خرج آهسته تر کن!

.با هدفمند شدن یارانه ها علاوه بر تحول اقتصادی ، باید منتظر تحولات دیگری هم بود
این روزها در کوچه و خیابان و در محافل مختلف موضوعی که مردم درباره آن با نگرانی صحبت می کنند اجرای قانون هدفمند کردن یارانه ها است اما آنچه که بیش از همه محل چالش این گفت و گوها است وجود اطلاعات نادرست از تبعات اجرایی شدن این لایحه است مرم با نگرانی منتظر افزایش چند برابری هزینه های زندگی خود هستند و در این میان هم فقط به آثار منفی و حرف هایی که درباره این طرح در جامعه مطرح می شود توجه دارند .هزینه های طرحی که دولت با حرف و حدیث های فراوان به مجلس برد و مجلس نیز با صرف وقت زیاد و انجام بررسی های کارشناسی و به اصلاح مواردی ، اجرای آن را تصویب کرداما انتشار اخبار ضد و نقیض از اثراتی که این طرح بر زندگی مردم خواهد گذاشت با طرح خوشه بندی خانوارها وارد مرحله جدیدی شد اما ابهاماتی که در آن وجود داشت دولت را مجبور کرد چنین طرحی را پیگیری نکند و آنچه که فقط این روزها به گوش می رسد این است که از سال 89 هدفمند سازی یارانه ها اجرایی می شود بدون آنکه در این میان اطلاعات شفافی درباره آن به مردم ارایه شود و فقط در این میان مردم منتظر افزایش چند برابری قیمت ها و تورم با نرخ بسیار بالا هستند و به این فکر می کنند که از سال آینده با قبض های چند برابری آب ، برق و گاز مواجه خواهند بود و به مرور نیز اقلام اساسی روزانه از قبیل نان و شیر ..... را با چند برابر قیمت خواهند خرید اما در این میان نیز با روش جدیدی از زندگی نیز در بعضی موارد آشنا خواهند شد.

داستان هدفمندی
 

بعد از آنکه جنگ میان ایران و عراق به پایان رسید ، دوران سازندگی آغاز شد دورانی که باید برای ترمیم و توسعه زیر ساخت های کشور سپری می شد در این میان به دلیل مشکلات فراوانی که هم دولت های وقت و هم جامعه با آن مواجه بود دادن یارانه ها به اقلام و کالاهای اساسی مردم برای شرایطی که وضعیت اقتصادی کشور و مردم پایدار نبود صورت گرفت با وجود آنکه20سال از جنگ گذشته است اما دادن یارانه به اقلام اساسی ، انرژی ، حمل و نقل و ...ادامه دارد این در حالی است که بر اساس قانون باید زودتر از این تکلیف حذف یا هدفمند کردن یارانه ها مشخص می شد از سوی دیگر یکی از شرط های پیوستن ما به سازمان تجارت جهانی هم هدفمند کردن یارانه ها است البته دولت های قبل هم موظف به اجرای آن بودند اما به دلیل آنکه اقتصاد کشور ما اقتصاد بیماری محسوب می شود و جامعه نیز پذیرای اجرای آن نبود دولت ها هم به دلیل دشواری کار ، اجرای این طرح را نه بیان کردند و نه علاقه ای به اجرای آن داشتند تا اینکه محمود احمدی نژاد با باروی کارآمدن دولت نهم ضرورت اجرای این طرح را مطرح کرد که در همان دوران نیز با انتقادها و هشدارهای اقتصاد دانان و کارشناسان مواجه شد اما او در سال های پایانی دولت نهم عنوان کرد که قصد دارد این جراحی بزرگ اقتصاد ایران را هر چه زودتر انجام دهد هر چه قدر هم که این جراحی سخت بوده و یا با خونریزی روبه رو شود . او تأکید کرد که اجرای طرح هدفمند کردن یارانه ها از اقدامات ضروری است که باید در اقتصاد ما صورت گیرد. هشدار کارشناسان در وضعیت فعلی که نرخ تورم و بی ثباتی اقتصادی مردم را خسته کرده است به جایی نرسید و در روزهای پایانی دولت نهم مردم موظف شدند فرم های اطلاعات خانوار را تکمیل کنند تا در موقع هدفمندی یارانه ها مشخص شود که هر خانوار از چه وضعیت اقتصادی برخوردار است و با پرداخت نقدی یارانه ها چه مقدار پول دست هر خانوار را می گیرد.
با این وجود این طرح در نهایت چندی پیش توسط مجلس تصویب شد و قرار است از سال جدید به صورت قانون اجرایی شود.

