صحن ارم نديدي در باغ شاه بنگر

شاعر : خاقاني

حصن حرم نديدي بر قصر شاه بگذر		صحن ارم نديدي در باغ شاه بنگر
بامش فضاي گردون، ديوار خط محور		پرچين باغ پروين بل پر نسر طائر
پيوند کرده طوبي با شاخ‌هاي عرعر		کاريز برده کوثر در حوض‌هاي ماهي
طوبي به غصن طوبي گر زين صفت دهد بر		شاخش جلال و رفعت، برداده طوبي آسا
هم خواب گاه خورشيد از سايه‌ي صنوبر		هم آشيان عنقا در دامن رياحين
ادريس سبحه کرده از غنچه‌هاي نستر		عيسي خلال کرده از خارهاي گلبن
بر فتح شاه خوانده الحمد الله از بر		همچون درخت وقواق او را طيور گويا
گردون در او مرکب گيتي در او مصور		قصرش چو فکرت من در راه مدح سلطان
طاق مقرنس او چون خم طوق پيکر		جفت مقوس او چون جفت طاق ابرو
و آن طاق را کز او شد صحن فلک مدور		آن جفت را کزو او شد قوس قزح ملون
روح ملک مزوق نوح لمک دروگر		ادريس و جم مهندس، موسي و خضر بنا
همچون خليل هذا ربي بخوانده آزر		انجم نگار سقفش در روي هر نگاري
بنوشته نام سلطان بالاي جفت و معبر		خامه زده عطارد وز باجورد گردون
چون ناشکفته لاله افکنده سر سراسر		پيش سرير سلطان استاده تاجداران
چنگ ارتفاع مي را ربعي به شکل مسطر		ناهيد زخمه مطرب و مي آفتاب تابش
شعرم به مدح سلطان برداشته به مزهر		آن بار بد که امسال از چرخ نيک بادش
جبريل جان محمد عيسي خصال حيدر		فرمانده‌ي سلاطين سلطان محمد آمد
جان بخش چون ملک شو کشور ستان چو سنجر		مهدي صفت شهنشه امت پناه داور
بهرام گور زهره، برجيس برق خنجر		شاه فلک جنيبت خورشيد عرش هيبت
قطب سماک نيزه، بدر ستاره لشکر		ابر درخش بيرق، بحر نهنگ پيکان
داراي زال صولت، زال زمانه داور		جمشيد سام حشمت، سام سپهر سطوت
سالار روح بينش، روح فرشته مخبر		سردار خضر دانش، خضر بهشت خضرت
يک سنجدش نسنجد در ديده ملک بربر		يک کنجدش نگنجد در سينه گنج توران
چون از سپهر چارم اعلام مهر انور		يک اسبه در دو ساعت گيرد سه بعد عالم
تيغش به کفر شوئي قصار جان قيصر		تيرش به ديده دوزي خياط چشم دشمن
جز تير ديده دوزش درزي که ديده صرصر		جز تيغ کفر شويش گازر که ديده آتش
از مشتريش طاس است، از آفتاب مغفر		بر پرچم علامت بر تارک غلامان
سگ طوق سازد از دم در خدمت غضنفر		هر مه ز يک شبه مه چرخ است طوق دارش
در آب منت تو هم بحر غرقه، هم بر		اي خاک درگهت را آب حيات تشنه
در طليسان تو داري طول‌اللسان اسمر		تيغ تو صيقل دين، لابل خطيب دولت
اقليم‌هاي گيتي حکم تو را مسخر		ز اقلام‌هاي قابض اقليم‌هات قبضه
ذمي هزار فرقه رسمي هزار لشکر		خفچاق و روس رسمي، ابخاز و روم ذمي
کش جوهر حسامت معلول کرده جوهر		مجذوم چون ترنج است، ابرص چو سيب دشمن
چون سيب نخل بندان يا چون ترنج منبر		الحق ترنج و سيبي بي‌چاشني و لذت
کافعي شده است رمحت ز افعيش مي‌رسد ضر		ني طرفه گر عدو شد مجذوم طرفه‌تر آن
مجذوم خواره افعي جز رمح خويش مشمر		افعي خورنده مجذوم ارچه بسي شنيدي
صفري است در ميانش هفت آسمانش محضر		زير سه حرف جاهش گنج است و حرف آخر
شش روز و هفت اختر نه قصر و هشت منظر		يک دو شد از سه حرفش چار اصل و پنج شعبه
تسکين علتش را ترياق عدل در خور		شاها طبيب عدلي و بيمار ظلم گيتي
زين جيفه‌گاه جافي زين مغ سراي مغبر		خود عدل خسروان را جز عدل چيست حاصل؟
در ساق عرش ايزد در طاق پول محشر		از عدل ديد خواهي هم راستي و هم خم
تابوت دست عاشق گور آستين دلبر		گل چو ز عدل زايد ميرد حنوط بر تن
دود سيه حنوطش خاک کبود بستر		آتش که ظلم دارد ميميرد و کفن نه
مهره به دست ماند چون خانه گشت ششدر		بر يک نمط نماند کار بساط ملکت
چون بنگري به صورت سنجار به ز سنجر		سنجر بمرد ويحک سنجار ماند اينک
بي‌بار ماند تختش در تخت بار ششتر		آخر نه بر سکندر شد تخته پوش عالم
اينجا سپيد دستند، آنجا سياه دفتر		شاها عصر جز تو هستند ظلم پيشه
پس آبله‌ش برآيد و صورت شود مجدر		نه مه غذاي فرزند از خون حيض باشد
نه آخرش به طاعون صورت شد مبتر؟		آن کس که طعمه سازد سي سال خون مردم
سه ساله خون خلقي آخر چه آورد بر؟		نه ماهه خون حيضي گر آبله برآرد
شاه بشر چو احمد شير عرب چو حيدر		شاهان عرب نژادي هستي به خلق و خلقت
زانم عزيز کردي، دادي کمال اوفر		مهمان عزيز دارند اهل عرب به سنت
ختلي براق ابرش، ترکي وشاق احور		رومي فرستي اطلس،مصري دهي عمامه
ابرش چو باد نيسان تندي بسان تندر		اطلس به رنگ آتش، واصل عمامه از ني
در باد و آتش و ني، هستش امان ميسر		اعجاز خلعت تو اين بس بود که شخصم
هست اين عروس خاطر باقي طراز مفخر		بود آن نعيم دنيا فاني شعار فخرم
چون خاطر ارسطو در خدمت سکندر		شاها به دولت تو صافي است خاطر من
در آفتاب گردش گيتي چو من سخنور		دانم که سايه‌ي حق، داند که مي‌ندارد
گويندگان عالم، پيش عيال و مضطر		خاقانيم نه والله، خاقان نظم و نثرم
مشتي عقيم خاطر، جوقي سقيم ابتر		زين نکته‌هاي بکرند آبستنان حسرت
من فارد جهانم ايشان زياد منگر		زين خامه‌ي دوشاخي اندر سه تا انامل
چون زادت مخنث در مردن پيمبر		در غيبت من آيد پيدا حسودم آري
بهر چنين نشيدي منشد نشيد بهتر		جان سخنوران مرشد نشيد من به
گوهر فروش من به محمود محمدت خر		پيش مقام محمود اعني بساط عالي
بادي چو بيت معمور اندر فلک معمر		اي در زمين ملت معمار کشور دين
ستين دقيقه جاهت بر نه فلک مقدر		عشرين سال عمرت خمسين الف حاصل

صحن ارم نديدي در باغ شاه بنگر

تازه های مقالات

بیشترین بازدید هفته