اي به استحقاق شاه شرق را قايم مقام

شاعر : انوري

وز قديم‌الدهر شاهان پيشواي خاص و عام		اي به استحقاق شاه شرق را قايم مقام
راي تو خورشيد و او را آسمان در اهتمام		قدر تو کيوان و او را مشتري در کوکبه
تيغها از عهده‌ي کلک تو در حبس نيام		فتنه‌ها از بخت بيدار تو در زندان خواب
هرچه بر شاخ خواطر از سخن پخته است و خام		کلک تو جذر اصم را بشنواند از صماخ
زانکه در ترتيب عالم کلک تست او را امام		گوش گردون بر صرير کلک تو داني ز چيست
نام صاحب از کفاة و نام حاتم از کرام		راستي به با کف و کلک تو بيرون برده‌اند
لاجرم تنبيهش افتاد و بدو کرد اعتصام		ملک را حبل متين جز دامن جاهت نبود
در يکي فرمان ميان امر و نهيت التيام		تا چه فعالي که چرخ مستبد هرگز نداد
چون تويي را از وزارت کي فزايد احترام		رتبت تو بر تو مقصورست چون خورشيد و نور
آنکه مي‌گويد هم از تذهيب مصحف شد تمام		زاسمان قرآن تمام آمد هم از بدو نزول
وي ترا در داغ طاعت هم خواص و هم عوام		اي ترا در سلک بيعت هم ضعيف و هم قوي
عفو تو در خشم تو پنهان چو مغز اندر عظام		لطف تو از قهر تو پيدا چو آب اندر زجاج
عقل ازين تسليم هرگز باز پس ننهاد گام		مسندت گر جوهري قايم به ذات آمد رواست
زانکه هست اين هردو را دايم بدين مسند قوام		ملک و ملت چون عرض شد باري اندر جنب او
تو نه آن بدري بگويم تو کدامي او کدام		بدر در اصل لغت ماه تمام آمد وليک
از دو نقصان در تحير از خلف هم از امام		تو تمام با ثباتي باز بدر آسمان
گفت او تن کي دهد با ما در اين خلقان خيام		پايه‌ي قدر ترا از مه نشان مي‌خواستم
زان ز ماهش نعل کردستند و از پروين ستام		سبز خنگ آسمان در زير زرين قدر تست
گفت باري آز را کو نيست امکان فطام		دايه‌ي جود ترا گفتم کرا خواهي رضيع
گفت هان درمي‌کشي يا نه زبانت را به کام		ابر را گفتم چه گويي در محيط دست او
فتوي از محض کرم مفتي ز ابناي لام		گفتمش چون گفت هرگز ديده‌اي اي ساده‌دل
برق چون در نسبت دستش نخندد بر غمام		رعد را معني ديگر نيست الا قهقهه
اين چنين کو مي‌کشد زين هر دو مسکين انتقام		تا چه کردستند بحر و کان به جاي دست او
کز علو پايه وصفت مي‌نگنجد در کلام		صاحبا صدرا خداوندا چه خوانم در ندات
چون توان بر آسمان آخر شدن از راه بام		مي‌نيارم از ره فکرت رسيدن در تو واي
باز را تيهو هوا خواهست و شاهين را حمام		خسرو صاحب‌قران طوطي که از انصاف تو
تيغ او را هست کلکت چون ملکشه را نظام		ملک او را هست رايت چون سکندر را خضر
چرخ در فرمان بري بالله اگر خايد لگام		هرکجا با تيغ چونان شد چنين کلکي قرين
فتنه‌جو در خوابگه حقا اگر سازد مقام		هرکجا تيغي چنان کلک چنين را شد معين
کار من کشور گشادن کار تو دادن نظام		تيغ او کلک ترا هر ساعتي گويد ببين
داده‌اند اکنون به دست اختيار تو زمام		آن حشم کز اختيار آسمان بيرون شدند
گشته‌اند اکنون به سمع و طاعتت يکسر غلام		وان کسان کابناي شاهانشان غلامي کرده‌اند
مي‌رود رازش کنون پيشت عرق‌وار از مسام		آنکه زر شد در مسام کان ز بيم او عرق
مي‌برد اکنون ز عدلت سوي مظلومان پيام		وانکه نشنيدي پيام آيتي در شان عدل
من همي بينم که زايد توامان جاهت مدام		تا نه بس گر تو بوي در خدمت اين پادشاه
خطبه را رخ گشته از تاثير ذکرش لعل‌فام		سکه را لب گشته از شادي نامش خنده‌ناک
صيد کم نايد چو مستظهر بود از دانه دام		ملک را راي تو گر افزون کند نشگفت ازآنک
عون تو بيرون نهد رخت خرابي از مدام		عالمي معمور خواهد شد ز عدل تو چنانک
هيچ شب حامل نشد الا به صبحي همچو شام		صاحبا من بنده را بي‌خدمت ميمون تو
خاصه اندر ذمت من بنده دارد حکم وام		گرچه انعام تو عام آمد اداي شکر آن
خرد باشد اين چنين انعام وانگه بر دوام		زانکه بر من همچو روزي دايم و بي‌سابقه است
هم نيارم کرد تا باشم به شکر آن قيام		گرچه سوسن ده‌زبان گردم چو بلبل صد لغت
مدتي باشم طبيعي چون دگر ياران به کام		از فلک با اين همه گرد در همايون خدمتت
در مديحت بر تنم باد جهان بادا حرام		گرنه از آب سخن پيدا کنم سحر حلال
وانگهش از لاجورد سرمدي بر چهره لام		اي حروف آفرينش را کمال تو الف
هرچه مدحست اندرين مصراع گفتم والسلام		اي از آن برتر که در طي زبان آيد ثنات
تا نباشد چاره هرگز جسم را از انقسام		تا نباشد چاره هرگز بعد را از اتصال
متصل اقبال بادي دايم از اجرام رام		منقسم خاطر مبادي هرگز از گردون دون
از سپهرت باد مجلس وز هلالت باد جام		از بهشتت باد ساقي وز رحيقت باد مي
در گلستان بقاي تو تباهي را ز کام		از اقاليم نفاذ تو توقف را خروج
يعني از هستيت مسعود و علي پاينده نام		از وجودت جاودان سعد علو پاينده ذات

اي به استحقاق شاه شرق را قايم مقام

مقالات مرتبط

تازه های مقالات

بیشترین بازدید هفته