آمارها چه می گویند؟
 

آمارها می گویند بر اساس برآوردهای صورت گرفته مجموع یارانه در اقتصاد کشور90 هزار میلیارد تومان است و علاوه بر یارانه های رسمی ، یارانه های آشکار و پنهان دیگری نیز وجود دارد. نسبت یارانه های شفاف کشور به تولید ناخالص داخلی حدود 29 درصد است که 26 درصد به انرژی تعلق دارد همچنین مصرف سوخت در کشور 11 لیتر است که هر 10 سال این مصرف در ایران دو برابر و در دنیا هر 50سال دو برابر می شود بنابراین انچه که مشخص است این است که روش زندگی ما ایرانی ها منحصر به فرد است و به میزان مصرف بالای انرژی و سایر منابع مقام بالایی در دنیا داریم. و به نظر می رسد با اجرایی شدن این طرح نه تنها به تحوب اقتصادی محدود نخواهیم شد بلکه در تمام عرصه های زندگی ایرانی ها تحول مثبت و منفی رخ داد.

دیگر مردمان
 

هدفمند کردن و یا حذف یارانه ها فقط مربوط به کشور ما نیست. بسیاری از کشورها به ویژه کشورهایی که انقلاب و با تحول سیاسی-اجتماعی را پشت سر گذاشته اند پس از تثبیت ، تلاش کردند که سایه یارانه ها را از سر مردمان خود بردارند اما این آزمون و خطایی برای آنها محسوب می شد و برخی کشورها در اجرای آن با شکست مواجه شدند. در بسیاری از کشورها یارانه ای برای اقلام ، انرژی و یا حمل و نقل به مردم تعلق نمی گیرد ؛ سال های زیادی است که در کشورهای اروپایی مردم به این شیوه زندگی می کنند. به همین دلیل قیمت حامل های انرژی در آن کشورها بسیار زیاد است. در ایتالیا به دلیل گرانی گاز مایع ، مردم شب ها از این انرژی برای گرما بخشی استفاده نمی کنند بلکه کارخانه جاتی دست به کار شده و لحاف پشم شیشه ای تولید کرده اند که بیش از 250 یورو قیمت دارد و بیشتر ایتالیایی ها موقع خواب از آن استفاده می کنند و یا در ترکیه به دلیل قیمت بالای برق خیلی از خانواده ها از یک لامپ روشنایی استفاده می کنند. بنزین هم که قیمت بالای خود را در بسیاری از کشورها داراست و به همین دلیل مردم ترجیح می دهند از وسایل نقلیه عمومی استفاده کنند اگر چه به کالاها یارانه ارایه نمی دهند اما یارانه های خود را در مسیر دیگری هدفمند کرده اند ، آنها در زمینه آموزش ، بهداشت و سلامت ، حمل و نقل عمومی ، بیمه و خدمات اجتماعی به مردمانشان یارانه می دهند که هم به سود مردم است و هم به سود دولت ها.

