيعي است. بنابراين از نظر روحي بسيار آشفته مي‌شوند و احساس اضطراب شديد و كاهش جذابيت، كيفيت زندگي آنها را تهديد مي‌كند. اگر از دست دادن مو تا اين حد باعث مشكلات رواني شود، خانواده، دوستان و پزشك آن فرد بايد تا حد ممكن به او كمك كنند.

علت به وجود آمدن ريزش مو در خانم‌ها چيست؟
 

براي فهم علت ريزش مو بايد اطلاع دقيقي از مراحل چرخه طبيعي رشد مو داشته باشيم. موهاي انسان به طور طبيعي با يك روش دوره‌اي رشد مي‌كنند كه سيكل رشد مو ناميده مي‌شود (يك مرحله رشد ويك مرحله استراحت و در نهايت ريزش). مرحله رشد يك فوليكول با فوليكول همسايه متفاوت است و به‌اين حالت رشد موزاييكي گفته مي‌شود. مدت آناژن (فاز فعال يا رشد) 2 تا 8 سال، كاتاژن (فاز تحليل رونده) 2 تا 4 سال، تلوژن (فاز استراحت) 2 تا 4 ماه است.

چه عواملي بر اين مراحل موثرند؟
 

طول مدت هر كدام از‌اين فازها با توجه به سن، شرايط تغذيه، عوامل هورموني و عوامل فيزيولوژيك و آسيب شناختي بدن ممکن است تغيير كند. يك فوليكول مو در مرحله آناژن به بلندترين طول خود مي‌رسد و تا عمقي‌ترين ناحيه درم پايين مي‌رود در محكم‌ترين حالت ممكن قرار دارد. بعد از مدتي فوليكول وارد مرحله كاتاژن مي‌شود. در‌اين مرحله تغييرات تحليل برنده كوچك شدن و كوتاه شدن فوليكل شروع شده و طول مو تا حدود يک‌ششم طول آناژن كوتاه و قسمت انتهايي آن جدا مي‌شود. در‌اين زمان مو وارد فاز استراحت يا تلوژن شده و 2 تا 4 ماه در‌اين حالت ركود به سر مي‌برد. وقتي يك فوليكول جديد از انتهاي باقي مانده شروع به رشد كرد، موي در حال استراحت ريزش پيدا مي‌كند و يك موي جديد از جاي خالي آن خارج مي‌شود.

در هر زمان چه تعداد از موهاي سر در چه مرحله‌اي قرار دارد؟
 

در حالت طبيعي 90 درصد موها در فاز رشد قرار دارند و 10 درصد در فاز استراحت و به طور متوسط روزانه 50 تا 100 تار موي تلوژن به هنگام شستن مو و‌شانه كردن ريزش پيدا مي‌كنند. پس همچنان كه يك مو مي‌ريزد موي جديد جاي آن را مي‌گيرد.

چند نوع ريزش مو در بانوان وجود دارد؟
 

معمول‌ترين ريزش مو در خانم‌ها، طاسي منتشر است. در‌اين نوع طاسي، موها در ناحيه وسيعي از سر نازك شده و تراكم آن كم مي‌شود. البته به‌طور معمول خط موي پيشاني باقي مي‌ماند. عوامل مختلفي مي‌توانند‌اين نوع طاسي را‌ ايجاد كنند. در بيشتر موارد علت ‌اين نوع ريزش، ژنتيكي است. البته بيماري‌ها و داروهاي خاصي هم مي‌توانند باعث ريزش منتشر شوند، از جمله: فاكتور ژنتيكي.

