گفتا که کلک نايب دستور شرق و غرب

شاعر : انوري

آن لطف گاه بر و سياست به روز بار		گفتا که کلک نايب دستور شرق و غرب
بنياد دين و قاعده‌ي دولت استوار		مودود احمد عصمي کز مکان اوست
در مدح اين خلاصه‌ي مقصود روزگار		گفتم قصيده‌اي اگرت امتحان کنم
کم‌گوي قصه، خيز دوات و قلم بيار		طبعت بدان قيام تواند نمود گفت
آن يار ناگزير و رفيق سخن‌گزار		برخاستم دوات و قلم بردمش به پيش
بر فور اين قصيده‌ي مطبوع آبدار		برداشت کلک و کاغذ و فرفر فرونوشت
وي بر زمانه سايه‌ي تو فضل کردگار		اي روزگار دولت تو روز روزگار
فائض به جود بر همه خلق آفتاب‌وار		قادر به حکم بر همه‌کس آسمان صفت
جود تو نقد و نسيه‌ي امسال داده پار		حزم تو دام و دانه‌ي امروز ديده دي
وايام را به جاه و جمال تو افتخار		افلاک را به عز و جلال تو اهتزاز
وز سنگ جذب همت تو برکشد بخار		از آب تف هيبت تو برکشد دخان
عالم نيافت عافيت عام را حصار		تا سد حزم تو نکشيدند در وجود
بحري گه کفايت و کوهي گه وقار		عقلي گه ذکا و سحابي گه سخا
هم نطق پيش کلک تو نقديست کم‌عيار		هم عقل پيش نطق تو شخصي است بي‌روان
دست تهي برون ندمد هرگز از چنار		در ابر اگر ز دست تو يک خاصيت نهند
ترکيب معده را نه به پيوست پود و تار		تا در ضمان رزق خلايق نشد کفت
علم تو همچو خاک دهد باد را قرار		حکم تو همچو باد دهد خاک را مسير
نه وهم را به پايه‌ي قدر تو رهگذار		ني چرخ را به سرعت امر تو ره‌نورد
وز آب نعل مرکب عزمت کند غبار		از خاک زور بازوي امرت برد شکيب
ملکي توان گرفت به نيروي يک سوار		آنجا که يک پياده فرو کرد عزم تو
کين تو دشمنان را در جهان شکسته خار		مهر تو دوستان را در دل شکفته گل
بيرون کشد قضاي بد از پوستش چو مار		چون مور هرکه با کمر طاعت تو نيست
هم اوج بارگاه ترا چرخ در جوار		هم غور احتياط ترا دهر در جوال
از تر و خشک عالم خاک آفريدگار		چندين سوابق از پي کام تو آفريد
کردي بر آفرينش ذات تو اختصار		ورنه چو ذات کامل تو کل عالمست
تا نيست آسمان را آرامش از مدار		تا نيست اختران را آسايش از مسير
بادا مدار عمر تو چون دور بي‌شمار		بادا مسير امر تو چون چرخ بي‌فتور
هم چرخ را ز نعل سمند تو گوشوار		هم فتنه را به دست شکوه تو گوشمال
تو در مقام عزت و حاسد چو خاک خوار		تو بر سرير رفعت و اعدا چو خاک پست
همچون مه دو هفته و هر هفت کرده يار		دوش از درم درآمد سرمست و بي‌قرار
با چشم نيم‌خواب جهان‌سوز پرخمار		با زلف تابدار دلاويز پر شکن
واوردمش چو تنگ شکر تنگ در کنار		جستم ز جاي و پيش دويد و سلام کرد
چوني بماندگي و چگونست حال و کار		گفت از کجات پرسم و خود کي رسيده‌اي
ليکن کنون ز شادي روي تو چون نگار		گفتم که حالم از غم تو بس تباه بود
بودم چو زير چنگ تو با ناله‌هاي زار		تا همچون چنگ تو به کنارم نيامدي
آغاز کرد و قصه‌ي آن گوي و اشکبار		بنشست و ماجراي فراق از نخست روز
بي‌تو ز حد طاقت من بار انتظار		مي‌گفت و مي‌گريست که آخر چو درگذشت
ديدار بود بار دگرمان در اين ديار		منت خداي را که به هم باز يک نفس
گفتيم از اين حديث و گرفتيم اعتبار		القصه از سخن به سخن شد چو يک زمان
بر وزنهاي مشکل و الفاظ مستعار		افتاد در معاني و تقطيع شاعري
رمزي دو زين نمط نه نهان بل به آشکار		گفتا اگرچه مست و خرابم سال کن
گر زير دور چرخ يمين است يا يسار		گفتم که چيست آنکه پس دور چرخ ازوست
در بذل شرم خورده از او ابر در بهار		در بزم رشک برده برو شاخ در خزان
دارد همان نظام که از هفت و از چهار		اصل وجود اوست که از بيخ فرع اوي
آن از جهان گزيده و دستور شهريار		گفتا که دست نايب سلطان شرق و غرب
دارد زمام گيتي در دست اختيار		مودود احمد عصمي کز نفاذ امر
بودي صباش دايه و مادرش جويبار		گفتم که چيست آن تن بي‌جان که در صبي
زو ملک شاه فربه و او سال و مه نزار		زو موج فتنه ساکن و او روز و شب دوان
گه در کنار نطق کند در شاهوار		گه در مزاج حرف نهد نفس ناطقه

گفتا که کلک نايب دستور شرق و غرب

تازه های مقالات

بیشترین بازدید هفته