چرا تحول؟
 

پرداخت یارانه در کشور ما ده ها سال است که به عنوان یک اقدام حمایتی در حال اجراست. اصلی ترین هدف پرداخت یارانه در کشور را می توان حمایت از اقشار آسیب پذیر و جلوگیری از افزایش قیمت ها دانست. اگر چه مواردی نظیر حمایت از تولید و صادرات و تأمین امنیت غذایی به میزان کمتری مورد توجه بوده اند ولی تداوم این وضعیت در دهه های اخیر ، گذشته از بار مالی فزاینده این یارانه ها که به نوبه خود موجب افزایش هزینه دولت و کسری بودجه و تورم شده ، هزینه دولت و کسری بودجه و تورم شده ، هزینه های هنگفت دیگری را به یک یا چند شکل از اشکال زیر بر اقتصاد کشور تحمیل کرده است.
1. افزایش مصرف بی رویه که تبعات آن را در مورد کالاهای اساسی به صورت ضایعات زیاد و در مورد حامل های انرژی به صورت بالا بودن شدت انرژی ( انرژی مصرفی به ازای تولید هر واحد GDP) در مقایسه با کشورهای جهان شاهد هستیم.
2.برخورداری تبعیض آمیز اقشار غنی از یارانه حامل های انرژی.
3. ایجاد بازارهای موازی و قاچاق.
4. کاهش رشد اقتصادی.
5. آلودگی محیط زیست در اثر مصرف بی رویه انرژی.
6. تحریف قیمت ها و جلوگیری از سرمایه گذاری در تکنولوژی های جدید تولید کالا و مصرف بهینه انرژی.
7. افزایش شدید واردات حامل های انرژی وابسته و ضربه پذیر شدن اقتصاد کشور.
اجرای هر طرحی در کشور آن هم با چنین وسعتی که از آن به عنوان یک جراحی بزرگ یاد می شود اثراتی مثبت و منفی در جامعه دارد. بسیاری از کارشناسان و حتی برخی نمایندگان مجلس آثار اجتماعی اجرای این طرح را مد نظر قرار می دهند و معتقدند که جامعه در حال حاضر آماده اجرای این طرح نیست و معتقدند قشر متوسط و کم در آمد جامعه بیشترین آسیب را از این طرح خواهد دید ؛ اگر هم پول نقدی دست مردم را بگیرد باز پاسخگوی نیازهای آنان نخواهد بود.
«داریوش قنبری» درباره تبعات منفی هدفمند کردن یارانه ها معتقد است: «بیشترین تبعات منفی این طرح برای طبقات متوسط و پایین جامعه (فرودست) است و در مجموع آنها را به سمت نارضایتی سوق می دهد و احتمال ایجاد حرکت های وسیع اجتماعی-سیاسی از طرف این دو طبقه اجتماعی وجود دارد. این یک نگرانی جدی است و می تواند مشکلات بزرگتری را در کشور ایجاد نماید.»
این نماینده مجلس می گوید: «اقتصاد بیمار ما با طرح هدفمند سازی یارانه ها به سمت نابودی و از بین رفتن حرکت می کند.»
«قنبری » با اشاره به دو عامل تورم زای این طرح می افزاید: «در این طرح نه تنها حذف یارانه ها و واقعی شدن قیمت ها برای اقشار مختلف تورم زاست بلکه تزریق پول به اقشار کم درآمد برای کاهش فشار این طرح نیز عوارض تورمی دارد. یعنی با این اقدام دو عامل تورم زا به عوامل قبلی اضافه می شود ؛ یکی حذف یارانه ها و دیگری تزریق پول که به خاطر حذف یارانه ها صورت می گیرد. بر خلاف آنچه که برخی ها تصور می کنند این طرح نه تنها داروی درمان این اقتصاد نیست بلکه باعث ایجاد مسائل و مشکلات بیشتر خواهد بود و افق روشنی برای این قانون نمی توان در نظر گرفت.»
اما در مقابل اظهار نظرهای مخالفی که در این باره وجود دارد برخی دیگر از اقتصاد دانان توسعه کشور
پرداخت نقدی یارانه ها در جامعه ای که دچار فشار تقاضا است ، می تواند ساز و کار هزینه خانواده ها را به هم بریزد. افزایش درآمد بدون کار صورت گرفته می تواند منشأ یک نابسامانی در هزینه های خانواده باشد.
را به سرنوشت هدفمند کردن یارانه ها وابسته می دانند.
«جمشید پژویان» که یکی از متخصصان حوزه اقتصاد است ، در گفت و گوی اخیر خود با ماهنامه همشهری ماه ، بر اجرایی شدن این قانون تاکید کرده و گفته است: «اگر اجرای هدفمند کردن یارانه ها با مشکل و یا تأخیر رو به رو شود ، روند توسعه کشور هم با بحرانی سخت مواجه خواهد شد.»
او همچنین می افزاید: «اقتصاد ایران با مشکلات ساختاری مواجه است ولی وضعیت کنونی باید به سرعت اصلاح شود و اصلاح قیمت ها می تواند اصلی ترین مشکلات اقتصادی کشور را بر طرف سازد.»
البته این اقتصاددان معتقد است که در صورت اجرای این طرح تنها قیمت برخی کالاهای مصرفی با رشد مواجه می شود هر چند که با مدیریت و برخورد صحیح از افزایش بهای همین اقلام نیز می توان جلوگیری کرد.