در بانوان ‌هم طاسي ارثي وجود دارد؟
 

طاسي ‌ارثي ‌در خانم‌ها، الگوي زنانه ناميده مي‌شود و ژن آن از پدر و مادر منتقل مي‌شود. در زناني كه دچار‌اين نوع ريزش مي‌شوند، فوليكول‌هاي مو از نظر ژنتيكي نسبت به تستوسترون بسيار حساس‌اند و با وجود طبيعي بودن ميزان هورمون، موها از پشت خط پيشاني، شروع به نازك شدن مي‌کنند و به سمت پايين پشت و كناره سر كشيده مي‌شوند که به‌طور معمول در سنين 40 تا 50 ظاهر مي‌شود و در مواردي هم در 20 سالگي اتفاق مي‌افتد. خوشبختانه در بيشتر موارد خط موي پيشاني حفظ شده و مانند مردان، عقب رفتن موهاي پيشاني‌ايجاد نمي‌شود. شواهد نشان داده در افرادي كه از نظر ارثي درمعرض ابتلا به طاسي هستند، مصرف قرص‌هاي ضد بارداري، سن شروع ريزش موي آنها را پايين آورده و زودتر دچار طاسي مي‌شوند. بنابراين افرادي كه سابقه خانوادگي طاسي زنانه دارند، بهتر است ‌اين قرص را مصرف نكنند.
بعد از يائسگي به دليل كاهش استروژن، ريزش مو افزايش مي‌يابد. در خانم‌ها هورمون استروژن، اثر محافظتي قوي بر مو و پوست دارد. از طرفي بعد از مدتي که خانمي‌تغذيه نامناسب دارد، بدن با كمبود ويتامين، كم خوني، كمبود پروتيين و كالري، كمبود روي و اسيد‌هاي چرب ضروري، مواجه شده و هر كدام از ‌اين كمبودها مي‌توانند باعث ريزش شديد مو شوند. البته اثر آنها موقت است و در صورتي كه كمبودها اصلاح شوند، ريزش مو طبيعي مي‌شود. خانم‌هايي كه خون‌ريزي‌هاي ماهيانه شديد دارند، در معرض كمبود آهن قرار دارند و در صورتي كه ‌اين كمبود توسط تست آزمايشگاهي تشخيص داده شد، حتما بايد به دنبال درمان آن باشند زيرا مي‌تواند يك عامل پر قدرت در ريزش موي خانم‌ها باشد. همچنين افزايش ويتامين A در بدن مي‌تواند باعث ريزش مو شود.

درباره نقش استرس در ريزش مو توضيح دهيد؟
 

ريزش با تاخير ناشي از استرس و دارو مي‌تواند عامل مهم ريزش مو محسوب شود. به طور طبيعي 10 تا 50 درصد از موهاي سر در مرحله استراحت به سر مي‌برند. يك استرس شديد باعث مي‌شود درصد زيادي از موها در يك زمان وارد مرحله تلوژن شده و رشدشان متوقف شود. چند ماه بعد از استرس وارد شده، موهاي در حال استراحت دچار ريزش شده و ‌اين ريزش به حدي شديد است كه باعث نگراني فرد مي‌شود.‌اين استرس مي‌تواند ‌شامل: يك ضربه روحي ناگهاني (مرگ يكي از نزديكان، از دست دادن شغل، جدايي)، بيماري (تب شديد، عفونت، آنفلوآنزا ‌و...) خستگي شديد ناشي از كار زياد و انجام دادن جراحي باشد چون‌اين حادثه چند ماه قبل اتفاق افتاده، فرد ريزش موي خود را به آن نسبت نمي‌دهد.‌ تعداد نسبتا زيادي از داروها مي‌تواند باعث اين پديده شود.
1) داروهاي رقيق‌كننده خون مثل وارفارين و هپارين
2) داروهاي ضدتشنج مثل فني‌تويين
3) داروهاي ضدنقرس مثل كولشيسين و آلوپورينول
4) داروهاي ضدفشار خون به خصوص بتابلوكرها مانند پروپرانولول
5) داروهاي ضدالتهاب مثل پردنيزولون
6) داروهاي پايين‌آورنده كلسترول
7) داروهاي ضدافسردگي مثل ليتيوم
8) داروهاي ضدبارداري
9) مصرف زياد ويتامين A
10) داروهاي لاغري

