درد‌ها و درمان‌هاي فيبروم رحمي

فيبروييد يا فيبروم رحمي که رشد توده‌‌هاي خوش‌خيم در ديواره رحم است، يکي از بيماري‌هاي رايج در زنان است. حدود 25 تا 30 درصد زنان در سنين باروري مبتلا به علايم ناشي از وجود اين رشد بافتي غيرسرطاني با قوام لاستيکي در ديواره رحم مي‌شوند اما تعداد زيادي از اين زنان با وجود داشتن فيبروييد، بدون علامت هستند.
فيبروييد مي‌تواند کيفيت زندگي يک زن را به شکل وسيعي تحت تاثير قرار دهد. براي مثال، فيبروييد‌هاي بسيار بزرگ مي‌توانند اندازه رحم را تا حد رحمي که سه ماهه باردار است افزايش دهند و يبوست يا تکرر ادرار را سبب شوند. فيبروييدها همچنين احتمال ناباروري و زايمان زودرس را زياد مي‌کنند.شايع‌ترين شکايت در فيبروييد، خون‌ريزي قاعدگي به طور غير طبيعي، شديد و طولاني است که به آن «منوراژي» مي‌گويند. اين خون‌ريزي شديد معمولا کم‌خوني فقر آهن را به دنبال دارد.
هيچ‌کس به درستي علت ايجاد فيبروييد را نمي‌داند. ژن‌هايي که رشد سلول‌هاي عضلاني ديواره رحم را تسريع مي‌کنند، مي‌توانند در اين امر دخيل باشند. ناهنجاري‌هاي عروق خوني رحم هم مي‌تواند عامل موثري به حساب آيد. وجود استروژن و پروژسترون مي‌تواند به نوعي در اين امر دخيل باشد. فيبروييد به ندرت قبل از اولين قاعدگي بروز مي‌کند. حاملگي، رشد آن را افزايش مي‌دهد و با يائسگي شروع به پسرفت مي‌‌کند.
تا اواخر سال‌هاي دهه 90 ميلادي، هيسترکتومي (درآوردن رحم با جراحي) از اولين انتخاب‌هاي درماني به شمار مي‌رفت. پس از آن روش‌هاي غيرتهاجمي‌تري براي درمان انواع متفاوت فيبروييد در اختيار قرار گرفت. شايع‌ترين شکل فيبروييد، فيبروييد داخل‌جداري است که در ديواره رحم رشد کرده و گاهي خون‌ريزي شديد قاعدگي، تکرر ادرار و در برخي موارد، دردهاي ناحيه پشت و لگن را سبب مي‌شود. فيبروييد تحت‌مخاطي، نادرترين شکل اين عارضه است. اين نوع فيبروييد در زير آندومتر رحم (پوشش داخلي رحم) ‌رشد کرده و مي‌تواند به درون حفره رحمي گسترش يابد. اين نوع خون‌ريزي شديد قاعدگي را سبب مي‌شود و ارتباط تنگاتنگي با نازايي دارد. برخي از فيبروييدها پايه‌دار بوده و روي ساقه‌اي سوار هستند.
فيبروييدهاي تحت‌صفاقي در جهت خارج از رحم رشد نموده و گاهي روي يک پايه قرار دارند. اين نوع فيبروييد معمولا خون‌ريزي نمي‌دهد، اما مي‌توانند توليد فشار نمايند. همچنين به ندرت پيچ خورده و تحليل رفته يا دردناک مي‌شوند.
 