آمادگی برای مدیریت بحران
 

با تمام اظهار نظرهای متفاوتی که وجود دارد سالی سخت برای مردم جامعه به ویژه کارمندان و کارگران پیش بینی می شود این در حالی است که پیش از این خط فقر در تهران 780 هزار تومان عنوان شده بود. به نظر می رسد حالا باید منتظر خط فقر یک میلیون تومانی در سال جدید بود. مردم نگران افزایش بهای زندگی روزمره از قبیل افزایش سالیانه و حتی ماهیانه بهای مسکن ، مواد غذایی ، پوشاک ، لوازم مدرسه و دیگر نیازهای زندگی هستند.
آنچه که موجب نگرانی مردم شده این است که با اصلاح قیمت ها ابتدا حذف سوبسیدها از حامل های انرژی آغاز و سپس به آب و نان و دیگر اقلام مورد نیاز مردم می رسد. از آنجا که همیشه شوک تورمی باعث تورم در جامعه شده است به نظر می رسد با این روند منتظر تورمی بالای 40 درصد باید بود. هر چند که اقتصاددانان امید به وجود نیامدن مشکلات در بلند مدت را می دهند اما هزینه های زندگی روزمره مردم چند برابر خواهد شد این در حالی است که دستمزدها و حقوقی که به دست مردم می رسد تغییری نخواهد داشت. بنابراین مردم مجبورند برای دوام آوردن در این شرایط مدیریت بحران را بیاموزند.
چندی پیش خبرگزاری ایلنا نوشت: قیمت نان سنگک به هزار تومان می رسد و روغن نباتی کیلویی دو هزار تومان را نیز داغ می کند. هر لیتر شیر هم تا هزارتومان قد می کشد و شکر نیز حداقل یک هزار تومان را شیرین پشت سر می گذارد.
اما طراحان این لایحه ، برای مبارزه با گرانی ، تورم و کاهش قدرت خرید کارمندان و توده های کم در آمد و فقیر جامعه ، پرداخت نقدی «یارانه ها» را پیشنهاد داده و بر ضرورت اجرای آن تأکید می کنند. اما تجربیاتی از این دست نشان داده که پرداخت نقدی یارانه ها نمی تواند پاسخگوی هزینه های بالای زندگی باشد.
البته دولت پیش از این اعلام کرده که ماهیانه 50هزار تومان یارانه نقدی به مردم پرداخت می شود اما نمایندگان مجلس از 24 هزار تومان ، صحبت کردند و بعد بحث خوشه بندی های خانوار به میان آمد. در نهایت به دلیل شفاف و علمی نبودن ، این طرح فعلاً مسکوت مانده است.

شدن یا نشدن!
 

