اختلالات پيش از قاعدگي

تعريف: اين اختلال به تغييرات خلقي مشخص مي گردد که از حدود يک هفته قبل از دوران قاعدگي شروع شده و با شروع خونريزي به سرعت فروکش مي کند.
شيوع: شيوع اين اختلال گوناگون گزارش شده ولي تقريباً 28% زنان به علت اين اختلال دچار اشکال در انجام کارهاي معمولشان مي شوند و در 5% موارد علائم بسيار شديد بوده و سبب مراجعه به پزشک مي شود.

اتيولوژي:
 

علت اين مشکل دقيقاً روشن نيست ولي عواملي همچون تغييرات هورموني سيکل قاعدگي، عوامل ژنتيک و زمينه هاي خاص فردي و مسائل اجتماعي در ايجاد آن موثر شناخته شده است.

علائم باليني:
 

علائم قابل مشاهده شامل مجموعه اي از علائم خلقي، جسمي و رفتاري مي باشد. علائم خلقي شامل تحريک پذيري، اضطراب و بي ثباتي خلقي است و تغييرات رفتاري شامل عصبانيت، خستگي زودرس، اشکال در تمرکز، احساس يأس و تمايل به گوشه گيري و کاهش علائق معمول زندگي است.
در اين دوران تغييراتي در خواب و اشتهاي افراد مبتلا روي مي دهد که مي تواند شامل پرخوابي، کم خوابي، بدخوابي، پرخوري، کم خوري يا علاقه به خوردن بعضي از مواد غذايي يا احساس تهوع آور بودن بوي بعضي از آنها مي باشد.
علائم جسمي شامل: سردرد، حساس شدن پستانها و تورم عمومي بدن، درد در ناحيه تحتاني شکم و احساس سنگيني در پاهاست.

سير پيش آگهي بيماري:
 

علائم بيماري غالباً مزمن بوده و در صورت عدم درمان شدت آن افزايش مي يابد.

درمان:
 

تشخيص صحيح و توضيح دقيق شرايط به بيماران و اطمينان بخشيدن به آنان در خصوص عدم ابتلاي آنان به بيماري هاي رواني، بسيار مؤثر است.
درمان شامل:
1. تغييرات در شيوه زندگي، 2. روان درماني، 3. و در نهايت دارو درماني است.
الف: تغييرات شيوه زندگي:
ورزش منظم روزانه با شدت متوسط مثل پياده روي سريع روزانه در کنترل علائم بسيار مؤثر است.
خواب کافي و مناسب در نيمه دوم سيکل قاعدگي شدت علائم را کاهش مي دهد.
رژيم غذايي: حذف مصرف مواد قندي خالص، نمک و الکل به کاهش علائم کمک مي کند. مصرف نوشيدني هاي گياهي مانند جوشانده ها در کاهش ميزان افسردگي و عصبانيت و عدم تمرکز کمک مي کند.
مصرف ساير مواد پروتئيني، سبزيجات و ميوه ها و مصرف کمتر کربوهيدراتها (مواد نشاسته اي) در رژيم غذايي در کنترل علائم بيماري بسيار مؤثر است.
در مورد مصرف مواد پروتئيني بهتر است از ماهي بيشتر از گوشت قرمز استفاده شود.
ب: روان درماني:
استفاده از روش هاي Relaxation و کنترل اضطراب در کنترل علائم بسيار مؤثر است.
ج: دارو درماني:
برحسب نوع مشکلات درمان هاي متفاوتي پيشنهاد شده است و در واقع درمان "علامتي" است.
OCP (قرص هاي ضد بارداري خوراکي) سبب بهبود علائم در گروهي از بيماران مي شود.
داروهاي ضد التهاب غير استروئيدي مانند مفناميک اسيد و ناپروکسن هر 4 تا 6 ساعت يک عدد، درد ناحيه شکم را بهبود بخشيده و در کنترل ساير علائم هم مي تواند مؤثر باشد.
بروموکريپتين، دانازول: سبب بهبود حساسيت پستان ها مي شود.
ويتامين E: در بهبود حساسيت پستان ها مؤثر است و منابع غذايي آن عبارتند از: مغز گردو، مغز بادام هندي، مغز بادام بو داده، دانه کنجد ترجيحاً آسياب شده، سبوس برنج و نعناع تازه.
مصرف ديورتيک ها: تنها در کنترل تورم عمومي بدن مؤثر است.
ويتامين B6: به ميزان 100 تا 400 ميلي گرم در روز در بهبود بسياري از علائم بيماران مؤثر است.
کلسيم: در کنترل علائم بيماري بسيار مؤثر است و منبع غذايي آن انواع لبنيات مي باشد.
داروهاي ضد افسردگي و ضد اضطراب: فلوکسيتين را براي درمان افسردگي و آلپرازولام را براي کنترل علائم اضطرابي مي توان به کار برد که هر دو در نيمه دوم سيکل قاعدگي مؤثر هستند.
در بعضي منابع استفاده از يک قرص فلوکسيتين طولاني اثر را يک هفته قبل از شروع قاعدگي براي کنترل علائم افسردگي و اضطراب موثر شناخته اند.
منبع: نشريه پيام پزشک، شماره 46.