فيبروم را چگونه بايد درمان کرد؟
 

اگر فيبروييد علامتي نظير خون‌ريزي شديد، فشار يا درد توليد نکند و به نازايي منجر نشود، معمولا نيازي به درمان نخواهد داشت. در صورت بروز علايم با استفاده از دارو به تنهايي يا همراه با جراحي با کاربرد کم‌تهاجمي‌ترين روش‌ها درمان مي‌شود. پزشک اغلب فيبروييد را در معاينه لگني احساس مي‌کند، اما ممکن است از روش‌هاي مختلف تصويربرداري براي رسيدن به اطلاعات دقيق‌تر نيز استفاده کند؛ مثلا سونوگرافي ترانس واژينال (از راه واژن)، روش تصويربرداري سه‌بعدي، ام.‌آر.‌آي و سونوهيستروگرام. در روش اخير، پس از ورود محلول نمکي به داخل حفره رحم از آن سونوگرافي مي‌کنند. همچنين ممکن است پزشک شما درون حفره رحم را با يک ابزار کوچک آندوسکوپي به نام «هيستروسکوپ» مستقيما مشاهده کند. اگر جوان هستيد و علايم بيماري‌تان شديد نيست، مي‌توانيد تا دوران يائسگي که فيبروييدتان چروکيده مي‌‌شود، صبر کنيد. در اين صورت پزشک به‌صورت دوره‌اي آن را بررسي خواهد کرد. البته رشد فيبروييد در زنان يائسه غيرمعمول نيست، اما در اين زنان با مشاهده هر نوع توده پيش‌رونده بايد به فکر سرطان بود و مساله را با دقت پيگيري کرد. اگر بروز علايم مانع از آن است که تا زمان يائسگي صبر کنيد، مي‌توانيد از روش‌هاي جراحي يا دارويي کمک بگيريد. در صورت بروز درد ملايم ممکن است پزشک‌تان مسکن‌هاي معمولي را تجويز کند. در صورت کم‌خوني به دليل خون‌ريزي ممکن است افزايش آهن غذا، مصرف مکمل‌ها يا هر دوي آنها به شما توصيه شود. دارويي وجود ندارد که از ايجاد فيبروييد جلوگيري کند و يا عدم بازگشت آن را تضمين کند. اما داروهايي وجود دارند که مي‌توانند در کاهش اندازه فيبروييد يا کاهش خون‌ريزي کمک کننده باشند.

وقتي کار به جراحي مي‌کشد...
 

در مورد علايم شديدتر، ممکن است به جراحي نياز باشد. تصميم شما تا حد زيادي بستگي به اين امر دارد که شما دوران باروري را پشت سر گذاشته باشيد. چنانچه هنوز در اين دوران هستيد، شايد ترجيح بدهيد تا زمان يائسگي صبر کنيد. دو روش جراحي شايع‌تر است:
• ميومکتومي: در اين روش، تنها فيبروييد خارج مي‌‌شود و رحم حفظ مي‌شود. اين بهترين انتخاب براي زناني است که تصميم به بچه‌دار شدن دارند، اگر چه ممکن است نياز به عمل سزارين پيدا کنند. بسته به اندازه و نوع فيبروييد و محل آن ميومکتومي مي‌تواند از طريق برش استاندارد شکم يا از طريق لاپاراسکوپي انجام شود که کمتر تهاجمي است. در اين روش از طريق برش کوچکي روي شکم ابزارهاي کوچک ويديويي وارد آن مي‌شوند. همچنين مي‌توان از روش هيستروسکوپي استفاده کرد که در آن يک هيستروسکوپ مجهز به ابزارهايي براي خروج فيبروييد از راه واژن وارد حفره رحم مي‌شود. جراح براي استفاده از اين روش بايد آموزش ويژه‌اي ديده باشد. در روش لاپاراسکوپي و هيستروسکوپي دوران نقاهت کوتاه‌تر از لاپاراتومي بوده و ميزان باروري عالي است. يکي از مضرات ميومکتومي احتمال بروز چسبندگي است. در اين حالت نوعي بافت ترميمي در ساختمان‌هاي لگني ايجاد شده و آنها را به هم مي‌چسباند. مشکل ديگر اين است که ممکن است فيبروييد عود کند، چراکه رحم به‌طور کامل برداشته نشده است. در 10 تا 33 درصد زناني که ميومکتومي مي‌شوند، طي 5 سال آينده نياز به جراحي دوباره پيش مي‌آيد.
• هيسترکتومي: در اين روش رحم از طريق برشي روي بخش پاييني شکم از راه واژن و يا از طريق لاپاراسکوپي خارج مي‌شود. در اين شيوه فيبروييد و علايم همراه آن به طور کامل حذف مي‌شوند. هيسترکتومي روشي بي‌خطر و موثر بوده و عوارض جانبي کمي به همراه دارد. با اين وجود در اين روش نياز به بيهوشي عمومي است و دوران نقاهت آن 2 تا 6 هفته است. زناني که هيسترکتومي شده‌اند، بيشتر از بقيه به بي‌اختياري ادراري دچار شده و به‌طور متوسط دو سال زودتر از ديگران به مرحله يائسگي مي‌رسند.