ريزش موي ناگهاني چگونه است؟
 

آناژن افلوويوم شرايطي است كه درصد زيادي از موهاي در حال رشد به طور ناگهاني ريزش پيدا مي‌كنند. شيمي‌درماني و راديوتراپي روي سلول‌هايي از بدن كه به سرعت تقسيم مي‌شوند مثل سلول‌هاي سرطاني، و روي سلول‌هاي طبيعي اثر كرده و باعث از بين رفتن فوليكول‌ها مي‌شود.
فاكتورهاي شيميايي مانند مواد شيميايي كه در رنگ كردن موها، فر كردن، صاف كردن و دكلره استفاده مي‌شوند، مي‌توانند باعث خشك شدن و خورده شدن موها شده و ريزش موقت‌ايجاد كنند، در مواردي ‌اين ريزش موها دايمي‌شده و موهاي ريخته شده دوباره رشد نمي‌كنند.

آيا ممکن است ريزش موي خانم‌ها مانند مردان باشد؟
 

در‌اين نوع ريزش مو، در خانم‌ها هم مانند آقايان، عقب رفتن خط موي پيشاني و خالي شدن وسط سر ديده مي‌شود. در‌اين افراد موها در جلو و وسط سر نازك شده در حالي كه در ناحيه پشت و كناره‌ها موها ضخيم و پر تراكم مي‌شود. ‌اين نوع ريزش مو بر اثر افزايش غيرطبيعي ميزان هورمون مردانه است. در صورتي كه ‌اين افزايش با آزمايش مشخص شد، مصرف داروهاي آنتي‌اندروژن يا ضد هورمون مردانه و محلول موضعي ماينوكسيديل تا حد زيادي از ريزش بيشتر جلوگيري مي‌كند.‌
اين زنان به دليل داشتن موهاي خوب و پرتراكم در ناحيه پشت سر كانديد مناسبي براي جراحي پيوند مو هستند.

چرا گاهي اوقات، موي خانم‌ها نازک يا به اصطلاح مينياتوري مي شود؟
 

مقداري هورمون مردانه تستوسترون در بدن زنان وجود دارد. در سلول‌هاي خاصي از بدن، هورمون تستوسترون به هورمون قوي‌تر دي هيدروتستوسترون (DHT) تبديل مي‌شود. البته‌ اين كار توسط آنزيم 5- آلفا ردوكتاز انجام مي‌شود. ‌اين هورمون از طريق كوتاه كردن چرخه رشد مو، باعث مي‌شود موي ضخيم در فوليكول‌هاي حساس موي سر به موي كركي و نازك تبديل شود.

براي درمان ريزش مو در بانوان چه بايد کرد؟
 

باتوجه به علت‌هاي متفاوت ريزش مو، مهمترين قدم در درمان آن تشخيص دقيق علت است. در مواردي كه بيماري يا اختلال هورموني و يا كمبود تغذيه عامل ريزش مو باشد، بايد به دنبال درمان كامل علت زمينه‌اي باشيم. سپس مي‌توان پيوند مو هم انجام داد. روش فوليكولار يونيت جديدترين تكنيك در پيوند مو است كه باعث‌ ايجاد يك خط موي كاملا طبيعي مي‌شود و با‌اين روش زيباترين نتايج را در بيماران مي‌توان ديد. به طوري كه بقيه افراد قادر به تشخيص آن نخواهند بود. ‌اين جراحي به صورت سرپايي با بي‌حسي موضعي انجام شده و در ‌اين عمل يك نوار باريك از ناحيه پشت سر برداشته شده و به واحد‌هاي فوليكولي تقسيم شده و در قسمت جلوي سر كاشته مي‌شود.
منبع:http://salamat.com
/ك