با تمام مباحثی که درباره اجرای شدن اینت طرح و آسیب هایی که خانواده های متوسط و پایین جامعه با آن مواجه خواهند بود مطرح شده است ، این قانون قرار است از سال آینده اجرایی شود و خانواده ها با رشد چند برابری قیمت ها در مورد کالاهای اساسی خود مواجه خواهند بود. به هر صورت آنچه که در میان مردم کمتر مورد توجه قرار گرفته است میزان پرداخت نقدی «یارانه» است که دولت می خواهد به خانواده ها بپردازد اما با توجه به شنیده هایی که وجود دارد این مبلغ چندان نمی تواند پاسخگوی هزینه های اساسی خانواده ها باشد. امروز هر زن خانه داری که دخل و خرج خانوارش را با یک حساب سرانگشتی محاسبه می کند ، متوجه می شود که با دریافت نقدی «یارانه» ، باید مبالغ زیادی از جیب نان آور خانواده بردارد و به آن اضافه کند تا بتواند بهای قبض های گاز ، آب و برق را بپردازد.
با این وجود کارشناسان اجرای این طرح را از نظر اجتماعی ضروری می دانند اما آنها بر این نکته تاکید می کنند که پرداخت نقدی رایانه ها مشکلات اجتماعی را برای خانواده ها ایجاد می کند. آنها معتقدند در یک اقتصاد مصرف زده ، پرداخت نقدی یارانه ، صرف کالاهای غیر ضروری یا پر کردن خلأهای هزینه ای خانواده ها می شود. اگر این کار همراه با کاهش یارانه کالاهای اساسی باشد ، منجر به کاهش مصرف می شود و این موضوع می تواند از منظر به خطر انداختن سلامت جامعه قابل توجه باشد.
همچنین پرداخت نقدی یارانه ها در جامعه ای که دچار فشار تقاضا است ، می تواند ساز و کار هزینه خانواده ها را به هم بریزد. افزایش درآمد صورت گرفته می تواند منشا یک نابسامانی در هزینه های خانواده باشد. بنابراین باید رشد درآمدی هر خانوار به صورت تدریجی و متناسب با کار انجام شده و همراه با سطح برخوردهای فرد یا خانواده انجام شود. در غیر این صورت نحوه هزینه کردن درآمد اضافه ، هم برای خانواده و هم جامعه مضر است.
از سوی دیگر الگوی مصرف باید بر مبنای الگوی درآمدی یک خانواده تعریف شود. همواره تغییرات در الگوی درآمدی و با یک اختلاف فاز منطقی صورت می گیرد. بنابراین اگر الگوی مصرفی یک خانواده بیش از الگوی درآمدی تغییر کند ، می تواند یک تهدید به حساب آید.
یکی از آثار اجتماعی نقدی سازی یارانه ها تغییر فرهنگ کار است. یارانه نقدی پرداختی در تعدادی از دهک ها از درآمد طبیعی و ماهانه یک خانواده بیشتر است. بنابراین ممکن است با پرداخت مستقیم یارانه به نوعی تن پروری و فرار از کار در این خانواده ها ایجاد شود که می تواند از حیث اجتماعی و اقتصادی بسیار نگران کننده باشد.
همچنین افزایش درآمد خانواده باعث می شود تا سطح توقع اعضای خانواده بالا رود. این درحالی است که این افزایش درآمد با تورم از بین می رود.