روش‌هاي جديد براي درمان فيبروم رحم
 

آمبولي شريان رحمي: اين روش کم‌تهاجم که در آن، فيبروييد از طريق قطع جريان خون آن چروکيده مي‌‌شود، پس از سال 1995 ميلادي، در درمان فيبروييد استفاده شد و طرفداران زيادي پيدا کرد. ابتدا از رحم با روش ام‌آرآي تصويربرداري مي‌شود تا ساير تشخيص‌ها نظير تومورهاي تخمدان کنار گذاشته شوند. به اين ترتيب اندازه، محل و نوع فيبروييد تعيين مي‌شود. در اين روش راديولوژيست يک سوند يا کاتتر را از راه يک برش کوچکي در پوست ناحيه کشاله ران وارد شريان راني مي‌کند. کاتتر با راهنمايي اشعه ايکس و ماده حاجب به يکي از دو شرياني که خون‌رساني به رحم را بر عهده دارند، وارد مي‌شود. اين دو شريان به شريان‌هاي رحمي معروف‌اند. سپس ذراتي به اندازه شن که از مواد مصنوعي ساخته شده‌اند، به درون شريان رحمي تزريق مي‌شوند. اين ذرات در رگ‌هاي تغذيه کننده فيبروييد تجمع‌يافته و خونرساني آن را قطع مي‌کنند. اين امر در نهايت به چروکيدن فيبروييد منجر مي‌‌شود. اين روش با بيهوشي موضعي انجام شده و کمتر از يک ساعت به طول مي‌انجامد. اين تکنيک را مي‌توان به صورت سرپايي انجام داد. عوارض جدي نادر بوده و به کمتر از يک‌درصد مي‌رسد. روش آمبوليزاسيون شريان رحمي براي زني که نمي‌خواهد يا نمي‌تواند جراحي داشته باشد، مناسب است. اين روش عموما براي زني که پس از درمان قصد حامله شدن دارد توصيه نمي‌شود، چراکه پس از آمبوليزاسيون شانس بارداري کمتر و عوارض آن بيشتر از ميومکتومي خواهد بود. اين روش سريع‌تر از هيسترکتومي بوده و به زمان کوتاه‌تري براي بستري شدن در بيمارستان نياز دارد. در ضمن دوران نقاهت آن هم کوتاه‌تر است. کيفيت زندگي در هر دو شيوه مانند هم است. در انسداد شريان رحمي با روش لاپاراسکوپي، پزشک گيره کوچکي را به شريان رحمي وارد مي‌کند. در روش ديگري که هيچ نيازي به برش ندارد، جراح از راه واژن وارد شده و يک گيره را در محل قرار مي‌دهد. اين گيره براي چند ساعت در محل مانده و با ممانعت از خون‌رساني، فيبروييد را چروکيده مي‌کند. با برداشتن گيره خون مجددا در شريان جريان مي‌يابد.
جراحي با استفاده از امواج ماوراي صوت: جراحي با کمک اولتراسونوگرافي با راهنمايي ام‌آر‌آي يک روش غيرتهاجمي است که در آن با استفاده از امواج ماوراي صوت فيبروييد را حرارت داده و چروکيده مي‌کنند. اين روش براي کساني که فيبروييد آنها متعدد يا پايه‌دار بوده و يا در اعماق لگن يا پشت روده‌ها توصيه نمي‌‌شود. اين روش تنها در مورد زناني تاييد شده است که نگران حفظ قدرت باروري خود نيستند.

 

منبع:www.salamat.com
/خ