روش‌هاي ارتودنسي خارج دهاني

حتما شما هم کودکاني را در خيابان ديده‌ايد که با وسايلي عجيب و غريب روي صورت‌شان در جمع دوستان‌شان ظاهر مي‌شوند و وقتي از اين وسايل مي‌پرسيد، مي‌فهميد که اين دستگاه‌هاي حجيم، وظيفه‌شان اين است که دندان‌ها را مرتب ‌کنند. مي‌دانيد چرا بايد از اين وسايل استفاده کرد و چه نکاتي را هنگام استفاده از آنها بايد رعايت کرد؟
دستگاه مورد استفاده براي ارتودنسي خارج‌دهاني شامل هدگير، چين‌کپ و فيس‌مسک است. در ارتودنسي نوين، عيب اين دستگاه‌ها نمايان بودن آنها است. هرچند شکل ظاهري اين دستگاه‌ها بهسازي شده و از رنگ‌هاي شاد و متنوع براي ترغيب کودکان استفاده شده است، با وجود اين، شکل ظاهري خوبي ندارند و مورد پسند عام نيستند.

هدگير
 

اين دستگاه براي عقب بردن فک بالا يا دندان‌هاي عقبي فک بالا استفاده مي‌شود. استفاده از اين دستگاه به‌منظور زيبايي و عملکرد سريع‌تر و برقراري رابطه بين دنداني است. از معايب آن امکان صدمه ديدن صورت يا چشم بيمار هنگام باز کردن يا ضربه خوردن به دستگاه است. دستگاه‌هاي جايگزين متفاوتي با حجم کمتر و امکان قرارگيري داخل دهان ساخته شده ولي در بعضي از موارد توانايي‌هاي دستگاه هدگير را ندارند.
استفاده از اين دستگاه براي عقب بردن فک بالا در سن رشد توصيه مي‌شود اما براي عقب بردن دندان‌هاي‌آسياي بالا پس از سن رشد نيز مي‌توان از اين دستگاه استفاده کرد.
هدگير داراي 3 نوع مختلف است که با توجه به قرار گرفتن کش يا تسمه خارج دهاني به انواع مختلف تقسيم مي‌شود. حين استفاده از اين دستگاه مانند ساير دستگاه‌هاي ارتودنسي استفاده از غذاهاي چرب و چسبناک ممنوع است. اين دستگاه، دستگاهي متحرک است و بخشي از آن به دستگاه‌هاي داخل دهان وصل شده و بخشي از آن به قسمت کششي يا تسمه پشت سر بيمار وصل مي‌شود. استفاده از آن هنگام خواب الزامي و بين روز بيش از 4 ساعت است. در بخشي از هدگير درجه‌بندي داريم که در 10 سطح مختلف مي‌توان نيروها را تغيير داد. ميزان نيرو و مدت‌زمان استفاده از اين دستگاه از طرف پزشک معالج تعيين مي‌شود.

چين‌کپ
 

اين دستگاه روي چانه بيمار وصل شده و فک پايين را به سمت عقب فشار مي‌دهد. اين دستگاه در بيماراني که فک پايين آنها به علت ژنتيک يا عوامل محيطي، از حد معمول بزرگ‌تر است، کاربرد دارد. در ارتودنسي نوين به علت ضعيف بودن تاثيرات دستگاه چين‌کپ و موفقيت‌هاي ظريف آن، استفاده از اين دستگاه براي بيماران با فک پايين بزرگ‌تر توصيه نمي‌شود و بيشتر جنبه رواني براي کودک دارد. بخش جلويي چين‌کپ روي چانه قرار گرفته و بخش عقبي آن پشت‌سر قرار مي‌گيرد. از معايب اين دستگاه تحريک چانه بيمار است. در برخي موارد که موفقيت‌هايي در درمان با چين‌کپ طي دوره طولاني به دست آمده است پس از برداشتن اين دستگاه نتايج درمان نيز در مدت زماني کوتاه از بين مي‌رود. بنابراين استفاه از اين دستگاه در ارتودنسي نوين توصيه نمي‌شود و بيشتر جنبه رواني دارد.

فيس‌مسک
 

اين دستگاه براي حرکت رو به جلوي فک بالا استفاده شده و روي صورت بيمار وصل مي‌شود. داراي تاثير مناسب بوده و تاکنون جايگزيني براي آن يافت نشده است. استفاده از اين دستگاه در سنين 7 تا 5/9 سالگي توصيه مي‌شود و تقريبا پس از آن تاثيري ندارد. مدت زمان استفاده از اين دستگاه يک دوره 6 تا 9 ماهه و بيش از 20 ساعت در روز است. فقط هنگام غذا خوردن اين دستگاه برداشته مي‌شود. اين دستگاه را بلافاصله نمي‌توان جايگزين کرد. قبل از آن فک بالاي بيمار بايد قدري باز يا بزرگ‌تر شود و بعد از طي اين دوره دستگاه جايگذاري مي‌شود. از معايب اين دستگاه تحريک پوست چانه و پوست پيشاني است و چون استفاده از آن هنگام خواب الزامي است، باعث اذيت شدن کودک مي‌شود.
تعيين نياز به استفاده از اين دستگاه‌ها با آناليزهاي دقيقي روي مدل‌هاي گچي فک بالا و پايين، عکس‌هاي راديوگرافي و عکس‌هاي چهره از نيم‌رخ و تمام‌رخ بيمار تعيين مي‌شود. نحوه جايگذاري و خارج کردن دستگاه به بيمار آموزش داده مي‌شود و اين دستگاه توسط بيمار يا والدين وي، جايگذاري و فعال مي‌شود. شرط اصلي موفقيت در درمان با اين دستگاه‌ها وجود انگيزه در بيمار و والدين و همکاري کافي آنها است.
منبع: www.salamat.com