آمادگی برای زندگی جدید
 

درست است که با اجرایی شدن این قانون مشکلاتی در کوتاه مدت و بلند مدت گریبان مردم را می گیرد اما در نهایت مجبوریم به شرایط جدید زندگی عادت کنیم و فرهنگ جدیدی از زندگی کردن را بیاموزیم. در اینکه مردم ایران مردمی مصرف گرا هستند شکی نیست. با نگاهی به زندگی مردمان سایر کشورها به خوبی می توان فهمید که الگوهای زندگی آنان با ما ایرانی ها خیلی متفاوت است. به نظر می رسد اجبار در پذیرش این طرح روش جدیدی از الگوی زندگی را پیش روی ما قرار خواهد داد.
بر اساس این قانون از سال 89 قرار است به مرور یارانه ها از حامل های انرژی حذف شود یعنی ممکن است قیمت بنزین لیتری 400تومان ، گاز طبیعی 44تومان ، گاز مایع 45 تومان ، برق 50تومان و آب 100 تومان شود. بنابراین هر خانواده اگر به روال گذشته بخواهد از این انرژی ها استفاده کند باید ماهیانه بیش از درآمد خود را صرف پرداختن قبوض کند. طبیعی است که هیچ خانواده ای حاضر نیست پول خود را دور بریزد. بنابراین با اجرایی شدن این طرح به نظر می رسد خانواده های ایرانی باید یه مقدار خیلی زیادی مصارف انرژی خود را مدیریت کرده و صرفه جویی کنند. البته صرفه جویی که مورد نظر است فقط درباره حامل های انرژی نیست و کالاهای اساسی مانند نان را نیز شامل می شود. همانگونه که همه خانواده های ایرانی نیز بر آن مهر تأیید می زنند ، ضایعات بالای نان در خانواده ها هم از بعد اقتصادی به خانواده ها آسیب می زند هم باعث دور ریز شدن اصلی ترین کالای زندگی ایرانی ها می شود. به دلیل پایین بودن قیمت آن دور ریز کردن این کالا چندان مشکل مهمی برای ما محسوب نمی شود اما بعد از این با قیمت بالایی که برای به دست آوردن آن باید بپردازیم مجبور به صرفه جویی و استفاده درست از آن هم خواهیم بود. اگر چه در این میان نقش درست دولت در افزایش کیفیت انواع نان بسیار ضروری است. همانند توسعه حمل و نقل عمومی ، ایجاد رفاه و بیمه های اجتماعی و آموزش ، بهداشت و درمان رایگان.
در اقتصاد هر شخصی درآمدی که دارد را به سه بخش مختلف تقسیم می کند:
1-هزینه های ضروری
2-هزینه های اضافی
3-پس انداز.
در علم اقتصاد به این صورت تعریف شده که شخص اگر هیچ گونه درآمدی که نداشته باشد مجبور به خرج کردن برای هزینه های ضروری مانند خوراک ، پوشاک ، دارو و آموزش است. البته این شبه وجود دارد که با اجرایی شدن این قانون اگر دولت پرداخت نقدی یارانه ها را هم اجرا کند ، باز هم خانوراهای ایرانی که در طبقه متوسط و یا آسیب پذیر جامعه هستند فقط بتوانند هزینه های ضروری خود را بپردازند و مجبورند چشم بر هزینه های اضافی ببندند و رویای پس انداز را هم فراموش کنند. البته اگر در این میان دولت یارانه ها را به سمت بهداشت ، درمان ، بیمه های اجتماعی و آموزش رایگان سوق دهد می توان امیدوار بود که در بلند مدت خانواده ها بتوانند مبلغی از درآمد خود را پس انداز کنند.
از سوی دیگر اگر خانواده های ایرانی با آگاهی و نگاهی اقتصادی به استقبال این روش جدید بروند ، خیلی راحت تر می توانند آثار منفی آن را مدیریت کنند . هر چند که به نظر می رسد به وجود آمدن چنین شرایطی برای خانواده های آسیب پذیر و فقیر بسیار دشوار باشد.
با این وجود کارشناسان پس از تصویب این طرح در مجلس بر اجرای ضروریاتی تأکید می کنند که باید مورد توجه دولت قرار بگیرد تا زندگی عادی مردم از مسیر درست خارج نشود. توجه به کالاها و خدمات همگانی ، توجه به قیمت تمام شده (آیا قیمت تمام شده حداقل بوده و یا می تواند بالاتر از آن هم باشد!)، شفافیت در قیمت تمام شده کالای اساسی ، توجه به مجموعه های تحت پوشش نهادهای حمایتی و حفظ کرامت و منزلت انسانی ، شفافیت در آمارهای دولتی و قضاوت های جهانی و توجه به عوامل مؤثر بر دستمزدها از ضروریات این طرح است.
با اجرایی شدن قانون یارانه ها مجبوریم به شرایط جدید زندگی عادت کنیم و فرهنگ جدیدی از زندگی کردن را بیاموزیم.

تک سرنشین نباش!
 

انگار بعضی ها به تک سرنشین بودن عادت کرده اند ، اما باور کنید این حرکت تا چند سال دیگر به ضد ارزش تبدیل می شود. خودروهای تک سرنشین و سفرهای متعدد برای انجام کارهای غیر ضروری درون شهری ، نقش بزرگی در افزایش حجم ترافیک دارند. چه اشکالی دارد اگر از مترو یا اتوبوس استفاده کنیم؟ این روزها که اتوبوس های تند رو در مسیرهای ویژه بسیار سریع تر از تاکسی و بدون ترافیک شما را به مقصد می رسانند ، کمی بی انصافی است اگر لشکر خودروهای شخصی را در خیابان ها به حرکت درآوریم. یکی دیگر از راه کارهای جهانی کاهش اتلاف عمر در ترافیک که در کشور ما مهجور مانده وسیله ساده ای به نام موتور سیکلت است. شاید برای بسیاری از ما قابل قبول نباشد که به جای خودروی شخصی بر ترک یک موتور سوار بنشینیم اما اگر به اروپا سفر نکرده اید حتما در فیلم ها دیده اید که حتی بسیاری از مدیران اروپایی هم با موتورسیکلت هایی در شکل و شمایل «وسپا» است به محل کارشان می روند. بهره گیری از موتورسیکلت که « توسعه حمل و نقل عمومی سبک» نام دارد در کشور ما تنها در سطح پیک موتوری یا موتوری های عبوری کاربرد یافته اما ساماندهی بهره برداری صحیح از این وسیله می تواند گره بزرگی از ترافیک باز کند. روزانه 4 میلیون سفر غیر ضروری در تهران انجام می شود در حالی که پتانسیل حمل و نقل عمومی سبک در شهر ما تنها می تواند پاسخ گوی 150 هزار سفر باشد!

کاغذ بازی ممنوع
 

«کاغذ بازی ممنوع» یا همان «گرایش به سوی شهروند الکترونیک شدن» راهکار دیگری است که در استفاده بهینه از عمر و هدر نرفتن آن در ترافیک مؤثر است ، گویا پس از پروژه های ناکام شهر الکترونیک در کیش و مشهد حالا نوبت تهران است که به شهر الکترونیک تبدیل شود. حتماً شما هم می دانید که در حال حاضر بسیاری از خدمات شهری با بهره گیری از سیستم های الکترونیک قابل انجام است اما بهبود زیر ساخت ها و فرهنگ سازی ، پیش نیازهایی هستند که مسیر را برای رسیدن به این مهم هموار می کنند. به این ترتیب شهروند امروز یا فردا!به جای دریافت سنتی قبوض و کاغذ بازی های مرسوم اداری ، می تواند در خانه بماند یا به نزدیک ترین دفتر انجام الکترونیکی این خدمات مراجعه کند تا زودتر و کم هزینه تر به هدف خود برسد. حذف سفرهایی که هر روزه به این منظور انجام می شود در کاهش ترافیک نقشی انکار ناپذیر دارد. دفاتر خدماتی پلیس به علاوه 10و دفاتر خدمات الکترونیک شهر در حال حاضر رتق و فتق الکترونیکی کارهای پلیسی و امور مربوط به شهرداری را انجام می دهند. شاید فردا چند عضو دیگر هم به این خانواده اضافه شود تا عمر کمتری درر ترافیک تلف کنیم.

سه ضلعی عمر و ترافیک
 

ثانیه های گذرای زندگی گوهرهای نایابی هستند که انگار بعضی از ما دوست داریم خیلی ساده آنها را از دست بدهیم. در زندگی پر شتاب امروز که بسیاری آدم ها درگیر ، کارهای بی شماری هستند ، گیر افتادن در کلاف سردرگم ترافیک کلانشهرها ، یکی از بارزترین نمادهای اتلاف عمر به حساب می آید. اما از آنجا که قدما گفته اند هر دردی را دوایی است و هر زخمی را مرهمی ، رعایت چند نکته ساده می تواند در بهره برداری بهتر از عمر و جلوگیری از وقت تلف کردن در ترافیک مؤثر باشد ، باور نمی کنید؟

خروج طبقاتی!
 

طبیعت هم همین طور است ؛ شیر و عقاب روزها به دنبال غذا هستند و جغد و روباه ، شب ها. طبق آمار، روزانه هزار و 500خودرو به شریان های شهر وارد می شود. ازدحام همیشگی معابر هم گویای ناکافی بودن معادله نا برابر میان خودروها و کشش مسیرهاست ، بنابراین می توان از طبیعت الگو گرفت و ساعات استراحت و حرکت برای کسب روزی را بر اساس زمان طبقه بندی کرد .می پرسید چه طور؟!«مسعود نعمت الهی»، مدیر مرکز کنترل و نظارت بر ترافیک شهر تهران از توزیع سفر با بهره گیری از یک بازوی کمک می گوید: «شناور شدن و تقسیم سفرهاطرحی است که اجرای آن در کلان شهر ها ضروری به نظر می رسد. پیشنهاد ما این است که ادارات در ساعت 7/30 ، مراکز آموزش در ساعت 8/30 و اصناف در ساعت 9/30 مشغول به کار شوند. به این ترتیب تمامی خودروهایی که به مقاصد کاری حرکت می کنند در یک ساعت به خیابان سرازیر نمی شوند و با تقسیم این سفرها ، نقاط درگیر ترافیک شهر ، از بن بست خارج می شوند. بی شک شناور کردن ساعات سفر فرصت مناسبی را برای استراحت در اختیار شهروندان قرار می دهد و از اتلاف عمر در ترافیک می کاهد. بد نیست کمی طبیعی تر زندگی کنیم.

ترافیک ، آلودگی می آفریند
 

شاید شما هم از ابتدای مطالعه این مطلب به گوشه سوم مثلثی که 2 سوی آن را ترافیک و عمر تشکیل می دهند فکر کرده باشید. گوشه سوم آلودگی است. 300هزار مجروح و 72 هزار کشته در سال و 8 هزار میلیارد تومان خسارت و هزینه تنها برای آلودگی ، این مثلث را کامل می کند. استاندارد جهانی خودروها یورو 3 و 4 است و در ایران یورو یک!تعداد سفرهای روززانه در تهران از مرز 21 میلیون گذر کرده و 3/5 میلیون خودرو ، درون پایتخت پهلو به پهلوی هم می سایند. در چنین شرایطی کافی است کمی ناراحتی جسمی را هم یدک بکشید تا با کمی استرس ناشی از گرفتار شدن در بن بست ترافیک ، عطای زندگی به لقای آن بخشیده. شاید باور نکنید اما همین چند راهکار ساده یعنی استفاده از اتوبوس و مترو ، عدم استفاده از خودرو تک سرنشین ، بهره گیری از موتور ایمن در حمل و نقل عمومی ، گرایش به سمت شهروند الکترونیک ، برنامه ریزی ساعتی برای خروج از منزل و انجام تمامی کارها طی یک سفر می تواند تا 70درصد به کاهش ترافیک در کلانشهرها و افزایش بهره برداری ، از زندگی و ثانیه های نایاب آن کمک کند.
منبع: هفته نامه فرهنگی -اجتماعی همشهری مثبت 162